We mogen terugblikken
op een intensief opstartjaar voor Klimaan. Exact een jaar geleden organiseerden
we schoorvoetend een eerste bijeenkomst in het zaaltje achter de Hanekeef. Of
er animo was voor het opstarten van een duurzame energiecoöperatie was toen de
vraag. Het enthousiasme om collectief hier onze schouders onder te zetten was
van toen af aan niet meer te stoppen.
Klimaan groeide uit tot een burgerbeweging die luidop durft nadenken over de huidige uitdagingen die op ons afkomen. De discussies werden opengetrokken en naast energie werden andere onderwerpen die aan de basis liggen van een duurzame welvaart onder de loep genomen. We discussiëren over systeemfouten binnen onze economie en welke disruptieve veranderingen nodig zijn om te ‘herdemocratiseren’.
Van grote vragen naar lokale antwoorden
Maar terzelfdertijd proberen we deze hamvragen ook door te vertalen naar zeer concrete en tastbare acties die we lokaal kunnen ondernemen. We zitten namelijk in hetzelfde schuitje: we willen niet bij de pakken blijven zitten, maar hoe beginnen we hier aan?
Het kan overweldigend aanvoelen wanneer je op je eentje nadenkt over hoe we bv. het landbouwsysteem duurzamer kunnen maken. Wanneer de vragen binnen Klimaan besproken werden, kwamen we tot de conclusie dat door partnerschappen aan te gaan met de talloze lokaal verankerde initiatieven het mogelijk zou moeten zijn voor elke inwoner van onze regio om maximaal 15 minuten te fietsen tot aan duurzaam lokaal geteelde groenten en fruit of diens verdeelpunt.
Klimaan vertelt duidelijk een verhaal dat bij de mensen ‘binnenkomt’. Ons economisch systeem barst uit zijn voegen, het dogmatische groeidenken moet dringend op de schop. Waarom zouden we akkoord zijn met het onduurzaam organiseren van onze vitale infrastructuur (denk aan landbouw, mobiliteit, energie,…) achter gesloten deuren, waar geen democratische controle is en waar de winst wegvloeit naar de zakken van enkelen die niet in het algemene belang denken? ‘Naïef’ denkt u, wanneer we ons sterk maken hier een alternatief voor te ontwikkelen? ‘Het komt door de leeftijd, later weet je wel beter en laat je dat ‘wereld verbeteren’ wel varen’ zei mijn peter bij Kerst 2018. Niets is minder waar. Een beweging van geëngageerde actieve burgers kan zo krachtig zijn dat geen enkele uitdaging uit de weg moet worden gegaan.
Een machteloos gevoel wanneer je naar het journaal kijkt? Of naar zo’n compilatie van het voorbije jaar dat op een campagnefilm van Greenpeace lijkt wanneer achtereenvolgens de extreme weersomstandigheden, de vluchtelingenstromen en de recordhoogtes aan temperaturen in één adem worden genoemd. Klimaan creëert een kanaal om van dat machteloos gevoel af te geraken en het heft in handen te nemen.
De uitdaging is namelijk niet meer puur technologisch van aard. We weten wat er moet gebeuren, wat effectieve strategien zijn zoals in de eerste plaats het versneld afbouwen van onze energievraag en vervolgens het massaal installeren van hernieuwbare energie. We moeten het duurzaam beheer van onze vitale ‘commons’ zoals gezonde lucht en water terug beheersbaar maken. We moeten inzetten op lokale oplossingen zoals deelmobiliteit en stadslandbouw waarvan de meerwaarde ook lokaal verdeeld en geherinvesteerd kan worden. Klimaan gelooft in het herwaarderen van partnerschappen en het creëren van synergiën tussen de verschillende bestaande organisaties. Door massaal gezamenlijk ons schouders hier onder te zetten zullen we bakens kunnen verzetten.
Collectief engagement
Zoals Dirk Holemans in zijn boek ‘vrijheid en zekerheid’ schrijft is er een samenhang tussen de groei van de individuele vrijheid en de stijging van de collectieve onmacht. We zijn het vermogen kwijtgespeeld om collectieve actie te ondernemen, ook al staan de grootste uitdagingen aller tijden ons op te wachten. De samenhorigheid en het wij-gevoel zie je momenteel alleen maar wanneer de Rode Duivels moeten scoren.
Wij willen scoren met een nieuw verhaal. We hebben de Klimaanrecepten in huis om de apathie in empathie en collectief engagement om te zetten. Het huidige politieke debat wordt gedomineerd door argumentenstromen rond angst, identiteit en de noodzaak aan doorgedreven economische groei. We zetten een alternatief daartegenover, over een samenwerkingseconomie met een maatschappelijke maatstaf. We herorganiseren ons en fixen het publieke debat.
Inclusieve burgerparticipatie om onze vitale welvaartsinfrastructuur (grond, energie, lucht en water) onder duurzaam beheer te brengen. Voor minder doen we’t niet.
Klimaan, we wensen dat je een opportuniteit vormt om onze democratie te herstellen en de transitie waar te maken.
Ons logo benadrukt de burgerbeweging die hier achter zit. Iedereen aan boord houden en echte participatie zal voor ons werken met volgende kerningrediënten: gelijkheid (iedereen is welkom), onafhankelijkheid van de beweging en rechtstreekse eigenaarschap voor burgers.
Het speelveld verandert vanaf nu voorgoed. Burgers zitten niet langer in de tribune toe te kijken als passieve consumenten of het electoraat. Burgers nemen hun rol op en staan naast de overheid en het bedrijfsleven als evenwaardige speler op het veld.
Klimaan betekent de hoop die we koesteren. De energie die door onze aderen stroomt wanneer we samen komen en aan zinvolle dingen werken.
Waarschijnlijk ken je de klimaatzaak al, of ben je zelfs al mede-eiser. Indien niet, dan kan je er werk van maken, want in minder dan twee minuten registreer je je via de website www.klimaatzaak.be.
Voor wie
niet helemaal mee is, een woordje meer uitleg. In 2014 besloten 11 bekende Vlamingen
waaronder Tom Lenaerts, Stijn Meuris en Francesca Van Thielen om het Belgische
klimaatbeleid een duwtje in de rug te geven door onze overheden te dagvaarden
met de vraag om hun beleid bij te sturen om de klimaat- en energiedoelstellingen
te halen. Enkele maanden later waren er 15.000 mede-eisers en werd een rechtszaak
opgestart dat een beleidsplan eist waar wel voldoende broeikasgassen
gereduceerd worden!
De Vlaamse regering haalde de communautaire trukkendoos naar boven met een zaak voor cassatie over de landstaal waarin het proces dient te worden gevoerd. Voorjaar 2018 is die discussie beslecht. Ondertussen werd in Nederland (tot tweemaal toe) een gelijkaardige rechtszaak gewonnen. Waar in België de eigenlijke zaak op de rol geplaatst wordt, is ondertussen het aantal mede-eisers wel verdubbeld.
Klimaan staat mee achter de Klimaatzaak en duldt het niet langer om passief toe te kijken hoe ons land voor onze energiebevoorrading stroomboten zoekt in ontwikkelingslanden en tegelijkertijd de eisen van 70.000 klimaatbetogers enkele dagen later naar de prullenmand verwijst. Klimaatzaak toont aan dat België minder klimaatambitie heeft dan pakweg een steen- en bruinkool land als Polen. Niet te verwonderen dat een goeie maand later, studenten spijbelen en 12.500 mensen opnieuw naar onze Hoofdstad sporen. Ook zij genieten onze volle steun. Het is tijd om terug op de barricades te durven staan om uit te spreken wat er echt toe doet!
Bron: vrt.nu
Het aantal
mede-eisers van de klimaatzaak is ondertussen opgelopen tot 55.000. Vermoedelijk wordt de rechtszaak in 2020 gepleit.
Sluit je aan en wordt mede-eiser van de grootste klimaatzaak voor ons land.
(alle kosten voor de rechtszaak worden gedragen door de VZW klimaatzaak, die met fundraising acties zoals comedy for the climate, de nodige fondsen verzamelt).
Betaalbaar, duurzaam en flexibel: zo willen we wonen in de toekomst. Hoe realiseren we dat? Bijvoorbeeld door samen te investeren in een wooncoöperatie. Het is een van de intrigerende ideeën op onze Klimaantafel, al heeft het nog tijd nodig om te rijpen.
Voor iedereen interessant
Waarom dit idee? Omdat onze huidige manier van wonen niet is afgestemd op de toekomst. We zien drie pijnpunten. Zowat iedereen zal minstens één ervan herkennen.
Allereerst, betaalbaar wonen is niet evident: sociale huurders belanden op wachtlijsten, anderen komen net boven de voorwaarden voor de sociale huurmarkt uit en vechten tegen de uit-de-pan-swingende prijzen op de private eigendomsmarkt.
Ten tweede, op vlak van duurzaamheid laten we kansen liggen. Wie toch een woning kan kopen, soupeert daarbij vaak het ganse budget op, zodat er geen ruimte vrij is voor een duurzame renovatie. En wie het wel kan betalen, ziet de rompslomp van een renovatie vaak niet zitten.
En ten derde, heel wat woningen voldoen eigenlijk niet meer aan de noden van hun bewoners. Onze woonnoden fluctueren tijdens ons leven: wat een single zoekt is iets anders dan de ruimte die een jong gezin beoogt, de wensen veranderen weer wanneer er pubers rondlopen en nog eens wanneer de jonge nestverlaters de deur achter zich dichttrekken.
Een coöperatief woonmodel kan het verschil maken
Een denkoefening: een coöperatieve beweging investeert in duurzame woonunits van verschillende grootteordes, afgestemd op uiteenlopende woonbehoeften. Alle units beantwoorden aan de best beschikbare oplossingen op het gebied van duurzaamheid (EPB-normen van 2020 voor de technieken, en een duurzame gebouwschil die futureproof is, zodat het gebouw op termijn klimaatneutraal kan worden).
Begrippen als eigenaar, huurder en verhuurder worden verleden tijd. Burgers kopen aandelen van de coöperatie, die wonen als een dienst aanbiedt, en worden zo mede-eigenaar van het vastgoed waarin ze wonen. Ze huren als het ware bij zichzelf. Het resultaat: iedereen geniet van betaalbaar en duurzaam wonen, aangepast aan de noden van het moment. Dit concept, ergens tussen huren en kopen in, wordt ook wel de ‘hybride woningmarkt’ genoemd.
Onderzocht voor onze regio
Onze streekintercommunale IGEMO zocht het uit: ‘De Hybride Woningmarkt, een mooi concept, maar is dit ook haalbaar?’ was de vraag. Het resultaat van de studie was: ja, binnen een bepaald kader is het zeker haalbaar.
Eén van de belangrijke vragen: waar komt het kapitaal vandaan, waarmee de coöperatie in vastgoed investeert? Dat kan van de bewoners komen. Bewoners die aandelen kopen worden daarvoor beloond met een korting op de huurprijs. Daarnaast kan het ook van externe investeerders komen, bijvoorbeeld van andere burgers (kandidaat-huurders of sympathisanten), pensioenfondsen of investeringsmaatschappijen. Investeren is ook voor hen interessant, want ze krijgen jaarlijks een dividend op hun aandelen.
De overheid kan ook een belangrijke rol spelen, door dit coöperatief woonmodel te ondersteunen met fiscale voordelen.
Wil je meebouwen aan dit idee?
Zoals gezegd, voor Klimaan is een concrete instap in dit verhaal nog toekomstmuziek. We zijn zelfs niet zeker of het er ooit van komt. Wel zien we in dit model kansen om wonen betaalbaarder, duurzamer en flexibeler te maken. Al één belofte: als Klimaan ooit werk maakt van een wooncoöperatie, zullen we ons aan de coöperatieve ICA-principes houden.
Vind je coöperatief wonen ook een prikkelend idee? Blijf dan zeker verbonden met onze beweging, die breed nadenkt over een duurzame toekomst. Schrijf je in voor de nieuwsbrief of word lid van Klimaan.
Als 1% van de Mechelse 18+’ers stemt op deze energiebesparingsprojecten, krijgt de stad één euro per inwoner van de Vlaamse Overheid. Althans, wanneer de stad dat via directe burgerparticipatie laat verlopen. Over welke projecten gaat het:
RE-Lighting van publieke gebouwen volgens een ‘licht als een dienst’-model. Zo willen we licht kopen, geen lampen. Die mogen van de leverancier blijven, zodat deze alle baat heeft bij lampen die zo lang mogelijk performant blijven!
DAK-isolatie bij publieke gebouwen. We willen namelijk pas overgaan tot het plaatsen van zonnepanelen, wanneer het dak volledig geïsoleerd is. De energie die je niet nodig hebt, is namelijk de meest duurzame.
Door de steun van Klimaan werd dit voor alle gemeenten een écht succes.
Mechelen: 668 burgers nodig – 691 burgers deden mee
1. LED verlichting in de stadsgebouwen – 225 stemmen
2. Dakisolatie Groep Mechelen – 466 stemmen
Als 1% van de Mechelse 18+’ers stemt op deze energiebesparingsprojecten, krijgt de stad één euro per inwoner van de Vlaamse Overheid. Althans, wanneer de stad dat via directe burgerparticipatie laat verlopen. Over welke projecten gaat het: