Gisteren zag ik een fantastische uitzending op Canvas. Een klimaatbetoog waar extreem helder het klimaatprobleem wordt geschetst en wat we er allemaal aan kunnen doen. Het is een uitzending die echt iedereen moet gezien hebben. We moeten immers het klimaatdebat zo snel mogelijk transformeren in echte aanpassingen en oplossingen. Bind dus je klimaatontkennende Nonkel, Oma, Neef, vriend of vriendin vast voor de tv. Praat erover en en ga aan het werk om er samen voor te zorgen dat we onze kinderen dezelfde wereld kunnen schenken op hun oude dag als wij. We hebben nog 12 jaar en al de oplossingen bestaan! Tijd om ze massaal en snel toe te passen.
Lezing van Nic Balthazar over de toekomst van ons klimaat, vanuit de Aula van de Universiteit Gent (2019, BEL, 60 min)
Citamine – vitamine voor de stad, is een initiatief gegroeid uit “groenzucht” in de stad. Opgericht omdat:
meer mensen in de stad leven
dan op het platteland
steden minder plaats, groen en
schone lucht hebben
groen de lucht zuivert, het
humeur verbetert én lekker kan zijn
meer en meer mensen groenten,
fruit of kruiden willen kweken maar
er de plaats niet voor hebben
of niet goed weten hoe aan een
moestuintje te beginnen
het fijn is om samen met buren
te moestuinieren en te oogsten
we van Mechelen een “eetbare
stad” willen maken
Dankzij subsidies van Stad Mechelen, in het kader van Klimaatneutrale initiatieven en Buurten, kan Citamine meteen concreet aan de slag, door:
10 moestuinbakken te ontwikkelen
en te plaatsen
plantklaar
in voortuinen, op terrassen of
daken
met uitleg op een duurzaam bord
in de bak
en ook in het “echt”, want onze
“stadsboerin” Sofie komt uitleg geven op zaai-, plant & onderhoudsmomenten
mee zorgen voor eetbare
opbrengst
die de groep mensen die de
moestuin verzorgden kunnen oogsten.
Op termijn willen we uitbreiden en de stad ook
op andere manieren groener, schoner, fijner en mooier maken. Door gemakkelijk,
flexibel, open en beschikbaar, gratis of betaalbaar:
te inspireren en helpen met het
planten en verzorgen van (eetbaar) groen op andere plekken
mensen te helpen om regenwater
op te vangen om hun moes-, fruit- en kruidenbakken mee te bevloeien
nieuwe, mooie, handige en
duurzame moestuin- en plantenbakken te ontwikkelen
stadslandbouw op grotere schaal
te stimuleren
de grijze platte daken groen te
maken en tot nieuwe landbouwplek om te vormen
in elke buurt mensen samen te brengen
rond gewassen, planten, kruiden en bomen
andere thema’s als vitamine
voor de stad te ontwikkelen.
Om dat waar te maken, zijn we op dit moment
op zoek naar:
10 plaatsen voor onze gratis
eerste moesbakken op maat
en dus naar 10 mensen,
gezinnen, groepen of organisaties, met of zonder groene vingers, met genoeg
plaats én met goesting om voor de moestuintjes te zorgen.
Heb je plaats, interesse en/of wil je op de
hoogte worden gebracht van onze activiteiten, tips, blogs, foto’, inspirerende
voorbeelden, …?
Het klimaatprobleem… en de talrijke discussies daarover. Zijn we werkelijk zo verknocht aan olie? Kunnen we niet anders dan onze planeet om zeep helpen?
Volgens mij wel. Ik heb het op mezelf onderzocht en het is perfect mogelijk om snel een grote brok van al je directe olie- en gasverbruik gewoon te laten vallen. Dat is drastisch, maar wel perfect mogelijk. Ik kan het bewijzen, want ik heb van die leuke grafiekjes (hieronder) waarop je soms ook kan aflezen welke gigantische sommen ik heb bespaard. Maar dat is maar 1 kant van het verhaal. Het dient gezegd te worden: het kost soms ook echt meer moeite. De fiets op, inplaats van wat te suffen in de file. Die verwarming weer afgezet en ik wou het eens echt gezellig warm hebben. Altijd al die toestellen op waakstand uitzetten…
Maar de meeste uitstoot zit in de portefeuille: daar goed uitkijken aan wat je je centen uitgeeft is ook niet altijd zo makkelijk: niet teveel verpakkingen, het komt toch van niet te ver? Vlees laat ik liever, die uitstoot is echt extreem… .
Kortom, ja, we kunnen met z’n allen echt heel veel doen. Zeker omdat we een volkje zijn dat echt bovengemiddeld veel CO2 laat vliegen. Mensen die zoveel geld niet hebben, kunnen onze impact echt niet evenaren.
En ik weet dat ik heel kort ben in dit berichtje. Mensen lezen niet graag lange berichten, daarom. Maar als je me kent, zou je weten dat het me menens is. Ik wil gewoon helemaal geen CO2 meer uitstoten, wat het ook van me vraagt. De impact is simpelweg veel te groot.
Dus ja, dat is mijn conclusie. We kunnen, als we willen, met z’n allen heel veel doen. Maar kunnen we vermijden dat onze planeet om zeep gaat?
Daarvoor is een systeemverandering nodig. Dat kunnen we niet oplossen binnen de huidige structuren. En liefst geen 7e staatshervorming hé, met nog meer ministers… Neen, want het zijn niet de regeringen die beslissen om heel veel of absurt veel uitstoot te tolereren in ruil voor meer winst. Dat doen onze geliefde bedrijven. Zolang het lucratief is om olie op te pompen, doen die bedrijven dat, want winst is alles. Zolang we allemaal blijven bibberen als een multinational dreigt te vertrekken uit onze contreiën. Zolang hebben zij de macht, de macht om niets te veranderen. Maar bedrijven hebben consumptie nodig. En consumptie, dat zijn wij. Als wij wel letten op wat we doen, in plaats van de bedrijven, moeten die wel veranderen. Dat is niet zo makkelijk, dat gaat beter met goede wetten. Maar pas op, dit geldt niet voor alle bedrijven. Sommigen hebben zoveel macht, dat ze kunnen doen en laten wat ze willen en wat willen ze: volgens mij meer winst.
Het echte antwoord op de vraag of we niets anders kunnen dan onze planeet om zeep helpen, is verbazingwekkend simpel: we moeten meer met minder.
Als we echt allemaal meer leren genieten van minder, dan is het mogelijk om op een duurzame manier op deze planeet verder te leven. Als we meer moeite doen met minder comfort. Als we meer inkopen bij minder grote winkels. Als we meer plezier hebben met minder kinderen. Als meer gigantische bedrijven beslissen om minder winst te maken, minder anderen uit te buiten. Als dat mogelijk is, dan winnen we de planeet.
Enkel als we dat ervoor over hebben, kunnen wij dezelfde wereld, zoals wij die gekend hebben, aan onze kinderen schenken. Het lijkt een opgave en dat is het ook zeker, maar ik wil graag eindigen in schoonheid. Van al die dingen die ik mezelf al heb “ontdaan”, heb ik meestal veel extra plezier, genot en strijdlust gekregen. Ik ben ook gaan beseffen dat de weg naar het doel soms mooier is dan het doel zelf.
Maar doe het snel, dat veranderen. Het is nodig, volgens het laatste IPCC rapport hebben we nog maar 12 jaar om meer dan de helft van al onze CO2 uitstoot te vermijden. Daarna neemt de methaan uit de permafrost over… Het is een ongelofelijke opdracht, waarvoor wel wat nieuwe kennis vereist is. Benieuwd of wij als mensheid het pleit gaan halen of niet.
Greta Thunberg, het meisje dat als allereerste begon met spijbelen voor het klimaat heeft een echt knappe speech gegeven in Davos. Of die wereldleiders er rekening mee gaat houden, hangt ervan af hoeveel mensen haar gaan volgen om alles te doen wat mogelijk is om dit wereldwijde fiasco te stoppen. Maar de voorzet is gegeven, op het hoogste niveau.
We hebben nog maximum 12 jaar om het roer volledig om te gooien, daarna is het te laat.
Greta Thunberg op Davos 2019
Greta Thunberg’s boodschap naar Davos
Hoe is Greta Thunberg in Davos geraakt: lees haar verhaal in haar eigen woorden (gepubliceerd via facebook op 2/2/2019)
Recently I’ve seen many rumors circulating about me and enormous
amounts of hate. This is no surprise to me. I know that since most
people are not aware of the full meaning
of the climate crisis (which is understandable since it has never been
treated as a crisis) a school strike for the climate would seem very
strange to people in general. So let me make some things clear about my school strike.
In may 2018 I was one of the winners in a writing competition about the
environment held by Svenska Dagbladet, a Swedish newspaper. I got my
article published and some people contacted me, among others was Bo
Thorén from Fossil Free Dalsland. He had some kind of group with people,
especially youth, who wanted to do something about the climate crisis.
I had a few phone meetings with other activists. The purpose was to
come up with ideas of new projects that would bring attention to the
climate crisis. Bo had a few ideas of things we could do. Everything
from marches to a loose idea of some kind of a school strike (that
school children would do something on the schoolyards or in the
classrooms). That idea was inspired by the Parkland Students, who had
refused to go to school after the school shootings. I liked the idea
of a school strike. So I developed that idea and tried to get the other
young people to join me, but no one was really interested. They thought
that a Swedish version of the Zero Hour march was going to have a
bigger impact. So I went on planning the school strike all by myself and
after that I didn’t participate in any more meetings.
When I
told my parents about my plans they weren’t very fond of it. They did
not support the idea of school striking and they said that if I were to
do this I would have to do it completely by myself and with no support
from them. On the 20 of august I sat down outside the Swedish
Parliament. I handed out fliers with a long list of facts about the
climate crisis and explanations on why I was striking. The first thing I
did was to post on Twitter and Instagram what I was doing and it soon
went viral. Then journalists and newspapers started to come. A Swedish
entrepreneur and business man active in the climate movement, Ingmar
Rentzhog, was among the first to arrive. He spoke with me and took
pictures that he posted on Facebook. That was the first time I had ever
met or spoken with him. I had not communicated or encountered with him
ever before.
Many people love to spread rumors saying that I have
people ”behind me” or that I’m being ”paid” or ”used” to do what I’m
doing. But there is no one ”behind” me except for myself. My parents
were as far from climate activists as possible before I made them aware
of the situation. I am not part of any organization. I sometimes
support and cooperate with several NGOs that work with the climate and
environment. But I am absolutely independent and I only represent
myself. And I do what I do completely for free, I have not received any
money or any promise of future payments in any form at all. And nor has
anyone linked to me or my family done so. And of course it will stay
this way. I have not met one single climate activist who is fighting
for the climate for money. That idea is completely absurd. Furthermore I only travel with permission from my school and my parents pay for tickets and accommodations.
My family has written a book together about our family and how me and
my sister Beata have influenced my parents way of thinking and seeing
the world, especially when it comes to the climate. And about our
diagnoses. That book was due to be released in May. But since there
was a major disagreement with the book company, we ended up changing to a
new publisher and so the book was released in august instead.
Before the book was released my parents made it clear that their
possible profits from the book ”Scener ur hjärtat” will be going to 8
different charities working with environment, children with diagnoses
and animal rights.
And yes, I write my own speeches. But since I
know that what I say is going to reach many, many people I often ask for
input. I also have a few scientists that I frequently ask for help on
how to express certain complicated matters. I want everything to be
absolutely correct so that I don’t spread incorrect facts, or things
that can be misunderstood.
Some people mock me for my diagnosis.
But Asperger is not a disease, it’s a gift. People also say that since I
have Asperger I couldn’t possibly have put myself in this position. But
that’s exactly why I did this. Because if I would have been ”normal”
and social I would have organized myself in an organisation, or started
an organisation by myself. But since I am not that good at socializing I
did this instead. I was so frustrated that nothing was being done about
the climate crisis and I felt like I had to do something, anything. And
sometimes NOT doing things – like just sitting down outside the
parliament – speaks much louder than doing things. Just like a whisper
sometimes is louder than shouting.
Also there is one complaint
that I ”sound and write like an adult”. And to that I can only say;
don’t you think that a 16-year old can speak for herself? There’s also
some people who say that I oversimplify things. For example when I say
that “the climate crisis is a black and white issue”, ”we need to stop
the emissions of greenhouse gases” and ”I want you to panic”. But that I
only say because it’s true. Yes, the climate crisis is the most complex
issue that we have ever faced and it’s going to take everything from
our part to ”stop it”. But the solution is black and white; we need to
stop the emissions of greenhouse gases. Because either we limit the
warming to 1,5 degrees C over pre industrial levels, or we don’t. Either
we reach a tipping point where we start a chain reaction with events
way beyond human control, or we don’t. Either we go on as a
civilization, or we don’t. There are no gray areas when it comes to
survival. And when I say that I want you to panic I mean that we
need to treat the crisis as a crisis. When your house is on fire you
don’t sit down and talk about how nice you can rebuild it once you put
out the fire. If your house is on fire you run outside and make sure
that everyone is out while you call the fire department. That requires
some level of panic.
There is one other argument that I can’t do
anything about. And that is the fact that I’m ”just a child and we
shouldn’t be listening to children.” But that is easily fixed – just
start to listen to the rock solid science instead. Because if everyone
listened to the scientists and the facts that I constantly refer to –
then no one would have to listen to me or any of the other hundreds of
thousands of school children on strike for the climate across the world.
Then we could all go back to school. I am just a messenger, and yet
I get all this hate. I am not saying anything new, I am just saying
what scientists have repeatedly said for decades. And I agree with you,
I’m too young to do this. We children shouldn’t have to do this. But
since almost no one is doing anything, and our very future is at risk,
we feel like we have to continue.
Iedereen weet ondertussen wel dat je best zoveel mogelijk verse, lokaal gekweekte seizoensgroentjes eet. Niet alleen wordt zo geen onnodige energie verspild aan vervoer of verwarming van serres, seizoensgebonden producten uit de streek smaken ook beter en zijn meestal goedkoper. Maar waar kan je daarvoor terecht in regio Mechelen? Hieronder vind je een greep uit de vele mogelijkheden.
Heb je er geen idee van welke groenten er in welk seizoen geoogst worden, bekijk dan de Groentekalender van Velt bij ’t maken van je boodschappenlijstje. Je vindt er meteen ook tips om ze klaar te maken.
Laat je de keuze liever over aan de boer, ga dan voor een groentepakket. Wekelijks krijg je een zorgvuldig samengesteld pakket groentjes (verschillende groottes mogelijk), voornamelijk afkomstig van bio-boeren uit de streek. Je kan ervoor terecht bij Biobuur, met meerdere afhaalpunten in Mechelen en Hombeek, bij de Baarbeekhoeve in Muizen en Mechelen, en bij Boeren & Buren in Mechelen.
Elke aanbieder heeft z’n eigenheid en biedt meer dan groentepakketten alleen. Zo komen de groentjes van Biobuur voornamelijk van bij de Akelei in Schriek, waar hij vroeger zelf op het veld stond, en van het nieuwe landbouwbedrijf Ferm in Hombeek. Biobuur, Ferm en ’t Middenveld werken samen onder de naam M’akker en staan samen op de zaterdagmarkt in Mechelen. Je pakket van Biobuur kan je ook ophalen in de verpakkingsvrije winkel Kabas. Daar kan je trouwens elke dag terecht voor lokaal geteelde groentjes.
Je groentepakket van de Baarbeekhoeve kan je ook ophalen in de boerderijwinkel, vlak naast het veld, aan de rand van het natuurgebied Dijlevallei. Een prachtige plek!
Boeren en Buren is een van oorsprong Frans platform waarbij je vooraf bestelde producten kan afhalen op een wekelijkse ‘markt’, waar ook de producent aanwezig is. De Wriemeling uit Veltem staat er met z’n groentepakketten naast een hele reeks andere producenten, die een eerlijke prijs krijgen voor hun producten (niet allemaal bio of lokaal).
Wat verder buiten de stad kan je in hoevewinkels terecht. Naast de eerder genoemde Baarbeekhoeve in Muizen, vermelden we hier nog ’t Hertsveld (niet bio) in Leest. Net als Vers en Gezond (niet bio), ook in Leest, levert ’t Hertsveld ook aan huis. Meer hoevewinkels vind je op Recht van bij de Boer.
Wil je graag zelf je groentjes oogsten? Sluit je dan aan bij een CSA. Je neemt een abonnement voor een seizoen en oogst zelf volgens de aanwijzingen van de boer. In Hombeek kan je daarvoor terecht bij ’t Middenveld, in Leest bij Onzen Hof, in Sint-Katelijne-Waver bij De Doederij en in Zemst bij Het Vlinderveld. Door zelf te oogsten kan je de prijs drukken, maar het is ook gewoon leuk! Ook hier zijn opties voor wie maar af en toe komt, of toch niet zelf wil oogsten.
Misschien wil je nog een stap verder gaan en ook zelf je groentjes gaan kweken. Bij Velt kan je terecht voor een brede waaier aan activiteiten en informatie rond ecologisch tuinieren. Bovendien heeft Velt Mechelen 3 samentuinen: Tivoli, De Tuin van Zorro en Arcadia Muizen. Samen werken, leren van elkaar en samen genieten staan er centraal. Ook Sint-Katelijne-Waver heeft haar Samentuin ’t Grom, in Duffel is er Samentuin Ganzenhofkes van Velt afdeling Netevallei, in Willebroek heeft buurthuis Mozaïek een samentuin en in Bonheiden de Krankhoeve. In Willebroek kan je bovendien een leentuin bewerken: uniek in Vlaanderen!
Eens je erop begint te letten, zal je merken dat er nog veel andere mogelijkheden bestaan om aan lokaal gekweekte groentjes te geraken. Zo kan je bijvoorbeeld regelmatig oogstoverschotten op de kop tikken als lid van Lets Mechelen of Lets Pollekesland. Op buurnetwerk Hoplr of Gift Mechelen+ worden ze zelfs zomaar weggegeven.
En wat brengt de toekomst? Het nieuwe Mechelse bestuursakkoord belooft alvast initiatieven die de korte keten bevorderen te steunen, het kwaliteitsmerk ‘Mechels Natuurlijk’ verder uit te bouwen, en ruimte beschikbaar te maken voor boeren. Benieuwd wat dat gaat geven!
Via De Grond der Dingen krijgt elke Mechelaar 1 m² cadeau voor een zelfgekozen gezamenlijk project. Wat dacht je van een pluktuin in je buurt?
Ken je zelf nog voorbeelden in regio Mechelen? Of start je binnenkort zelf een initiatief? Misschien weet je welke restaurants met lokale producten werken? Laat ons iets weten!
Uit het nieuwe nummer van Oikos Tijdschrift (2018/4 – nr. 88).
Een inspirerend artikel over een initiatief uit onze regio, van de hand van Evelien Lambrecht, medewerker secretariaat en communicatie bij ATD Vierde Wereld Vlaanderen en ook medestander bij ATD Vierde Wereld Leuven.
‘We zijn begonnen met het tuintje van tanteke en ondertussen bewerken we al tien tuinen.’ Jan Ruet, vrijwilliger bij de Leentuinvrienden in Willebroek, klinkt enthousiast. Ik sta samen met hem in het allereerste leentuintje, aan de sociale woning van zijn tante. ‘Tanteke kan na enkele zware operaties haar tuin niet meer zelf onderhouden, dus doe ik het voor haar.’ De tuin is een lust voor het oog. Ik zie kruiden, fruit en verschillende groenten kriskras door elkaar geplant. ‘Zo kunnen we het gebruik van pesticiden vermijden’, legt Jan uit. Planten geven geuren af waarmee ze bepaalde insecten kunnen afstoten of misleiden. Zo kan je bijvoorbeeld wortels naast ajuinen planten. De geur van de ajuinplant misleidt de wortelvlieg en tegelijkertijd wordt de uienvlieg misleid door de geur van wortels. ‘Dat is combinatieteelt.’ Jan leidt me verder door de eetbare jungle. Ik moet uitkijken waar ik loop, want overal groeit wel iets. ‘Ruik eens, Marokkaanse munt.’ Hij rolt een groen blaadje tussen zijn vingers en houdt het onder mijn neus. ‘En daar staat ook nog pepermunt en witte munt.’ Overal valt iets te ruiken en te proeven. Ik steek een vuurrood kerstomaatje in mijn mond. ‘Lekker sappig hé?’, zegt Jan. ‘Veel beter dan in de winkel, daar proeven ze zo flets.’
De leentuinen zijn een initiatief van de lokale groep van ATD Vierde Wereld, een vereniging waar armen het woord nemen. Vijf jaar geleden zat de groep samen om een volksuniversiteit voor te bereiden met als thema ‘samen de wereld sparen’. Tijdens de volksuniversiteiten dialogeren mensen in armoede en medestanders met elkaar over maatschappelijk belangrijke thema’s.[1] Al snel blijkt dat de leden van de groep enthousiast zijn om mee te denken en mee te doen aan acties voor een groene, gezonde en duurzame samenleving. Jan stelt tijdens de vergadering voor om een project op te starten om milieuvriendelijk te tuinieren. ‘Verschillende tuinen in de sociale woonwijk lagen en liggen er verwaarloosd bij omdat mensen ze niet zelf kunnen onderhouden, bijvoorbeeld door ziekte of invaliditeit. Met sluikstorten als gevolg. Daarnaast zijn er een heel aantal mensen uit de appartementsblokken die geen eigen tuin, maar wel groene vingers hebben. Via de leentuinen proberen we een oplossing te bieden.’ Pluspunt: wie de grond bewerkt, heeft een zinnige bezigheid en de eigenaar van de grond kan een deel van de opbrengst als vergoeding krijgen.
‘Via dit project kunnen we ook aan menselijkheid werken.’ vult Jan aan. ‘Door de verstedelijking en de drukte kennen we elkaar niet meer zo goed.’ Jan vertelt het met enige tristesse in zijn stem. ‘Ook kunnen mensen hun talenten ontdekken en ontplooien door in de tuin te werken. En we brengen hen in contact met gezonde en verse voeding.’ Een recept voor succes. Al snel contacteren de hobbytuinders de gemeente. Die is meteen enthousiast en start een databank waarin mensen hun tuintje kunnen laten opnemen. ‘We vonden het van in het begin belangrijk om ecologisch te tuinieren. Daarom volgden we een opleiding bij Velt (Vereniging voor ecologisch leven en tuinieren, nvdr).’
Een tweede tuin ligt achter een leegstaand huis van de Volkshuisvesting. De Leentuinvrienden mogen het huis en de aanpalende garage gebruiken om hun spullen op te bergen. En dat zijn er ondertussen heel wat: schoppen, harken, emmers, een remork,… ‘We hebben heel veel gereedschap gekregen,’ legt Jan uit terwijl we het huis binnenstappen. ‘En voor de rest van het materiaal kunnen we rekenen op subsidies of projectsteun. De voorbije drie jaar hebben we bijvoorbeeld steun gekregen van de Koning Boudewijnstichting.’ We gaan naar de eerste verdieping. Ik zie een aantal fietsen staan en gereedschap. ‘Een van onze leden herstelt graag fietsen voor de mensen in de buurt. Gratis natuurlijk.’ In de verte hoor ik kippen kakelen. ‘Het zijn er een stuk of vijftien. En we hebben ook nog een kalkoen’, lacht Jan terwijl we de woning verlaten en de tuin binnenstappen. ‘Het zijn nuttige beesten. De bewoners in de buurt houden hun groente- en keukenafval bij. Ik haal het afval op in emmers en geef het aan de kippen. Dat is ecologischer en goedkoper aangezien restafval betalend is.’
Het derde tuintje dat we bezoeken is van een bejaarde dame. ‘Zowel mensen die hun tuintje willen laten bewerken als mensen die een tuin zoeken kunnen nu bij de bibliotheek terecht. De bib heeft zelfs een zadendatabank.’ Jan loopt meteen naar het huis en klopt op het raam. ‘Ze zou kwaad zijn als ik haar geen goeiedag kom zeggen.’ Ik voel dat de nadruk minder ligt op de productie van groenten en meer op het contact tussen de tuinders en de buren. ‘Ja, het sociale is heel belangrijk’, beaamt Jan. ‘We zijn ondertussen met een achttal tuiniers, maar daar stopt het niet. We willen er met de Leentuinvrienden zijn voor iedereen in Willebroek, zeker voor mensen die het moeilijk hebben. Elke dinsdag komen wij met een grotere groep samen in het buurtlokaal van residentie Herselaar. We verdelen de geoogste groenten en fruit onder de leden. Soms maken we samen soep of confituur. Of we zaaien samen.’ Daarnaast organiseert de groep jaarlijks heel wat activiteiten, zoals een nieuwjaarsreceptie, een zomeruitstap en een barbecue in september. ‘We verwachten op die activiteiten dat de leden van de vereniging een handje komen toesteken. Ieder draagt zijn steentje bij, dat is een belangrijk principe voor ons.’
Ik vraag Jan of er nog uitdagingen zijn voor de leentuinen. ‘Omdat we met een grote groep zijn, is het niet altijd gemakkelijk om iedereen bij elkaar te houden. Iedereen heeft zo zijn eigen ideeën over wanneer zaaien en wanneer oogsten. Vorige zomer zijn er bijvoorbeeld wel wat groenten verloren gegaan omdat we te laat geoogst hadden. En de klimaatopwarming wordt ook een grote uitdaging. Door de extreem warme zomer zijn heel veel groenten doorgeschoten.’ We maken nog een praatje met de dame die vertelt over haar mogelijke verhuis naar een nieuwe sociale woning. Ik vind het jammer om de tuinen achter te laten, het zijn groene oases van rust. ‘Hier nog wat eitjes en een paar kerstomaatjes om mee naar huis te nemen.’ Dat wordt een ecologische en solidaire omelet vanavond.
Auteur: Evelien Lambrecht, medewerker secretariaat en communicatie bij ATD Vierde Wereld Vlaanderen
[2] Kritische noot. Uit de studie ‘EM: Effectieve Micro-organismen of Effectieve Magie?’ van de Wetenschapswinkel van Wageningen UR in opdracht van Velt vzw, blijkt dat de resultaten van het gebruik van EM zeer variabel kunnen zijn en dat er geen aantoonbaar positief effect is van het toevoegen van EM. (http://edepot.wur.nl/24562). Toch zijn de ervaringen van de Leentuinvrienden met het gebruik van EM zeer positief.
