Hoe kan een organisatie het enthousiasme van zo veel mogelijk mensen omzetten in actie? Een bouwsteen die onze burgerbeweging daarbij hielp is het Sociocratie 3.0-patroon ‘kring van afgevaardigden’. Laat je inspireren door het verhaal van Klimaan, en ontdek hoe een doordachte organisatiestructuur helpt om de energie van mensen in beweging te houden.
Toen Klimaan onder impuls van een viertal enthousiastelingen van start ging in januari 2018 was het doelwit helder. Klimaan zou in Mechelen een energiecoöperatie oprichten, om de omschakeling naar hernieuwbare energie te versnellen: een zogenaamde REScoop, een Renewable Energy Sources cooperative, waarin burgers mee kunnen investeren en waarin ze ook inspraak hebben. In ijltempo werd Klimaan vzw (een vereniging zonder winstoogmerk) opgericht, als voorloper van de later op te richten coöperatie. Er kwam een logo en een huisstijl, en een eerste project ging van start: een groepsaankoop voor ledlampen.
Hoe meer activiteiten er ontplooid werden, hoe meer nieuwe gezichten zich aanmeldden. Het waren mensen met uiteenlopende achtergronden, allemaal gedreven om als burger bij te dragen aan een duurzame samenleving. De vraag kwam op: kan iedereen zijn ei voldoende kwijt in het idee van de energiecoöperatie? Het was nodig om eens stil te staan bij ieders ‘waarom’.
Een paar herbronningsavonden volgden, en in de herfst van 2018 nam Klimaan nieuwe thema’s op in haar werking, als aanvulling op het thema energie waarmee alles begon. Met een knipoog naar de vier elementen waren dat: grond, water en lucht. Want ook daarmee moeten we toekomstgericht omgaan, beseften veel Klimaners. De nieuwe thema’s mocht je breed bekijken. Ook projecten rond voedsel, mobiliteit en materialen vonden er een plaatsje onder. En nog zoveel meer.
Het Mechels Klimaatalarm: een reeks zaterdagen in 2019 met ‘Sing for the climate’ om 5 voor 12, om het klimaat op de politieke agenda te plaatsen.
We creëerden samen ook een ‘Klimaankompas’ met vier principes die beschreven waaraan een Klimaan-initiatief moest voldoen. Die waren:
een Klimaan-initiatief respecteert de draagkracht van de aarde,
het geeft energie door samen zinvolle dingen te doen,
het kijkt naar het totaalplaatje,
het mobiliseert burgers om een lokale duurzame samenleving te creëren.
Boodschap aan alle leden was: wil je een nieuw initiatief opstarten? Dat kan, als het in lijn is met onze vier principes. Klimaan was daarmee helemaal klaar om als brede burgerbeweging in Mechelen en omstreken een actieve en verbindende rol te spelen. Samen bouwen aan een wereld waarin mensen zorgzaam omgaan met grond, materialen, lucht, energie en water (die we ook wel de ‘commons’ noemden) was het doel. De sociale reflex was er steeds: iedereen, ongeacht achtergrond, opleidingsniveau of financiële situatie, moest meekunnen in het Klimaan-verhaal.
Werkgroepen naar believen
De herbronningsoefening bracht helderheid over wat we samen wilden doen. Voor elk van de vier thema’s kwam er een werkgroep: Werkgroep Energie, Werkgroep Water, Werkgroep Lucht en Werkgroep Grond(stoffen). De nieuwe structuur creëerde ruimte om breed te werken. Elke Klimaner vond makkelijk een project waaraan hij of zij graag wilde bijdragen, en de impact van Klimaan werd er groter door.
Het bleef niet bij thematische werkgroepen. Ook ondersteunende werkgroepen, zoals Werkgroep Communicatie, Werkgroep Samenwerking en Werkgroep IT, en lokale groepen, geworteld in de gemeenten rond de stad Mechelen, zagen het levenslicht. Maandelijks was er de ‘Klimaandelijkse’: een bijeenkomst om iedereen bij te praten en om het contact tussen de werkgroepen levendig te houden. In de zomer van 2019 waren er 80 leden actief.
Vertrouwen en eigenaarschap waren sleutelwoorden vanaf het begin. Een voorbeeld daarvan: al wie wilde kreeg toegang tot de back-end van de website om naar hartenlust blogposts, kalenderitems of webpagina’s te creëren. Ook de werkgroepen ontplooiden naar eigen inzicht allerlei activiteiten.
In mei 2019 was het dan eindelijk zover: de coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk Klimaan cvso werd opgericht, als tweede juridische entiteit van de burgerbeweging. Dat opende nieuwe mogelijkheden, want een coöperatie kan heel andere dingen doen dan een vzw. Vanaf toen konden burgers samen investeren in lokale klimaatprojecten. De coöperatie nam meteen een vliegende start met het leggen van zonnepanelen op het gemeentehuis en de bibliotheek van Bonheiden.
Klimaan cvso is klaar voor de zaterdagmarkt: mensen warm maken om deelwagens te gebruiken, mee te doen met de samenaankoop van zonnepanelen of mee te investeren in coöperatieve zonnepanelen, deelwagens en warmtenetten.
De Klimaanraad
De burgerbeweging was dus best complex geworden, met veel mensen, tal van werkgroepen en twee juridische entiteiten, elk met hun eigen bestuur. Alle energie, ideeën en projecten laten samenvloeien in een coherent geheel was best uitdagend. Na een tijdlang zoeken, creëerden we nog een extra structuur, geïnspireerd op het Sociocratie 3.0-patroon ‘kring van afgevaardigden’, met als doel de samenwerking in goede banen te leiden. We doopten onze kring van afgevaardigden de Klimaanraad. De eerste Klimaanraad vond plaats in september 2019.
Schematische voorstelling van het Sociocratie 3.0-patroon ‘kring van afgevaardigden’. (Beeld: B. Bockelbrink, CC BY-SA)
Als je dit patroon toepast, ga je je organisatie opvatten als een verzameling deelorganisaties die samenwerken − bij Klimaan waren dit de werkgroepen. Elke deelorganisatie werkt autonoom binnen bepaalde grenzen (zoals een doelstelling, een takenpakket, een budget, enzovoort). Daarnaast is er een ‘kring van afgevaardigden’ die bestaat uit een vertegenwoordiger van elke werkgroep. Die beantwoordt de organisatie-overkoepelende vragen en uitdagingen. Mooi geregeld: geen hiërarchie, toch geen chaos.
De Klimaanraad had elke maand een bijeenkomst met vertegenwoordigers van de thema-werkgroepen (bijvoorbeeld Werkgroep Energie), de ondersteunende werkgroepen (bijvoorbeeld Werkgroep IT), de lokale groepen (bijvoorbeeld Klimaan Vaartland) en de bestuursorganen. Werkgroepen en besturen mochten naar eigen goeddunken steeds dezelfde of regelmatig een andere persoon afvaardigen. Dat verschillende mensen in meerdere werkgroepen actief waren hielp om flexibel om te springen met wie naar de Klimaanraad kwam. Klimaan is een vrijwilligersvereniging, dus engagementen moesten passen bij ieders leven.
We zagen grote voordelen in het bestaan van de Klimaanraad. Nieuwe enthousiastelingen konden er supersnel hun entree maken. Een publicatie in het Staatsblad, zoals voor een nieuwe bestuurder zou moeten, hoefde niet, en het was ook geen langetermijnengagement. Bovendien: de twee rechtspersonen waaruit de burgerbeweging bestond (Klimaan vzw en Klimaan cvso) waren er beiden vertegenwoordigd, wat goed was voor de inhoudelijke samenhang tussen de twee.
Het bestuur
Wat deden de bestuursorganen dan? Dat vulde elk bestuur voor zichzelf in. Het bestuur van de coöperatie had en heeft nog altijd een groot takenpakket, want burgerkapitaal investeren vraagt voorzichtigheid en een coöperatie mag omwille van de wetgeving ook niet zomaar met vrijwilligers werken. Het bestuursorgaan van de vzw daarentegen hield het kleiner. Naar het voorbeeld van het minimum viable board van het internationale netwerk Enspiral, verklaarde het − ik was toen een tijdlang medebestuurder van Klimaan vzw − zichzelf verantwoordelijk voor een minimumpakket aan taken, met de focus op de juridische, financiële en administratieve zaken. Verder hield het bestuur wel een oogje in het zeil, maar gaf het vooral zo veel mogelijk invloed aan de Klimaanraad. Aan de leden van Klimaan vzw dus.
Samen navigeren met het Klimaankompas: de vier Klimaanprincipes beschrijven waaraan een Klimaan-initiatief moet voldoen.
Het bestuur van Klimaan vzw kwam niet vaak samen. Enkele keren per jaar volstond. En bestuursvergaderingen waren sowieso al open voor wie ze wilde bijwonen. Een machtsbastion dat het laatste woord had is er in Klimaan nooit geweest. De bestuurders van de vzw wilden vooral een bedding blijven creëren voor wat zich wilde ontplooien, eerder dan de burgerbeweging een bepaalde richting uit te sturen. Dat deed elke werkgroep voor zichzelf wel. ‘Een Klimaan-initiatief geeft energie door samen zinvolle dingen te doen’ was een van de principes die we in het eerste jaar samen geformuleerd hadden, en wat geeft meer goesting dan je schouders te zetten onder een project dat je zelf mee bedacht hebt?
Samen navigeren
Onderwerpen die op de agenda van de Klimaanraad verschenen waren: Over hoeveel geld mag een werkgroep autonoom beslissen? Hoe gaan we om met leden die onze communicatiekanalen willen gebruiken om politieke boodschappen te verspreiden? Gaan we in op een uitnodiging tot samenwerking met een andere organisatie wat mogelijk onze draagkracht voor andere projecten verkleint? Gaan we een subsidie aanvragen met vermelding van activiteiten waarvan we niet weten of er voldoende vrijwilligers zijn om die tot een goed einde te brengen? Hoe goed willen we nieuwe leden leren kennen voordat we hen toegang geven tot het intern communicatieplatform Basecamp? Wat moet aan bod komen op de volgende Klimaandelijkse? Hoe houden we onze social media levendig met inbreng van verschillende werkgroepen? En ga zo maar door. Waar mogelijk pasten we in de Klimaanraad consent besluitvorming toe, ook een Sociocratie 3.0-patroon.
Gewoon doen, is de boodschap. Klimaan plantte in 2022 een Urban Forest in Tivolipark in Mechelen.
Leden reikten vaak mooie grootse ideeën aan. Het Klimaankompas met de vier principes hielp ons om samen te navigeren in de zee van mogelijkheden. Voortbouwend op de eerste ervaringen formuleerden we nog een extra criterium: ‘draagvlak en draagkracht’. Om na te gaan er draagvlak was voor een potentieel project, stelden we ons de vraag: past dit project binnen de visie en zijn leden er enthousiast over? En voor draagkracht: wat moet er concreet gebeuren, wie engageert zich ervoor en is het realistisch?
Het inschatten van draagvlak en draagkracht was een voortdurende evenwichtsoefening, want in een vrijwilligersvereniging fluctueren engagementen soms snel. Enkel als er volgens onze gezamenlijke inschatting voldoende draagvlak en draagkracht was, kon een groter project van start gaan. Dit heldere beslissingskader zorgde ervoor dat we samen verantwoordelijke beslissingen konden nemen, zonder daarvoor iemand in een verantwoordelijke positie te plaatsen. Voor kleinere projecten die door enkele mensen uitgevoerd konden worden, bijvoorbeeld binnen een werkgroep, was zo’n uitgebreide evaluatie uiteraard niet nodig. ‘Gewoon doen’, was daar de boodschap.
Klimaan blijft bewegen
Na drie jaren met een maandelijkse Klimaanraad kwamen er almaar minder werkgroepoverschrijdende vraagstukken op tafel, omdat de samenwerking ondertussen goed gestroomlijnd was. De coronatijd was ook niet gemakkelijk geweest − Klimaan steunt immers op lokale ontmoetingen −, en daardoor was het aantal actieve leden en het aantal projecten iets meer behapbaar geworden. De nood aan een maandelijks vergadermoment om de samenwerking te coördineren was er niet meer, en dus hield de Klimaanraad op te bestaan. De laatste vond plaats in januari 2023. Betekende dat dat leden minder inspraak kregen? Zeker niet. Leden beslissen nog altijd mee, maar dat verloopt nu op een meer organische manier, bijvoorbeeld via het online communicatieplatform of tijdens de Klimaandelijkse die nog altijd elke maand plaatsvindt om iedereen op de hoogte te houden.
De Klimavelo: fietstaxi voor minder mobiele mensen. Laat je rijden in de riksja’s van Klimaan vzw.
De Klimaanraad, ofwel het Sociocratie 3.0-patroon kring van afgevaardigden, was een van de vele bouwstenen in een mozaïek aan aanpakken en bijeenkomsten die hielpen om van de burgerbeweging een succes te maken. Macht delen en mensen betrekken zat van in het begin in het DNA van de organisatie en dat krijgt op vele manieren vorm. Doordacht blijven kiezen voor wat helpt om die intenties waar te maken, houdt de energie in beweging.
Frederic Laloux, de auteur van het invloedrijke boek Reinventing Organizations, zegt daarover:
Wanneer organisaties gebouwd zijn, niet op impliciete mechanismen van angst, maar op structuren en praktijken die vertrouwen en verantwoordelijkheid genereren, beginnen er buitengewone en onverwachte dingen te gebeuren.
En er werden stenen verlegd. De coöperatie Klimaan cvso haalde ondertussen al zo’n 1,4 miljoen euro aan burgerkapitaal op en investeerde dat in zonneprojecten, warmtenetten en deelwagens. Drie mensen zijn er professioneel aan de slag.
Klimaan vzw is uitgegroeid tot een belangrijke stem in de lokale dialoog, en prikkelt en activeert nog steeds burgers met een scala aan boeiende activiteiten, zoals een geveltuinenproject, de aanplanting van een stadsbos, Repair Cafés, filmavonden en informatieve sessies. Eind 2021 was Klimaan vzw mede-oprichter van Pandschap Rivierenland, een coöperatie die private woningen duurzaam renoveert waarna ze verhuurd worden als sociale woning. En de ‘Klimavelo’, ook een Klimaan-initiatief, is een fietstaxidienst die minder mobiele mensen op hun bestemming brengt, vaak met riksjapiloten die graag hun Nederlands oefenen.
Klimaan blijft vol enthousiasme burgers in beweging brengen.
Dit artikel is aangepaste versie van een tekst die op mijn website verscheen.
Ga mee op avontuur met Netwerk Duurzame Mobiliteit gedragen door een breed netwerk van enthousiaste steden, gemeenten en organisaties.
Hoe? Laat je wagen 30 dagen aan de kant en verplaats je eens op een andere manier.
Doel: doorbreek je verplaatsingsgewoonten door een maand lang te experimenteren met meer duurzame opties.
Wat levert je dat op?
Meer tijd voor ontmoeting: je zit niet meer voortdurend in je eigen coconnetje. Je stapt, fietst, stept of “bust” door de stad op weg naar bijvoorbeeld het station. Je ziet hoe de stad, de natuur verandert en ontmoet mensen die ook onderweg zijn. In de trein en op het perron sla je een babbeltje met je medemens of lees je een boek waar je anders niet toe komt. Je leert meer vooruit te denken, te plannen en anders om te gaan met je tijd. Op weg met de fiets en te voet geniet je meer van de natuur en ben je meer in beweging. Je ontdekt nieuwe fiets -en wandelroutes op weg naar de winkel of het werk. Je bespaart op je verplaatsingsonkosten. Bovendien geef je een cadeau aan de planeet omdat het beter is voor het milieu.
Welke avonturen en nieuwe ervaringen kom jij allemaal tegen in die 30 dagen?
2020 zullen we ons allemaal nog lang heugen met Corona dat ons leven helemaal overhoop gooide. Toch deden we allemaal zo goed mogelijk verder. Binnen Klimaan zijn we blij dat er tijdens het voorbije jaar toch ook weer heel wat aandacht was voor klimaat- en milieuaspecten. Gezonde lucht is hierbij zeer belangrijk, niet alleen omdat slechte lucht Covid-19 nog erger maakt maar omdat het gewoon op zich belangrijk is voor ieders gezondheid.
Vandaar dat een van de thema’s waar we ons binnen Klimaan voor inzetten het “verantwoord stoken van hout” is. De negatieve impact van houtverbranding is immers groot: bijna 50% van onze fijnstofuitstoot (PM2.5) wordt erdoor veroorzaakt. Dit cijfer is nog frappanter als je weet dat slechts 2% van de gezinnen hout stookt als hoofdverwarming en 19% van de huishoudens dit doet als bij- of sfeerverwarming. Door aandacht te besteden aan dit thema kan de luchtkwaliteit er dus enorm op vooruit gaan. Temeer omdat maar 20% van de Mechelaars een inspanning moet doen waar 100% van de Mechelaars – en zeker de 20% met ademhalingsproblemen – van kan genieten.
Een eerste actie die we voor dit thema ontwikkeld hebben, is het ontwerpen van een folder die het bewustzijn moet verhogen en die we dankzij een Mechelen KlimaatNeutraal-subsidie momenteel druk verspreiden in Mechelen. Download de flyer hier.
Hoe ‘slim’ stoken?
Verbrand, conform de wet, enkel onbehandeld en droog hout. Als je geverfde, geverniste of samengestelde houtproducten zoals triplex verbrandt, komen er (zeer) schadelijke stoffen vrij. Ook papier en drukwerk zoals reclamefolders of krantenpapier zijn geen gezonde brandstoffen.
Maak het vuur correct aan. Gebruik aanmaakhoutjes of natuurlijke aanmaakblokjes en leg ze bovenaan. Zo komt er minder rook vrij. Zet de luchttoevoer volledig open. Zodra het vuur goed brandt, verminder je de luchttoevoer, maar zet je deze niet helemaal toe. Als vuur te weinig zuurstof krijgt, is de verbranding slecht en is de rook schadelijker.
Gebruik je kachel correct. De ene kachel is de andere niet. Volg de handleiding van de fabrikant en onderhoud je kachel regelmatig. Let tijdens het branden op de rook en de vlammen. Laat de kachel nooit branden als je niet in de buurt bent.
Zorg voor een voldoende hoge, schone schoorsteen die goed trekt. Vuur heeft zuurstof nodig. Een schoorsteen zuigt lucht uit je woning aan en verwijdert de verbrandingsgassen. Dit werkt enkel goed als je schoorsteen boven de nok van je dak en de aan-palende gebouwen uitsteekt. Zorg er ook voor dat de schoorsteen ruim genoeg is voor je haard, anders gaat de lucht er niet vlot genoeg door en is het risico op een schoorsteenbrand groter. Laat ook regelmatig de roetaanslag verwijderen door een vakman.
Stook niet bij ongunstig weer. Stook niet wanneer de weersomstandigen te wensen overlaten en er bijvoorbeeld te veel fijn stof of smog in de lucht is. Samengevat stook je best niet
We voelen een sluimerend, maar stijgend gevoel van bezorgdheid over droogte. Het probleem was steeds iets dat aan bod kwam bij mogelijke gevolgen van klimaatverandering, “over een paar decennia of zo”, maar het komt nu steeds dichterbij. De droogte van de voorbije maanden is iedereen opgevallen. In ons achterhoofd malen ook nog de zomers van 2018 en 2019 en het grondwaterpeil dat steeds verder zakt.
Vandaag geven 2/3e van de Vlaamse meetpunten een te lage grondwaterstand aan. In Antwerpen en Limburg werd vanaf mei de alarmfase oranje afgeroepen voor het brandgevaar. Dit is nog nooit zo vroeg gebeurd.
Water is, net als energie, lucht en grond een common waar wij ons met Klimaan als burgerbeweging voor willen inzetten. De leden van onze groep Water zoeken momenteel naar initiatieven om een impact te kunnen uitoefenen als burger, naast de bestaande werken die ons lokaal bestuur gepland heeft.
Wat gebeurt er al in onze regio?
De stad Mechelen heeft een risicoanalyse laten uitvoeren om vat te krijgen op hoe gevolgen van klimaatverandering zoals aanhoudende droogte of andere extreme weersomstandigheden zich in onze buurt gaan manifesteren. Ook is er eenhemelwaterplan in de maak om een strategie uit te rollen zodat regenwater hergebruikt, geïnfiltreerd en gebufferd kan worden. Dit werk kost allemaal erg veel tijd, energie en vooral geld. Hoopgevend is dat stad Mechelen alvast een deel van de prijzenpot van de European Green Leaf Award 2020 zal besteden aan de ontharding van het Hoogstratenplein.
Wat kan er nog meer gebeuren en wat kunnen wij met Klimaan doen?
A) Ontharden is ‘the way to go’
Hoe komt het dat ons grondwaterpeil moeilijk herstelt? Naast het uitblijven van regenval, is onze verharding van de oppervlakte een grote boosdoener. Door alles vol beton, asfalt, dichte klinkers,… te leggen, krijgt het hemelwater geen kans om in onze steeds droger wordende bodem te infiltreren, maar stroomt het af via riolering naar een waterzuiveringsinstallatie of naar een waterloop. Om dit fenomeen tegen te gaan is het belangrijk om zo veel mogelijk neuzen dezelfde richting in te krijgen, en samen de bodem weer vrij te maken voor infiltratie. Het hemelwaterplan van onze overheden is een werk van decennia, en in de tussentijd kunnen burgers zich hier ook organiseren om in hun buurt de straat ‘uit te breken’.
Het Vlaamse Departement Omgeving lanceerde al een 45-tal proeftuinen (campagneVlaanderen Breekt Uit). In Mechelen nam het co-housingproject Gummarushof en de naburige scouts het initiatief om in dit kader hun terreinen te ontharden (zie deprojectfiche).
Als burgerbeweging kunnen we misschien ‘Mechelen Breekt Uit’ organiseren? Hiermee breiden we uit naar verschillende wijken en buurtparken, zodat we deze ontharding in een stroomversnelling kunnen brengen, met een sappige bodem voor fleurige en frisgroene vegetatie als direct zichtbare voordelen voor de buurtbewoners.
Ook kunnen we weer een groepsaankoop organiseren voor hemelwaterinstallaties en infiltratievoorzieningen.
B) Waterbesparing: nieuwe reflexen bij ons allemaal
Momenteel denken velen pas na over waterverspilling, wanneer de droogtes tot zo’n kritiek punt zijn gekomen dat het nationaal nieuws wordt. Ik vraag me soms af of we later aan de volgende generaties gaan vertellen “Je kan het niet voor mogelijk houden, maar tot de beginjaren ’20 spoelden we nog steeds massaal onze toiletten door met drinkbaar water, vulden we er zwembaden mee en wasten we auto’s alsof er een onuitputtelijke waterbron was”. Volgend op een reactie zoals ik had als kind op de beelden van sigarettenreclame.
Wat kan je zelf doen?
Als basis: Inzicht krijgen in je huishoudelijk watergebruik. Meten is weten! Noteer maandelijks je meterstand en bereken hoeveel je gezin per persoon per dag verbruikt. En zie op dit overzicht waar je kan besparen.
Een handige tool hierbij is Energie-ID, als je onze groep Mechelen Klimaatneutraal wil komen versterken? Welkom!
Er zijn talloze bronnen waar we geïnformeerd worden over hoeveel water welke handeling vergt. Van zichtbare liters in je eigen huishouden tot onzichtbare liters bij de productie van bijvoorbeeld koffie, kledij en vlees. Hier zullen we zeker nog dieper op ingaan in een volgende blog.
We geven hier alvast 4 (zichtbare) waterbesparingstips mee:
Als je er nog geen hebt: plaats een spaardouchekop. Met dit eenvoudig tussenstukje bespaar je op jaarbasis 10.000 liter water. Dit is geen typefout, het halveert nl. het waterverbruik en dit levert al gauw 40 liter op per douchebeurt. Wel niet extra lang douchen dan ;).
Gebruik een emmertje! Probeer zoveel mogelijk grijs water op te vangen om te hergebruiken: koud douchewater of spoelwater van groenten zijn prima geschikt voor je (tuin)planten.
Ook zeepwater van onze veelvuldige handenwasbeurten kan je perfect opvangen in emmers om daarmee je toilet door te spoelen. Daar spaar je algauw zo’n 50 liter zuiver drinkwater per dag mee uit.
Vang je regenwater op in een regenton of nog beter:
Plaats een regenwaterput of hemelwaterinstallatie om aan te sluiten op het toilet en/of wasmachine. Stad Mechelen geeft hiervoor een premie tot 550 euro! (Meer info vind jehier).
Droogte in de tuin aanpakken kan je zo doen, zonder al te veel water te gebruiken:https://www.velt.nu/nieuws/enorme-droogte-5-tips-voor-je-tuin Of kies voor meerjarige eetbare planten, de basis van de permacultuur. Door hun sterk wortelgestel hoef je die (na het eerste jaar) helemaal geen water te geven.
In de pers: Er verschenen de laatste weken prachtige initiatieven, die erg inspirerend werken:
Een nieuw jaar, een nieuw begin. Tijd om even stil te staan bij het vorige jaar en plannen te maken voor het nieuwe jaar.
Hoe kan je als burger je steentje bijdragen aan een klimaatsocialer Mechelen?
Wil je iets doen, maar weet je niet waar te beginnen?
Om je daadwerkelijk op weg te helpen, geef ik hier een lijst met acties die je kan nemen. Ik heb een poging gedaan tot ‘hiërarchische volgorde’ (al is dat voor discussie vatbaar, het is een eerste aanzet):
13 Installeer waterbesparende kranen (#46) (begin bij die voor warm water)
14 Composteer jouw organisch afval (#60)
15 Plaats een groendak (#73)
16 Trek je aan wat je aantrekt: de kledingindustrie is een van de meest vervuilende.
17 Als je een nieuw apparaat koopt, koop het meest energiezuinige (bv. label A++)
18 Onthard je tuin / bedrijventerrein en gebruik regenwater
19 Blijf actie voeren, werk samen, engageer je niet alleen privé, maar ook via je werk
20 Geniet van je klimaatsocialer leven, het is socialer, biedt meer comfort en meer levenskwaliteit.
Er staan gemakkelijker en minder gemakkelijke acties bij. Je huis isoleer je niet op 1,2,3. Maar je energieleverancier veranderen of een klimaandeel aankopen gaan daarentegen vrij snel. Begin met de gemakkelijkste te realiseren voor jezelf en dan ben je vertrokken.
Voor deze lijst heb ik me onder andere geïnspireerd op Project drawdown van Paul Hawken. Een wetenschapsjournalist die zich wou focussen op de oplossing van de klimaatverstoring. Want de klimaatveranderingsboodschap boezemt angst in. Dat immobiliseert de mens. Door ons te focussen op de oplossingen, kunnen we de mensen eerder mobiliseren. De klassering geeft een indicatie in efficiëntie van de maatregelen. Ik heb ze telkens overgenomen ter informatie.
Op #3 in deze lijst staat geen voedsel verspillen. Dit is alvast mijn werkpunt voor het komende jaar. Met twee zoontjes van 4 en 6 hadden we al kippen aangeschaft om de etensresten nuttig te verwerken. Maar toegegeven, in de koelkast tref ik vaak eten aan over vervaldatum. Niet alleen de schuld van de kinderen dus. En als gemakkelijke actie schakel ik voor mijn pensioensparen bij KBC over op de Pricos SRI.
Op de warme winteravond van 9 december in de Oude bib, leerde ik, dat het tij proberen te keren, frustrerend kan zijn. Het gaat zo traag. Een ideaal antigif daartegen is samen komen met eensgezinde klimaatsocialestrijders. Het enthousiasme werkt aanstekelijk. Dit herken ik helemaal binnen Klimaan. We noemden het al eerder het klimaanvirus. Dus voila, een reden te meer om je als klimaanlid lokaal te engageren. Een heel gemakkelijke actie.
Sinds september bundelen de werkgroep lucht van Klimaan en Meet Mee Mechelen de krachten om samen te werken aan betere luchtkwaliteit in Mechelen. Meet Mee Mechelen startte in 2017 op met stad Mechelen, luchtkwaliteitsexperten, technische partners en vooral heel wat enthousiaste Mechelaars.
De afgelopen 2 jaar zijn meetcampagnes opgestart met vrijwilligers. Per fiets zijn vier seizoenen aan metingen bij mekaar gefietst die duidelijk in beeld brengen hoe de luchtkwaliteit in de stad Mechelen en doorheen het jaar varieert. De resultaten zie je hier.
Visietekst in de maak
Dit materiaal wordt nu uitgewerkt in een visietekst met concrete acties om aan betere luchtkwaliteit te werken. Werk je graag mee? Schrijf je in als actief lid voor de groep Lucht of stuur een mailtje naar lucht@klimaan.be!
Met de visietekst willen we de vraag beantwoorden hoe we als burgers en stad lokaal acties kunnen opzetten die het verschil maken en hoe het momenteel met onze luchtkwaliteit is gesteld. Dit document willen we met het stadsbestuur bespreken om te kijken hoe we samen de acties verder vorm geven.
Deze winter
Een eerste stap waar we deze winter werk van willen maken is een Mechelse informatiecampagne rond Slim Stoken om zo de impact van houtverbranding op onze luchtkwaliteit te verminderen.
