In januari 2019 kondigde Ineos een mega-investering aan in de Antwerpse haven. Het havenbedrijf spreekt van een ‘bijdrage aan een duurzame toekomst’, en Vlaanderen geeft het bedrijf blijkbaar ‘een warm welkom’. Ineos plant een ethaankraker en een propaandehydrogenatie fabriek die grondstoffen leveren voor o.a. wegwerpplastics.
Deze installaties zullen per jaar 0,8 tot 1,5miljoen ton CO2 uitstoten. Ook andere petrochemische bedrijven willen uitbreiden. Een daling van de CO2 uitstoot met 55% tegen 2030 is nodig om de klimaatverandering te beperken. Dit project kan dan ook onmogelijk samengaan met de belofte om de mondiale opwarming te beperken tot minder dan 2°C. We worden verleid door een paar honderd jobs, terwijl deze installaties een ecologische catastrofe zullen teweegbrengen. Een echte transitie naar een levensondersteunende samenleving zou veel meer tewerkstelling en vooral een toekomst opleveren.
Ineos verscheept het schadelijke schaliegas van Houston en Pennsylvania naar Antwerpen en Zeebrugge. Schaliegas veroorzaakt per eenheid bruikbare energie 2,5 keer meer opwarming van de aarde dan steenkool. Schaliegas is het resultaat van “fracking”. Hierbij worden onder grote druk enorme hoeveelheden water, zand en giftige chemicaliën diep in de aarde gepompt waardoor het schaliegesteente breekt en het gas vrijkomt. De gevolgen voor de ondergrond en het drinkwater zijn niet te overzien, het productiewater is giftig afval, fracking veroorzaakt grondverzakkingen en aardbevingen, methaan (sterk broeikasgas) lekt weg tijdens productie en transport. Schaliegasbedrijven wentelen alle schade aan milieu- énvolksgezondheid af op lokale leefgemeenschappen en natuur. Een verbod op de invoer van dit schandegas zou tegemoet komen aan het protest in de VS en toekomst geven aan onze planeet.
Schaliegas draagt bij aan exponentiële productie groei van goedkoop plastiek. Daardoor komt wegwerpplastiek massaal in zeeën en oceanen terecht en zorgt daar voor een ecologische ramp. Zeedieren geraken erin verstrikt én eten plastiek op. Op termijn valt het uit mekaar in steeds kleinere deeltjes die via het dierlijk plankton in de voedselketens terecht komen. Plastiek breekt nooit volledig af. Uiteindelijk komt het ook op ons bord en in ons lichaam terecht…
Olie-en gasindustrie spenderen miljarden aan ‘bewustmaking, sensibilisering’ om burgers verantwoordelijk te maken voor de ecologische ramp die zij veroorzaken. Als recyclage goed zou gebeuren, zou er geen enkel probleem zijn met wegwerpverpakkingen, framen zij. Als de burger maar goed genoeg zijn best doet, kunnen zij verder gaan met iets te produceren wat ondertussen een complete ramp voor onze planeet aan het worden is. Zo schuift de olie-en gasindustrie de verantwoordelijkheid voor hun fout wegwerpbusinessmodel, waarbij producenten tegen spotprijzen miljoenen tonnen plastiek op de markt gooien, in onze schoenen. Dit levert hen veel winst op, ten koste van het leven op aarde.
Wegwerpplastics zijn zeker niet de enige oorzaak van plastiekvervuiling. De industrie zelf verliest microplastics, kleiner dan 5 mm, tijdens het productieproces, transport en opslag. Stranden nabij de grootste productie-eenheid van Ineos in het Schotland liggen vol van deze kleine bolvormige ‘nurdles’. Grote delen van de Engelse kust zijn er massaal mee vervuild. Bijkomende plastiek installaties zullen dit probleem ook bij ons, in de Schelde, aan onze kust en ver daarbuiten nog vergroten.
Jim Ratcliffe, een van de rijkste mensen van deze planeet en CEO van Ineos, slaagde er in de Britse en Schotse regering te overtuigen dat ze onafhankelijk moest worden van buitenlandse energievoorziening. Ze trokken hun eerdere verbod op fracking in en Ineos Shale kon beginnen boren. Een Brexit bepleiten betekende voor hem ontsnappenaan de strenge Europese milieuwetgeving. Dit jaar, nu de Brexit een feit wordt, heeft de Ineos groep zich gevestigd in Monaco om belastingen te ontwijken.
Ineos heeft ondertussen heel wat frackinginstallaties in England en Schotland. Plaatselijke overheden werden omgekocht om fracking toe te staan. Er zijn tal van rechtszaken lopende tegen Ineos door inbreuken op de milieuwetgeving, schade aan de natuur en volksgezondheid. In Schotland is één derde van alle luchtvervuiling en de grootste CO2-uitstoot toe te schrijven aan zijn bedrijven. Door de wielerploeg met het hoogste budget ter wereld, Sky, te kopen probeert Jim Ratcliffe zijn kwalijk imago op te poetsen. Hij doopte de ploeg om naar ‘Team Ineos’ dat dit jaar de eerste en de tweede plaats haalde in de Ronde van Frankijk.
Willen we als samenleving op deze manier omgekocht en behandeld worden? Blijft Vlaanderen actief fossiele industrie aantrekken? Welke producten zijn nog mogelijk in een CO2-neutrale toekomst waarin we respectvol omgaan met levende ecosystemen? Hoe houden we bij al deze keuzes ook rekening met rechtvaardigheid? Heel wat vragen voor de toekomstige regering die tot nu toe niet uitblonk door een duurzame toekomstvisie. De Antwerpse haven is nu al een plek met veel CO2 uitstoot en luchtvervuiling. Petrochemische installaties die we vandaag plannen blijven produceren tot 2060-2070. We moeten NU beginnen aan een kringloopeconomiedie rekening houdt met de grenzen van onze planeet.
Begin augustus vroeg Ineos een vergunning aan voor het kappen van 50 hectare bos langs de Schelde in Lillo ter voorbereiding van deze bijkomende installaties. Het verder aantasten van ons bomenareaal is onaanvaardbaar. Niet alleen omdat ze CO2 opslaan, maar voor hun intrinsieke waarde als complexe levende wezens én de nood aan groene ruimte voor alle leven, mens incluis. Een nieuwe burgerbeweging ‘Antwerpen Schaliegasvrij’ stelde in samenwerking met ClientEarth, een groep juristen en experten die de rechten van onze planeet verdedigen, een bezwaarschrift op dat door bijna alle Vlaamse milieuorganisaties werd ondertekend. ‘Antwerpen Schaliegasvrij’ wil de Antwerpse haven bevrijden van schaliegas. Tijdens de tijdrit van de Ronde van Frankrijk organiseerden ze samen met de groep ‘Stop Ineos’ protestacties. ‘Stop Ineos’ stelde een Engelstalig bezwaar op dat door tal van internationale milieuorganisaties werd ondertekend. Het is duidelijk dat de plannen van de industrie botsen op burgers die bezorgd zijn over de toekomst en een leefbare planeet.
Ik zou graag besluiten met een citaat van Dennis Meadows van de Club van Rome en wetenschappelijk medewerker aan “Limits to the growth” uit 1972. “Ofwel stoppen wij de groei, ofwel stopt de aarde de groei”. Deze pijnlijke realiteit is het vertrekpunt voor het stoppen met de “business as usual” logica van de industriële groeisamenleving.
Boekbespreking ‘De Onbewoonbare aarde’, van David Wallace-Wells.
Bij deze temperaturen zal hopelijk iedereen er van overtuigd geraken dat de aarde aan het opwarmen is. Toch zijn er nog steeds mensen die de opwarming van de aarde onderschatten of zelfs niet willen zien of de oorzaken ervan zeker niet willen toeschrijven aan menselijke activiteiten. Voor deze mensen is het boek van David Wallace-Wells een “aanrader”.
In “De onbewoonbare aarde” brengt David Wallace-Wells de laatste wetenschappelijke inzichten samen tot een schokkende aanklacht. Wallace-Wells luidt de alarmklok en vertelt ons alles wat we niet willen maar wel moeten weten over klimaatverandering. Als we onze aanpak van dit probleem en onze manier van leven niet snel veranderen, zullen delen van de aarde door desastreuze ontwikkelingen in de nabije toekomst onbewoonbaar worden. Vandaar de titel.
Dit boek gaat hoofdzakelijk over de gevolgen van de klimaatopwarming.
Zelfs het meest optimistische scenario ziet er nog heel slecht uit. Met dit boek wil de auteur een alarmistisch signaal geven. Daarvoor gaat hij uit van het meest extreme scenario van een opwarming met 6°C. De gevolgen zijn desastreus en niet voor binnen 100 jaar maar voor binnen 20-30 jaar, dus voor de huidige jonge generatie.
Wallace is geen wetenschapper maar journalist en dat is ook merkbaar in het boek: geen grafieken en tabellen. Maar toch is het rijk aan veel cijfers en feitelijke gegevens. Zijn strategie is om feiten te verzamelen waar geen discussie over bestaat en die mensen zullen wakker schudden En dat maakt het tot een gitzwart boek. Althans tot blz 172, maar van dan af wordt het zelfs een hoopgevend boek. Daarvoor verwijst hij naar de 70% energie die momenteel bij energie-opwekking verloren gaat waarmee veel meer kan gebeuren. Hij berekende ook dat het klimaatprobleem voor de helft zou opgelost zijn als de ecologische voetafdruk van de gemiddelde Amerikaan zou zakken naar die van de gemiddelde Europeaan.
Het boek is geen filosofische analyse al doet het natuurlijk wel nadenken. Het neo-liberalisme krijgt er serieus van langs. De vrije markt zal het klimaatprobleem volgens Wallace niet oplossen. Filosofisch wordt hij zeker door te stellen dat het onze overlevingsdrang is die een mix aan maatregelen zal doen ontstaan.
Een vraag die menig lezer stelt bij het bij dit boek is of dit soort lectuur wel de goede politiek is. Als je mensen te bang maakt, komen ze gemakkelijk in een defaitisme terecht. Het gevaar bestaat dat mensen hopeloos worden, verlamd geraken of zelfs apathisch worden en niks meer doen. Nu, dat is zeker niet de bedoeling van de auteur. Maar wel maakt hij overduidelijk dat we zeker niet langer op deze manier verder leven. Het moet zeker anders, misschien ook beter en gezonder … .
De kracht van het boek zit hem erin dat de schrijver probeert angst aan te jagen met iets om er voor te zorgen dat het er inderdaad niet zal komen. En daar kunnen we voor zorgen. Anders had hij dit boek immers niet geschreven.
Canvas laat doeners en denkers uit alle domeinen van de maatschappij aan het woord in de Klimaatraad. Ook Klimaan werd uitgenodigd. Daar zijn wij heel blij mee. Ontdek wat Elise te vertellen heeft over onze burgerbeweging op Facebook (4 minuten).
De groep Grond & Grondstoffen kwam samen op 15 juni in Artenova om de velen ideeën die er leven te concretiseren. De groep heeft nu eenmaal een brede focus, nl.: het behoud en bevorderen van biodiversiteit (aanplanten, ontharden en uitbreiden natuur), lokale (stads-)landbouw (iedereen op 15 min fietsen van lokale biogroenten), circulair gebruik van grondstoffen (deelbare stad & gemeenten) en het ruimtegebruik (infrastructuur en bestemmingen).
De groep besloot om alvast werk te maken van volgende drie uitdagingen:
Ten eerste wil de groep optreden als lijm & plamuursel. Lijm voor het samenbrengen van talloze bestaande initiatieven en verenigingen om gezamenlijk de slagkracht te verhogen. Plamuursel voor de blinde vlekken op te vullen door concrete actie te ondernemen waar nodig. Zo zal er -na het landbouwseizoen- op 9 november 2019 een groot ontmoetingsmoment worden georganiseerd met alle gedetecteerde bestaande initiatieven.
Ten tweede willen we eigenlijk zo snel mogelijk handen uit de mouwen steken. Er zijn veel opties, maar deze zomer steken we van wal met het in elkaar timmeren van stadslandbouwbakken in samenwerking met Citamine. Deze bakken komen in het straatbeeld terecht, in je voortuin of op het dak.
Ten slotte bruisen de ideeën om verder na te denken over ons bouwconcept. Kunnen we via nieuwe technologieën en materialen (bv. 3D-print) een nieuw bouwconcept ontwikkelen dat circulair, betaalbaar, kwaliteitsvol, duurzaam, sneller en mooier is dan de traditionele bouw? In de komende maanden steken we hierover de koppen bij elkaar.
Op zaterdag 15 juni trokken we met een ploegje supersnelle en enthousiaste helpers langs de oever van de Dijle en de Vrouwvliet om daar het zwerfvuil op te rapen. Gewapend met een grijpstok en handschoenen haalden we op een kleine twee uur tijd 10 kilo (waarvan 1 kg PMD) zwerfvuil op! En de bedrijven op wiens terrein een nestje sluikstort lag zijn intussen aangeschreven met de vriendelijke vraag om ten eerste aan preventie te doen (in de vorm van een stevige vermindering van overbodige verpakkingen) en in de tweede plaats een vraag om ludieke voorstellen te bedenken om de omgeving mee netjes te houden. Wordt vervolgd!
Een stukje Dijle en een stukje Vrouwvliet van zwerfvuil verlost!
Op woensdag 29 mei komt wooncoöperatie wooncoop op bezoek bij Klimaan en Ondernemershuis Mechelen voor een info-avond. Nog niet overtuigd of dit wel iets voor jou is? Karel Lootens geeft antwoord op enkele veelgehoorde vragen en twijfels.
Wat is wooncoop?
Wooncoop is
een wooncoöperatie die een nieuwe manier van wonen voorstelt. De coöperatie is
eigenaar van woningen en verhuurt ze aan de bewoners. Alle bewoners zijn ook
aandeelhouder van wooncoop en dus mede-eigenaar van de coöperatie. Zo huurt
elke bewoner als het ware bij zichzelf en verandert de band tussen huurder en
eigenaar. Hierdoor is een meer duurzame en sociale kijk op wonen mogelijk,
waarin de bewoners centraal staan.
Wie moet zeker naar dit info-moment komen?
Iedereen
die geïnteresseerd is om op een andere manier naar wonen te kijken, is welkom!
Dit gaat veel verder dan het financiële plaatje. Wooncoop heeft een
langetermijnvisie op wonen, waarin bijvoorbeeld levenslang woonrecht een
belangrijke rol speelt. Wooncoop wil goed wonen betaalbaar maken voor een breed
publiek.
Samenhuizen blijkt in praktijk erg duur. Met
mijn klein inkomen krijg ik geen lening bij de bank. Enkel huren is voor mij
een optie. Is wooncoop dan iets wel voor mij?
Jazeker! In
tegenstelling tot andere cohousing-projecten in Vlaanderen, wordt niet jij,
maar de coöperatie eigenaar van de woning. Je betaalt huur aan de coöperatie,
maar tegelijkertijd bouw je ook kapitaal op, door de aankoop van aandelen van
de coöperatie. Je huurt aan kostprijs en krijgt korting afhankelijk van het
aantal aandelen dat je hebt. Let op, dit is geen gesubsidieerde vorm van wonen.
Ik heb al een eigen huis. Waarom zou ik dan
komen?
Je
spaargeld investeren in aandelen van wooncoop is een ethische en zinvolle
belegging. Zeker voor wie denkt aan een tweede eigendom, is wooncoop een mooi
alternatief. Het rendement is zo niet enkel financieel, maar ook sociaal.
Ik kom wel luisteren wanneer er een concreet
project is…
Een
concreet project kan er pas komen wanneer er vraag naar is. Kom dus naar de
info-avond om je interesse te tonen! Alles start met een trekkersgroep, maar
die hoeft zeker niet alles zelf te doen. Een belangrijke rol van wooncoop is de
bewoners ontzorgen. Transparantie en inspraak staan voorop, net als een
duurzame en sociale kijk op wonen.
