Projecten Klimaan 2022

Projecten Klimaan 2022

door | feb 20, 2022

Klimaan projecten 2022

Wil je je mee engageren, maar weet je niet goed waar te beginnen? Hieronder maken we je wegwijs in alle projecten waar de burgerbeweging Klimaan momenteel mee bezig is.

Onze structuur

Als burgerbeweging zijn we georganiseerd rond de vier commons: grond, lucht water en energie. Dit zijn onze vier inhoudelijke werkgroepen. Daarnaast heb je ook ondersteunende werkgroepen: samenwerking, IT en communicatie.

Werkgroepen komen gemiddeld 1 keer per maand samen. De verschillende projecten per werkgroep zijn hieronder opgesomd. Via de Doe Mee pagina kan je je als actief lid aanmelden en een werkgroep naar keuze aanvinken. De aanspreekpunten van de werkgroep zullen je vervolgens uitnodigen om de volgende vergadering bij te wonen.

Daarnaast praten we elkaar allemaal bij elke tweede dinsdag van de maand, op de Klimaandelijkse. Tot slot hakken we belangrijke knopen door die een werkgroep overstijgen op de Klimaanraad: elke eerste donderdag van de maand. Per werkgroep sluit 1 vertegenwoordiger aan; zo houden we het lekker efficiënt. 

 

GROEP GROND

Aanspreekpunten: Bart en Wim

GROEP WATER

Aanspreekpunten: Griet en Leen

GROEP LUCHT

Aanspreekpunt: Stijn

GROEP ENERGIE

Aanspreekpunten: Steven en Guido

GROEP GROND – LOPENDE PROJECTEN 2022

Impactschatter uitbreiden: een tool die we maakten (met steun van MechCiCo) om de energiebesparing t.o.v. de materiaalkost bij nieuwe huishoudelijke toestellen te vergelijken. We willen deze graag uitbreiden om ook het herstellen van toestellen te beoordelen. Meer info.

Samenaankoop plantgoed en Soil Mates: in samenwerking met Citamine proberen we lokale biologische landbouwspelers en burgercollectieven met elkaar in contact te brengen.

Potterij: Samenwerking met o.a. Klusbib, KO-Lab en Citamine om van de Potterij/Impact Factory de circulaire hub van Mechelen te maken. Vanuit onze verbindende rol leggen we connecties tussen projecten (zoals MechCiCo, ImpactSchatter,…) en lokale spelers om circulaire economie een boost te geven in Mechelen en omstreken.

GROEP WATER – LOPENDE PROJECTEN 2022

Geveltuinen (‘Klim(t) aan je Gevel’): Na een eerste succesvolle editie van dit project waar straten zich konden inschrijven om zo veel mogelijk geveltuintjes te realiseren, willen we nu een niveau hoger schakelen met en richten we ons op ware tuinstraten met tuinslingers en meer ontharding/vergroening van ons straatbeeld.

Wijkwater: we onderzoeken hoe we collectieve regenwateropvang aan grote daken kunnen koppelen.

GROEP LUCHT – LOPENDE PROJECTEN 2022

E19 – Zonnige geluidsmuur: we onderzoeken de mogelijkheid om langs de E19 een geluidmuur met zonnepanelen te realiseren. Dit project wordt getrokken vanuit groep Lucht, i.s.m. groep Energie.

Slim Stoken: we zetten onze campagne verder om mensen te sensibiliseren rond houtverbranding.

Deelmobiliteit: Klimaan cvso start met deelwagens, we zetten onze schouders onder de campagne in de maand juni: ‘Dagen minder Wagen’ en focussen ons met gerichte acties op de wijk Nekkerspoel.

Relighting

GROEP ENERGIE – LOPENDE PROJECTEN 2022

Energiegemeenschap Klimaan: stap voor stap starten we een eerste energiegemeenschap op waarbinnen we energie onderling delen. We starten met experimenteren binnen onze groep en nemen de getrokken lessen mee naar energiedelen binnen sociale woonwijken, bedrijvenzones en appartementsgebouwen. Meer info hier en hier.

Pandschap Rivierenland: een recent opgerichte coöperatie met sociaal oogmerk renoveert leegstaande panden om vervolgens sociaal te verhuren. De energiewerkgroep adviseert het pandschap rond betaalbare duurzaamheidsingrepen. Algemene info (koepelwebsite Pandschap).

Energiehelden en de Klimaankoffer: op een zo laagdrempelig-mogelijke manier wisselen we tips uit rond energiebesparing thuis. Onze klimaankoffer zit boordevol meetapperatuur en inspiratie. Van zodra het terug kan, organiseren we ‘Energie-Party’s’ met buren en vrienden. Info koffer.

Relighting

GROEP SINT-KATELIJNE-WAVER  LOPENDE PROJECTEN 2022

Advies gemeente: Via de klimaatraad brengen we beleidsadvies voor de gemeente om hun lokaal energie en klimaatplan te verwezenlijken en de doelstellingen van de burgemeesterconvenant te behalen.

Hagelstein: Samen met de leerlingen Climate4Change van de school loopt er een sensibilisering rond “zero-waste” en werken we met een energie-audit aan energiebesparende voorstellen voor de school.

Groenuitbreiding: We werken aan meer natuur- en duurzame landbouwinvulling van het landschap, in eerste instantie voor het gebied tussen R6-Nete en Liersesteenweg.

Aantal Actieve Leden

Aandeelhouders coöperatie

Lopende projecten (cvso + vzw)

"Twijfel er nooit aan, dat een kleine groep van toegewijde burgers de wereld kan veranderen. Dat is namelijk nooit anders gegaan."

 

– Margaret Mead

En nu… 30 dagen: meer avontuur, minder wagen

En nu… 30 dagen: meer avontuur, minder wagen

door | apr 25, 2022

Ga mee op avontuur met Netwerk Duurzame Mobiliteit gedragen door een breed netwerk van enthousiaste steden, gemeenten en organisaties. Hoe? Laat je wagen 30 dagen aan de kant en verplaats je eens op een andere manier. Doel: doorbreek je verplaatsingsgewoonten door een...

En toen verkochten wij onze auto

En toen verkochten wij onze auto

door | mrt 5, 2022

foto: copyright stad Mechelen.   In 2019 werd hij 10 jaar. Ons “crèmekarreke” zoals mijn schoonbroer hem spottend noemde toen we hem nieuw kochten. Voor ons was de Opel Combo Tour met grote achterklep een ideale wagen om alles in te laden als we gingen kamperen. Ook...

Klimavelo

Klimavelo

door | jun 25, 2023

In september 2023 zijn wij gestart met ons nieuw project Klimavelo. Met 3 fietsriksja's voorzien we binnen een straal van 5 km vanaf de Grote Markt van Mechelen milieuvriendelijk vervoer voor mensen die zich niet zo gemakkelijk kunnen verplaatsen (weinig financiële...

Tivoli Stiltebos na één jaar

Tivoli Stiltebos na één jaar

door | mei 19, 2023

In 2022 hebben we met een 100-tal vrijwilligers van Klimaan een stiltebos aangeplant op wat vroeger de parking van het Tivoli-park was.  Het was een initiatief dat we samen verwezenlijkten met Urban Forest, Sugi en Stad Mechelen. Een stiltebos groeit met één...

Nieuwe Vesten

Nieuwe Vesten

door | dec 18, 2022

De tijdelijke inrichting van De Vesten is klaar en gaat op 19 december na de ochtendspits in gebruik. Als Klimaner heb ik alle vergaderingen bijgewoond en actief  geparticipeerd. Alleen de extra vergadering van juni is me niet gelukt door Coronabesmetting, maar...

Regenwatertonnen

Regenwatertonnen

door | okt 25, 2021

Regenwateropvang

Gebouwen zoals de oude bib – maar bij uitbreiding o-zo-veel publieke gebouwen – kennen grote dakoppervlakten. Regen vloeit via de regenpijp meteen in de riool. We willen echter het regenwater ook zo veel als mogelijk  opnieuw gebruiken. Opvang en hergebruik van regenwater maakt ons meer weerbaar tegen overstromingen, wanneer onze huidige infrastructuur het zwaar te verduren krijgt. Het zorgt er ook voor dat we minder kraantjeswater moeten gebruiken. Lyne en haar plantenzaak (KikT) hadden een grote watervraag. Daar lieten we ons eerste experiment op los…

De aanpak:

We plaatsten twee tweedehands cubitainers aan de vierkante regenpijp van de oude bib (achter de fietsenstalling). Eerst zijn we op het dak gaan kijken hoeveel water hier in afvloeit en hoeveel volume we dus konden opslagen. Indrukken van de ‘making off’: 

,Leerlessen

  • Plaatsen van cubitainers vertraagt de afvloeiing van regenwater naar rivieren bij intense buien, maar ondertussen moeten er ook voldoende gebruikers gevonden worden voor het water. In een vervolgproject zouden we graag ook de buurt meer willen betrekken. Bij de gebruikers van de oude bib was er voldoende vraag, maar bij de oude brandweerkazerne niet.
  • Tweedehands cubitainers zijn gemakkelijk en goedkoop te vinden, zo niet zijn er uiteraard andere duurdere regentonnen op de markt. Trias-ecologica-gewijs zochten we naar herbruikbare materialen. Na het plaatsen van de experimentele cubitainers heeft Klimaan twee opeenvolgende jaren een groepsaankoop voor regentonnen aangeboden, waarbij gerecycleerde tonnen werden aangeboden.  Hier was wel discussie over of gerecycleerd plastiek dat minder vorst en UV_stralingresistent is ook de duurzaamste oplossing is? Dit moet zichzelf nog uitwijzen…
  • Enkele handige harry’s hebben met een klokboor de vulautomaat aangesloten op de bestaande regenpijp. Een flexibele buis brengt het water tot in de cubitainer. Vervolgens is er een aansluiting gemaakt tussen de twee cubitainers zodat ze beiden gevuld kunnen worden.
  • Wat bleek? De onderste cubitainer was in de eerste weken slechts voor een bodempje gevuld. Bleek dat de regenpijpaansluiting aan het dak – verstopt onder grote tegels- een obstructie had (lees: vuiligheid die het doorlopen blokkeerde). Daarnaast sloot het rubbere deel in de regenpijp (gekoppeld aan de vulautomaat) niet goed af, waardoor het regenwater toch de ‘normale route’ naar het riool aflegde. Dat brengt ons bij het volgende punt.
  • Voor vierkante buizen (10×10 cm) is er momenteel geen geschikte vulautomaat op de markt. Bij de oude bib werd dit opgelost door zelf een soort vulautomaat in elkaar te knutselen. Eigen MacGyver-werk was nodig! Er een publiek goed van maken en heel de buurt hier mee van laten genieten wordt hierdoor bemoeilijkt.
  • Bij installatie werd na 1 dag het kraantje reeds gestolen. Nadien werd door enkele gebruikers een eigen kraan gebruikt die er telkens op- en afgezet kon worden. Dit hadden we niet zien aankomen.
  • Voor het aanbieden van ‘regenwater-as-a-service’ is voorlopig nog geen verdienmodel of businesscase mogelijk, omdat kraantjeswater relatief gezien te goedkoop is. Bij veralgemening kan vaak gesteld worden dat grondstoffen te goedkoop zijn, omdat vaak milieu en klimaatkosten niet mee in rekening gebracht zijn bij afnemers of gebruikers.
  • Regenwaterhergebruik is één zaak, het aanvullen van ons grondwaterpeil behoeft ook een trage insijpeling van het regenwater in de grond. Hier vonden we niet meteen een toepassing voor bij de tijdelijke gebouwen, maar starten we een nieuw project voor op: Klim(t) aan je gevel! waarbij we actief gaan ontharden.

 

Met de steun van Vlaanderen Circulair

 

Herbruikinventaris

Herbruikinventaris

door | okt 25, 2021

De Herbruikinventaris

Aangezien we geleerd hadden dat de klimaatimpact van gebouwen voor het grootste gedeelte bij de productie van materialen en de afbraak er van zit, konden we niet alleen naar energie- en waterbesparing kijken, maar moeten we ook oog hebben voor maximaal hergebruik van reeds geproduceerde materialen. 

De handen werden in elkaar geslagen met een ander project van Mechelen, namelijk “Mechelen als Circulair Bouwheer” om na te gaan hoe aanwezige materialen ook bij de afbraak en renovatie een duurzaam verder leven kunnen hebben. Binnen MechCiCo werd met vrijwilligers van Klimaan, onder deskundige begeleiding van de circulaire bouwheer van Mechelen een weekend georganiseerd waarbij alle demonteerbare goederen in het gebouw in kaart gebracht werden en waarbij een catalogus-systeem voor de verdere verspreiding van die materialen uitgewerkt is.  

Voor de opmaak van het inventaris hebben we gebruik gemaakt van het vademecum dat uitgewerkt is door RotorDC, maar waarvan MechCiCo één van de eerste gebruikers was.  We hebben dus onze leerlessen ook kunnen terugkoppelen naar RotorDC, die op basis hiervan ook een verbeterde versie van hun vademecum heeft kunnen uitbrengen.

Aanpak

  • Opmaak business model
  • Bestuderen van vademecum Rotor DC als basis
  • Algemene rondgang in het gebouw voor eerder vluchtige identificatie materialen
  • Afspraak met aannemer/sloper: opdeling vaste bouwstoffen te recycleren door aannemer bij gescheiden sloop, en demonteerbare materialen inventaris met Klimaan binnen Mechcico-project. Uit het sloopinventaris werd ook al de asbestwaarschuwing gehaald .
  • Mechelen als Circulair Bouwheer heeft tabellen en basispresentatie uitgewerkt voor te inventariseren delen.
  • Organisatie herbruikinventarisweekend van 1.5 dag met in totaal 17 vrijwilligers – vrijwilligers nemen foto’s en opmetingen van alle aangeduide materialen. De vrijwilligers uploaden hun foto’s op een vooraf aangeduide plaats in de GoogleDrive van Klimaan. De data verzameld per materiaal waren: hoeveelheid, afmetingen, status van ev schade of noodzakelijke reiniging, specifieke waarde of andere kenmerken.
  • De circulaire bouwheer voegt de foto’s en beschrijvingen in een digitale excel-overzicht.
  • Ontwikkelen automatisering van materialenfiches voor organisatie verder gebruik.
  • Ontmanteling van verkochte onderdelen voor de sloop.

 

Leerlessen

  • Vlot verloop om vrijwilligers hun beschikbaarheid te laten aangeven in een Doodle, die nadien ook gemakkelijk kon dienen om de vrijwilligersverzekering aan te vragen.
  • Praktisch was er voldoende materiaal voor de werkzaamheden met enkele ladders, meters, zaklampen en enkele schroevendraaiers. De aanwezigheid van schrijfborden en enkele extra pennen waren handig.
  • De vrijwilligers hadden voldoende eigen materiaal bij om foto’s te nemen en er was een handige fiche met aandachtspunten rond het nemen van foto’s. Digitale foto’s die in een icloud-folder terecht kwamen, werden soms in onvoldoende kwaliteit naar de Google Drive gekopieerd.  Foto’s verzamelen in de Google Drive was handig, al moesten sommigen aangemaand worden hun foto’s binnen te leveren.  Voor de geautomatiseerde verwerking nadien moest de benaming van alle foto’s aangepast worden, maar dit was vlotter dan wanneer iedereen zelf eerst foto’s correct zou benoemen en wellicht langer op toelevering foto’s gewacht moet worden.
  • Het event was succesvol, omdat er beroep gedaan werd op vrijwilligers (ong. 100 vrijwilligersuren + voorbereiding en naverwerking) Mocht dit een commerciële partner zijn, dan zouden de kosten opgelopen zijn tot wellicht 5 000 à 10 000 om het inventaris op te maken, wat misschien niet in verhouding is tot de extra verkoopsopbrengsten die met het project bereikt worden.  Dit is wel onder de huidige marktsituatie met nog sterk ondergewaarde prijzen voor recuperatiematerialen. Met de toenemende grondstoffenschaarste en stijgende transportkosten, kan dit in de toekomst mogelijk wel een rendabele activiteit worden.  We begrijpen ook dat andere initiatieven momenteel veel kieskeuriger zijn welke materialen ze nog opnemen in dergelijke inventarissen (meestal meubels en delen met retro- of historische waarde zoals toegepast door RotorDC bijvoorbeeld).
  • Tijdens het inventariseren werden vooraf afgesproken materialen referentienummers niet aangehouden, en eerder chronologische nummers gebruikt in de volgorde dat de materialen werden tegengekomen.  Verwijzen naar gelijkaardige materialen in andere ruimtes door naar die nummers te verwijzen was handig.
  • Het werken in teams van 2 personen was ideaal. Een persoon kon nota nemen terwijl de andere personen kon opmeten en foto’s nemen. Per team werd rond een specifiek materialensoort gewerkt doorheen het hele gebouw. Deze werkwijze verliep vlot.
  • Aangezien de vrijwilligers geen materialenexperts waren, werden soms relatief veel afmetingen opgemeten om een materiaal te benoemen. Een professional zou hier met een aantal doelgerichte opmetingen sneller kunnen opschieten.
  • Een eenvormig systeem om ruimtes of plaatsen in het gebouw te benoemen zou een meerwaarde geweest zijn. Nu werden verschillende ruimtes vaak verschillend benoemd.
  • De spanningsboog bij vrijwilligers is vaak kort, maar een oproep voor een korte concrete activiteit werkte goed om éénmalig vrijwilligers te mobiliseren, ook al was het de drukke eindejaarsperiode vlak voor het bouwverlof en bij de afsluiting van het schooljaar.
  • Materialen verliezen soms hun waarde door veranderende normen, wetgeving of inzichten, bijvoorbeeld: de borstwering aan de trappen was nog van lagere hoogte, en er zijn extra aanpassingen nodig om die te kunnen aanpassen aan de nieuwere reguliere hoogtevoorschriften voor publieke gebouwen. Gietijzeren radiatoren kunnen beter herbruikt worden dan plaatradiatoren omdat de toekomst meer aan lage-temperatuurverwarming zal zijn waarvoor plaatradiatoren minder goed aangepast zijn. Voor branddeuren zijn de beproevingsmethoden aangepast aan Europese richtlijnen, waarbij de keuring vanaf 2023 anders zal zijn en de huidige deuren niet meer bruikbaar zullen zijn als compartimentsdeur, enz.  Een beleidsaanbeveling kan zijn, dat aanpassing normering aan voortschrijdende innovatie afgewogen moet worden t.o.v. het belang van circulair gebruik.
  • Vooraf alle sleutels voorzien is eveneens belangrijk. 2 lokalen konden niet geïnventariseerd worden, omdat we de sleutels van de gebruikers niet gekregen hadden wegens afwezigheid van de gebruiker en deze niet voldoende vertrouwen had uit angst voor diefstal tijdens de inventarisoefening.
  • De korte inleiding met ppt-projectie was goed om kort te sensibiliseren rond belang circulariteit en praktische afspraken te maken. Tussen 30 en 60 minuten moet daarvoor voorzien worden, zeker als er nog enkele vragen zijn of het gesprek even afdrijft waarvoor dan best ruimte moet zijn.  (duurde wat langer dan we vooraf hadden voorzien, maar was flexibel opgevangen).
  • De opmaak van het materialen paspoort dat nu tijdens de hebruikinventarisactiviteiten gebeurt zou systematisch in gebouwen aanwezig kunnen zijn (met meer referentie nog naar aankoopdocumenten en origine die nu verloren gegaan waren). De selectieve inventarisatie en sloop zou systematisch onderdeel van sloopactiviteit van slopers kunnen worden.
  • Door een uitwisseling van leerlessen met RotorDC hebben we geleerd dat de overzichtstabel niet effectief is om nadien de materialen terug in omloop te brengen, een filtersysteem en presentatie met fiches per materiaal is hiervoor nodig. Binnen MechCico hebben we dan via een eenvoudige excel-automatisatie een kleine app kunnen ontwikkelen om deze fiches automatisch uit de overzichtstabel te kunnen trekken.
  • Door samenwerking met RotorDC en het project “Mechelen als Circulair bouwheer” hebben we meer kunnen bereiken dan enkel binnen MechCiCo mogelijk geweest zou zijn.
  • Materialen zouden ook benoemd kunnen worden via sf/B code, compatibel met BIM.
  • Er is uitwisseling mogelijk met andere circulaire bouwinitiatieven, o.a. bij bureau bouwtechniek, https://b-b.be/nl/portfolio/#selection

Met de steun van Vlaanderen Circulair

 

Impactschatter

Impactschatter

door | okt 25, 2021

De ImpactSchatter

Laat je je oude wasmachine nog herstellen of vervang je die beter door een energiezuiniger exemplaar? Burgercoöperatie Klimaan zocht het uit en kreeg hulp van Ecofocus en hogeschool Thomas More. Het resultaat is de impactschatter, een tool die berekent wat voor jou de beste keuze is.

Wanneer vervang je een oude koelkast beter door een energiezuiniger exemplaar?Om de goedkoopste en meest duurzame oplossing te kiezen, heb je als consument niet alle info voorhanden. Producenten vertellen namelijk niet hoeveel grondstoffen en energie nodig zijn voor de productie van een apparaat.

Naar de Impactschatter

Analyse van de hele levenscyclus

“Als je een wasmachine koopt, dan weet je hoeveel energie het toestel verbruikt. Daarvoor bestaat een Europees energielabel van A tot G. Maar je weet niet of die wasmachine energiezuinig en duurzaam geproduceerd is”, vertelt Wim De Saeger, energieconsultant en vrijwilliger bij Klimaan.

“Klimaatopwarming gaat onze aarde sterk veranderen. Daarom is het belangrijk om onze bronnen goed te gebruiken en te hergebruiken. Maar vandaag moeten producenten niet vermelden hoeveel CO2 nodig is om een toestel te maken. We weten dus niet wat de totale impact is op het milieu. Die levenscyclusanalyse hebben wij nu berekend voor een aantal huishoudtoestellen. Het was veel werk om alle gegevens te pakken te krijgen en om het uit te zoeken, maar het is gelukt en we proberen de databank zoveel mogelijk uit te breiden in de toekomst”

Duurzaam produceren

De volgende stap was om op basis van al die data een tool te ontwikkelen die de cijfers toegankelijk maakt voor iedereen. De Thomas More hogeschool werkte mee aan de ontwikkeling daarvan.

Voor de studenten werd het een hele uitdaging: “Er waren veel betrokkenen: partners, een stuurgroep en vrijwilligers van Klimaan, technische mensen die met ingewikkelde modellen aan het rekenen waren… We hebben veel van onze studenten gevraagd, docenten zijn mee op de kar gesprongen om technische zaken op te lossen en een expert heeft de laatste features toegevoegd. Onze studenten hebben veel bijgeleerd en leerden het circulaire gedachtegoed goed kennen.”

Gratis schatter voor iedereen

Het resultaat is de  impactschatter. Met deze tool kan iedereen berekenen hoeveel energie je uitspaart als een toestel vervangt en welke impact die aankoop heeft op het milieu. “Iedereen kan de tool gebruiken. Als je in een winkel staat om een stofzuiger te kopen, dan kan je ter plaatse uitrekenen wat de impact is van de keuze die je maakt”, vertelt Wim.

“Daarnaast is de tool ook handig voor experts. We hebben vooraf gemiddelde gegevens ingevuld. Wie dat wil, kan die cijfers aanpassen en daardoor een exacte levenscyclusanalyse krijgen. Op die manier maken we data – die heel moeilijk vindbaar is – voor iedereen beschikbaar.”

Mechelaars Circulair en Coöperatief

In augustus 2019 sloot de oude bibliotheek zijn deuren. In 2022 krijgt de locatie een nieuwe bestemming. In tussentijd konden creatieve en startende ondernemers een plek huren in de oude bib en deed de locatie dienst als een proeftuin voor duurzaam en circulair bouwen en verbouwen.

Is het de moeite om te investeren in tijdelijke vervanging van verouderde verlichting, om zonnepanelen te plaatsen of regenwater op te vangen? Welke bouwmaterialen kan je hergebruiken? Het project MechCiCo (Mechelaars Circulair en Coöperatief) is een samenwerking van Klimaan vzw, Mest vzw, Stad Mechelen, Thomas More en Ecofocus, met de steun van Vlaanderen Circulair.

Een van de plannen – om alle materialen van de oude bib te laten inschatten op CO2-impact – bleek te ambitieus, om dat er nog niet genoeg data beschikbaar is. Daarom werd het plan hervormd tot de Impactschatter waarin alle beschikbare levenscyclusanalyses verzameld zijn van vijf huishoudtoestellen. Het resultaat is een gebruiksvriendelijke, gratis tool die voor iedereen meteen bruikbaar is.

 

 

De afweging kan financieel gebeuren: minder energieverbruik t.o.v. de investering voor een nieuw toestel. Op hoeveel tijd betaalt die investering zich dan terug door verminderde energiekosten? Daarnaast kan de afweging gebeuren op het vlak van uitstoot van broeikasgassen, enerzijds nodig voor de productie van een nieuw toestel en anderzijds gerelateerd aan het verbruik van energiezuinigere toestellen.

Wat maakt deze tool uniek?

Er zijn 4 redenen waarom deze tool uniek te noemen is:

  • Het gebruiksgemak:  In verhouding tot andere tools kan je met de impactschatter in 3 kliks een volledige LCA-analyse maken voor kosten en CO2. Dat is uniek en het is belangrijk om dit soort complexe analyses voor iedereen beschikbaar te maken.
  • Extreme aanpassingsmogelijkheden: Op ALLE standaardgegevens uit de databank kunnen wijzigingen aangebracht worden om zo extreem correcte analyses te kunnen maken (vul bvb de exacte prijs in die jij hebt gevonden in een winkel). De tool zal er altijd voor zorgen dat, wat men ook invult, de analyses wetenschappelijke correct blijven, maar zelfs daar is het mogelijk om voor heel specifieke professionele analyses van af te wijken. En zo is gebruiksgemak maar ook extreem wetenschappelijke correctheid mooi samengebracht in 1 tool.
  • Integratie van open source LCA-data: De impactschatter gaat niet zomaar verbruiken vergelijken. Kostprijs en verbruik worden samen mooi opgeteld. Om dit zelfde voor CO2-uitstoot te kunnen doen zijn gegevens nodig van de CO2-uitstoot voor de productie/recycling van toestellen.  Dat volledig integreren is uniek! Verder hierover meer.
  • Overal bruikbaar: Bruikbaar vanaf je computer tot de kleinstse smartphone. Er is veel werk gestoken om de tool altijd en overal bruikbaar te maken. Zo kan je zelfs snel even de gegevens van een toestel ingegeven in de winkel zelf, om goed geïnformeerd te kunnen beslissen of je koopt of niet en wat de winst is voor jou en je omgeving voor dat specifieke toestel.

De ontwikkeling

  • Het functionele model van de impactschatter werd uitgewerkt door Wim De Saeger – Ecofocus
  • Dit model werd in talloze vergaderingen met Klimaners verder bijgeschaafd en uitgewerkt tot een volledig functionerende spreadsheet: het mock-up-model.
  • Studenten van Thomas More en een onafhankelijke developer hebben dit model omgezet naar een web-based model. (Thomas More als eindwerk, developer heeft enkele ontbekende elementen aangevuld)

Het gebruik van open-source en publieke data.

  • Wat deze webtool uniek maakt is het gebruik van open-source en publieke data. Prijzen van toestellen kan je redelijk gemakkelijk vinden via online webshops of in de winkel. CO2-data is veel moeilijker te verkrijgen. Net als voor andere milieu-data, moet je hiervoor vaak een licentie betalen. Maar voor de ontwikkeling van de ImpactSchatter zijn we bewust op zoek gegaan naar reeds beschikbare data. Voor de ingebedde CO2-emissies van de meeste elektrische toestellen (zoals computers, flat screens, tablets en stofzuigers) hebben we samengewerkt met James Pickstone van The Restart Project, een Brits initiatief dat ijvert voor het meer (zelf) herstellen van elektronische toestellen en hierdoor het verlengen van de gebruiksduur. Voor andere toestellen hebben we beroep gedaan op publiek beschikbare studies en wetenschappelijke artikels. Meer informatie over de bronnen vind je hier.
  • The Restart Project maakt gebruik van een Internationale ‘Naamsvermelding- Gelijk Delen (CC-BY-SA 4.0)‘ Creative Commons licentie, die toelaat aan andere gelijkgezinde gebruikers om gegevens te downloaden en te gebruiken, op voorwaarde dat het verdergezet werk onder dezelfde licentie valt als het origineel werk. Wil jij verder werken op de ImpactSchatter; dat kan! Maar vermeld dan eveneens bovenstaande licentie.

Leerlessen

  • De reden waarom de studenten niet de volledige ontwikkeling hebben kunnen doorvoeren (we hebben namelijk nog met een professionele developer gewerkt op het einde van de rit) lag bij de complexiteit van de formules die achter het model steken. Het begrijpen van het mock-up-model heeft in de eerste fase meer tijd genomen dan voorzien, waardoor we het risico liepen om de volledige ontwikkeling met basifunctionaliteiten niet tijdig klaar te krijgen.
  • Databanken met kerngegevens van elektrische toestellen zijn vaak niet transparant en gratis beschikbaar en kunnen moeilijk voor een publiek toegankelijke app gebruikt worden. Milieudata (i.h.b. ingebedde CO2-emissies) zijn nog niet een ‘common’, zoals wij zouden hopen. Er is zelfs een stijgende trend naar dataafscherming voor commercialisering van ‘data als een dienst’. Meer open-source en gemakkelijk beschikbare data zouden de klimaattransitie echter kunnen versnellen. Het delen van milieudata met The Restart Project (UK) heeft gezorgd voor betere inzichten in deze problematiek. Niet alleen zijn de gebruikte productdata gratis beschikbaar, maar zijn ze vaak inzichtelijker (type toestel en merk) en recenter dan de betaalde generieke milieudatabanken. Verdere uitbreiding naar meer toestellen wordt voorzien. Maar het ontbreken van ‘common’ data blijft het grootste struikelblok om besef van ingebedde CO2 van toestellen naar het bredere publiek te krijgen en ook om meer toestellen in de tool toe te voegen.

Met de steun van Vlaanderen Circulair

 

Mechcico

Mechcico

door | okt 3, 2021

Een project van Klimaan vzw, Mest vzw, Stad Mechelen, Thomas More en Ecofocus, met de steun van Vlaanderen Circulair.

Onze realisaties binnen het project

De Klimaankoffer

De Klimaankoffer

Verplaatsbare Energie

Verplaatsbare Energie

Regenwatertonnen

Regenwatertonnen

Relighting CESCoop

Relighting CESCoop

Herbruikinventaris

Herbruikinventaris

Energiemonitoring

Energiemonitoring

Impactschatter

Impactschatter

Pandschap

Pandschap

Mechcico

Waarom zijn we met MechCiCo gestart? 

Onze burgerbeweging heeft sinds het ontstaan samen met de Artenova community een tijdelijke invulling kunnen geven aan leegstaande panden: de oude meubelzaak over het station en de oude bib in Mechelen. Deze gebouw waren bestemd voor de sloop-heropbouw. Ook al was het voor ons en de creatievelingen van Artenova een zeer goede uitvalsbasis,  het werd al snel duidelijk dat er ontzettend veel energie verbruikt werd in zo’n oude gebouwen. Gezien de korte resterende levensduur dacht niemand er aan om energie- of waterbesparende maatregelen te treffen. Maar we zouden Klimaan niet zijn, als we daar niet iets aan wouden doen. De oplossing moest circulair zijn. Hoezo? 

1.  Tijdelijk gebruik vraagt om tijdelijke oplossingen. Na afloop verhuizen we die naar een ander pand, om ze daar opnieuw tijdelijk te gebruiken. Denk aan: transporteerbare zonnepanelen, led-lampen, verplaatsbare regenwaterbuffering. Die telkens weer hergebruiken impliceert dus ‘circulaire oplossingen’.

2.  Via onze burgercoöperatie Klimaan cvso willen we de centen van burgers aan het werk zetten om die tijdelijke technische installaties te financieren. Een coöperatief model dus. De gebruikers of beheerder (Mest vzw) van de gebouwen krijgen comfort geleverd als een dienst, tegen een vergoeding. De fors lagere elektriciteitsfactuur creëert de financiële mogelijkheid om te investeren. Break-even recupereerden we de kostenbesparing terwijl de planeet er wel bij vaart.

Ons project werd dan ook als MechCiCo gedoopt. Dat staat voor ‘Mechelaars Circulair en Coöperatief’.

Een woordje extra context

Eén op de tien handelspanden in Mechelen staat leeg. Gelukkig valt dat niet op als je door de stad wandelt. In een aantal van die afgeleefde panden krijgen startende ondernemers en creatievelingen ruimte om te experimenteren. Een win-win voor iedereen. Daarom zochten we een partnerschap op met Artenova, Mest vzw en de Stad Mechelen. De energie- en waterfacturen naar beneden krijgen op een circulaire en repliceerbare wijze is toch een hele uitdaging. Samen met Ecofocus en enkele studiekrachten (zoals Efika) brachten we de nodige expertise samen. Samen met de studenten van Thomas More wouden we die inzichten ook visualiseren: zo werd het MechCiCo consortium geboren!

Hoe maken we het tijdelijke gebruik van zo’n oude gebouwen comfortabel én duurzaam? Dat onderzochten we in dit project. We pakten bv. de verlichting aan, zonder dat de mensen in de ateliers of de co-working space (Seconddesk) daarvoor comfort moesten inboeten. We verminderden de helft van het elektriciteistgebruik voor verlichting en kregen nadien te horen dat men “er niets van gemerkt heeft”. Mission accomplished!

Want in de toekomst verbruiken we veel minder energie, water en materialen. Daar mee aan werken is één van de bestaansredenen van Klimaan. We nemen dan ook de inzichten van dit project mee naar volgende gebouwen en initiatieven waaronder we onze schouders kunnen zetten. Deze projectpagina bundelt alvast zoveel mogelijk leerlessen, maar aarzel niet om contact op te nemen (info@klimaan.be) indien je meer informatie zoekt.

In een circulair model ontstaat er geen afval en zijn er geen nieuwe grondstoffen nodig (CC BY-NC-SA 4.0 met bijdrage van WoonC Netwerk)

Of deze mooie droom realistisch is, onderzochten we in 2020 en 2021

We experimenteerden in twee panden:

  • De oude stadsbibliotheek in de Moensstraat, thuishaven voor de ArteNova-community. Een bruisende plek waar startende ondernemers en kunstenaars hun ding doen, ondersteund door Mest vzw en de Talentenfabriek. Je kon er co-worken bij Seconddesk en lekker eten in de horecazaak (Sundry Seeds). Een site die creativiteit, ondernemerschap en duurzaamheid ademde. Dit was de voorbije jaren onze vaste stek voor onze Klimaan-vergaderingen, maar sinds oktober 2021 worden de afbraakwerken voorbereid.
  • In de foto hiernaast zie je een deel van het atelier van Lyne van KikT. 
  • De voormalige brandweerkazerne in de Dageraadstraat, ook gekend als Brandwerk. Een veelbelovende locatie die net als de oude bib ruimte biedt aan ondernemers, makers en creatievelingen. Schrijnwerkers en grafisch kunstenaar Gijs Vanhee vonden er al een plek. Andere ruimtes zochten nog een invulling. Dit gebouw zal nog een tijdje langer haar huidige benutting kennen. Maar door verschillende redenen hebben we onze MechCiCo uitvoeringen vooral op de oude bib gericht. 

Onze partners

Meer interesse in één van onze acties?



    Ik heb de privacyverklaring gelezen en ga hiermee akkoord*   Bekijk onze privacyverklaring hier.

    * = vereist veld

    Afhankelijk van je aanvraag kan dit formulier traag reageren.
    Gelieve te wachten tot onder dit contactformulier een groen kadertje met bevestiging verschijnt.

    Met de steun van Vlaanderen Circulair

     

    Blog

    RESCOOPs United: verslag van een geslaagde dag!

    RESCOOPs United: verslag van een geslaagde dag!

    door | , , , , , , , , , , ,

    Op zaterdag 25/09 was het weer zover! Op het ‘REScoops United’ event verzamelden de energiecoöperaties met zijn allen om informatie te delen en bij te praten. Het was op meerdere vlakken een bijzondere dag. Niet alleen was dit het eerste grote live-event sinds de...

    Lees meer

    Kalender

    Geen evenementen van deze categorie.