door Elise Steyaert | jun 12, 2020
We voelen een sluimerend, maar stijgend gevoel van bezorgdheid over droogte. Het probleem was steeds iets dat aan bod kwam bij mogelijke gevolgen van klimaatverandering, “over een paar decennia of zo”, maar het komt nu steeds dichterbij. De droogte van de voorbije maanden is iedereen opgevallen. In ons achterhoofd malen ook nog de zomers van 2018 en 2019 en het grondwaterpeil dat steeds verder zakt.
Vandaag geven 2/3e van de Vlaamse meetpunten een te lage grondwaterstand aan. In Antwerpen en Limburg werd vanaf mei de alarmfase oranje afgeroepen voor het brandgevaar. Dit is nog nooit zo vroeg gebeurd.
Water is, net als energie, lucht en grond een common waar wij ons met Klimaan als burgerbeweging voor willen inzetten. De leden van onze groep Water zoeken momenteel naar initiatieven om een impact te kunnen uitoefenen als burger, naast de bestaande werken die ons lokaal bestuur gepland heeft.
Wat gebeurt er al in onze regio?
De stad Mechelen heeft een risicoanalyse laten uitvoeren om vat te krijgen op hoe gevolgen van klimaatverandering zoals aanhoudende droogte of andere extreme weersomstandigheden zich in onze buurt gaan manifesteren. Ook is er een hemelwaterplan in de maak om een strategie uit te rollen zodat regenwater hergebruikt, geïnfiltreerd en gebufferd kan worden. Dit werk kost allemaal erg veel tijd, energie en vooral geld. Hoopgevend is dat stad Mechelen alvast een deel van de prijzenpot van de European Green Leaf Award 2020 zal besteden aan de ontharding van het Hoogstratenplein.
Wat kan er nog meer gebeuren en wat kunnen wij met Klimaan doen?
A) Ontharden is ‘the way to go’
Hoe komt het dat ons grondwaterpeil moeilijk herstelt? Naast het uitblijven van regenval, is onze verharding van de oppervlakte een grote boosdoener. Door alles vol beton, asfalt, dichte klinkers,… te leggen, krijgt het hemelwater geen kans om in onze steeds droger wordende bodem te infiltreren, maar stroomt het af via riolering naar een waterzuiveringsinstallatie of naar een waterloop. Om dit fenomeen tegen te gaan is het belangrijk om zo veel mogelijk neuzen dezelfde richting in te krijgen, en samen de bodem weer vrij te maken voor infiltratie. Het hemelwaterplan van onze overheden is een werk van decennia, en in de tussentijd kunnen burgers zich hier ook organiseren om in hun buurt de straat ‘uit te breken’.
Het Vlaamse Departement Omgeving lanceerde al een 45-tal proeftuinen (campagne Vlaanderen Breekt Uit). In Mechelen nam het co-housingproject Gummarushof en de naburige scouts het initiatief om in dit kader hun terreinen te ontharden (zie de projectfiche).
Als burgerbeweging kunnen we misschien ‘Mechelen Breekt Uit’ organiseren? Hiermee breiden we uit naar verschillende wijken en buurtparken, zodat we deze ontharding in een stroomversnelling kunnen brengen, met een sappige bodem voor fleurige en frisgroene vegetatie als direct zichtbare voordelen voor de buurtbewoners.
Ook kunnen we weer een groepsaankoop organiseren voor hemelwaterinstallaties en infiltratievoorzieningen.
B) Waterbesparing: nieuwe reflexen bij ons allemaal
Momenteel denken velen pas na over waterverspilling, wanneer de droogtes tot zo’n kritiek punt zijn gekomen dat het nationaal nieuws wordt. Ik vraag me soms af of we later aan de volgende generaties gaan vertellen “Je kan het niet voor mogelijk houden, maar tot de beginjaren ’20 spoelden we nog steeds massaal onze toiletten door met drinkbaar water, vulden we er zwembaden mee en wasten we auto’s alsof er een onuitputtelijke waterbron was”. Volgend op een reactie zoals ik had als kind op de beelden van sigarettenreclame.
Wat kan je zelf doen?
- Als basis: Inzicht krijgen in je huishoudelijk watergebruik. Meten is weten! Noteer maandelijks je meterstand en bereken hoeveel je gezin per persoon per dag verbruikt. En zie op dit overzicht waar je kan besparen.
Een handige tool hierbij is Energie-ID, als je onze groep Mechelen Klimaatneutraal wil komen versterken? Welkom!
- Er zijn talloze bronnen waar we geïnformeerd worden over hoeveel water welke handeling vergt. Van zichtbare liters in je eigen huishouden tot onzichtbare liters bij de productie van bijvoorbeeld koffie, kledij en vlees.
Hier zullen we zeker nog dieper op ingaan in een volgende blog.
We geven hier alvast 4 (zichtbare) waterbesparingstips mee:
- Als je er nog geen hebt: plaats een spaardouchekop. Met dit eenvoudig tussenstukje bespaar je op jaarbasis 10.000 liter water. Dit is geen typefout, het halveert nl. het waterverbruik en dit levert al gauw 40 liter op per douchebeurt. Wel niet extra lang douchen dan ;).
- Gebruik een emmertje! Probeer zoveel mogelijk grijs water op te vangen om te hergebruiken: koud douchewater of spoelwater van groenten zijn prima geschikt voor je (tuin)planten.
Ook zeepwater van onze veelvuldige handenwasbeurten kan je perfect opvangen in emmers om daarmee je toilet door te spoelen. Daar spaar je algauw zo’n 50 liter zuiver drinkwater per dag mee uit.
- Vang je regenwater op in een regenton of nog beter:
Plaats een regenwaterput of hemelwaterinstallatie om aan te sluiten op het toilet en/of wasmachine. Stad Mechelen geeft hiervoor een premie tot 550 euro! (Meer info vind je hier).
- Droogte in de tuin aanpakken kan je zo doen, zonder al te veel water te gebruiken:https://www.velt.nu/nieuws/enorme-droogte-5-tips-voor-je-tuin Of kies voor meerjarige eetbare planten, de basis van de permacultuur. Door hun sterk wortelgestel hoef je die (na het eerste jaar) helemaal geen water te geven.
In de pers:
Er verschenen de laatste weken prachtige initiatieven, die erg inspirerend werken:
Voorbeelden uit Gent:
Al gauw opgevolgd door Mechelen:
- Opvangen en verdelen bemalingswater uit bouwputten .
Heb je zin om hier mee je schouders onder te zetten?
Word actief lid bij Klimaan en geef als interesse ‘water’ aan.
Je wordt vervolgens uitgenodigd voor een volgende bijeenkomst van de groep Water en de rest vloeit vanzelf.
door Elise Steyaert | jun 1, 2020
Het is alle hens aan dek voor de toekomstige bewoners van het eerste Wooncoop project in Kessel-Lo. Zij hebben een woondroom in een voormalige veehandelaarswoning (Gemeentestraat 234-236). Geïnteresseerde mede-bewoners en geïnteresseerde mede-investeerders: dit bericht is voor jou!
Credits: https://www.wooncoop.be/gemeentestraat/
Even opfrissen. Wat hield dat wooncoop-model nu weer in? Een wooncoöperatie is eigenaar van woningen en verhuurt ze aan de bewoners. Alle bewoners zijn ook aandeelhouder en dus mede-eigenaar van de coöperatie: je huurt dus in feite bij jezelf!
In landen als Oostenrijk, Duitsland en Zwitserland is het al veel meer ingeburgerd dat je vastgoed samen aankoopt onder de vorm van een coöperatie. De coöperatie maakt langetermijn en duurzame keuzes zodat het vastgoed het collectieve belang dient. Het rendement op de aangekochte aandelen zorgt er voor dat je ook financieel blijft meegenieten.
Het appeltje voor de dorst opbouwen terwijl je gelijktijdig meer flexibel van woonvorm kan veranderen afhankelijk van woonbehoeftes? Het kan dus wel degelijk. In ons land toont de coöperatie Wooncoop dat aan met reeds 10 opgestarte projecten.
Klimaan nodigde deze bevlogen ondernemers vorig jaar uit op een infosessie en heel wat Mechelaars toonden zich ook enthousiast om samen met Wooncoop ook een lokaal project op te starten.
Maar het gaat hier niet over ons in Mechelen, het gaat over de bewonersgroep in Kessel-Lo die aan het popelen zijn om ook hun droomproject te realiseren.
“Wooncoop biedt een simpel antwoord op enkele grote uitdagingen zoals een tekort aan open ruimte, individualisering en stijgende vastgoedprijzen. Het was voor ons dan ook een gemakkelijke beslissing om mee in dit project te stappen”. Aldus Michelle en Yolan, mede-toekomstige-bewoners van het Wooncoop project in Kessel-Lo.
De bewonergsgroep heeft 800.000 euro samengebracht, maar er is nog nood aan minstens eenzelfde grootte-orde van bedrag voor de volgende fases. Om dit voor elkaar te krijgen roept Wooncoop op aan iedereen om kandidaat-investeerder te worden. Je kan mee investeren vanaf 5.000 euro door een lening te voorzien met een bruto rendement van 2%. Het gaat dan om een investeringsbelofte, de centjes worden opgevraagd vanaf dat de aankoop effectief kan doorgaan. Deze weken zijn hiervoor cruciaal. Alle informatie hierover, alsook een voorbeeld van zo’n leningovereenkomst, vind je op deze webpagina: https://www.wooncoop.be/gemeentestraat/
Via dit filmpje maak je direct kennis met het project en de bewonersgroep.
door Elise Steyaert | mei 25, 2020
Het is mei plasticvrij en aan wie beter een aantal tips vragen dan aan de uitbaters van Kabas: De verpakkingsvrije winkel in Mechelen. Een interview door Kris De Cree van Klimaan.
Hoi Anneleen & Peter van Kabas!
Klimaan: Voor diegenen die jullie niet kennen; Kunnen jullie in een paar zinnen vertellen wie jullie zijn en waar Kabas eigenlijk voor staat?
Kabas: Kabas is een verpakkingsvrije kruidenier en gezellige buurtwinkel waar inkopen doen op een bewuste manier kan. We staan voor verpakkingsvrij, lokaal, biologisch en kwaliteit. Zo bieden we voeding, onderhoudsproducten en gebruiksgoederen aan die jou helpen om verpakkingsvrij(er) te leven! Neem je bokalen, zakken, doosjes mee en vul ze naar eigen wens in onze winkel.
De Mei Plasticvrij maand werkt voor ons heel motiverend. We zijn blij dat het ‘single-use plastics’ probleem extra aandacht krijgt en ecologische initiatieven dit mee in het daglicht zetten. Bedankt aan Kris en Klimaan om te delen in dit geweldig initiatief.
Klimaan: Is het nu eigenlijk “Kabas” of “De Kabas”? Om niet te zeggen dat jullie winkel een fenomeen is in Mechelen en omstreken.
Kabas: Indien het echt correct moet zijn, is het “Kabas Verpakkingsvrij”. Al hoeft het niet altijd te serieus en daarom kozen we ervoor om onze website www.dekabas.be te dopen en ons e-mailadres hallo@dekabas.be . Uit de mond van een Mechelaar klinkt het ook lekker sappig als hij of zij naar ‘de kabas’ gaat. Zo lijkt onze bescheiden winkel inderdaad al snel een fenomeen.
Klimaan: Hoe zijn jullie eigenlijk op het idee gekomen om met de winkel te starten?
Kabas: De aanzet om als gezin verpakkingsarmer te leven kunnen we terugbrengen naar onze Afrikareis van 2014. Hier hebben we niet alleen elkaar, maar ook de wereld een beetje beter leren kennen. Het viel ons op dat de bevolking zich daar sterk wou spiegelen aan het Westerse consumentarisme. Het enige nadeel was dat de afvalverwerking, zeker in de kleine dorpjes, niet op punt stond. We kwamen dan ook regelmatig voorbij smeulende afvalbergen die de magie van het prachtige landschap teniet deden. Op die manier ontstond er een vraagstuk dat een hele impact op ons leven zou hebben. Wat is afval en hoe kunnen we dat vermijden? In België zijn we sterk in de afvalverdwijntruc, maar veel minder in bewust omgaan met de afvalproblematiek. Zo hebben we eerst een hele tijd gewinkeld bij de verpakkingsvrije pioneer van België: Robuust. Na enige tijd zou blijken dat de meest interessante manier om ecologisch en verpakkingsvrij te leven betekende dat we een eigen winkel moeten opstarten.
Klimaan: En dan nu de hamvraag: Hebben jullie een aantal gouden tips hoe we zelf de plastic soep kunnen verminderen?
Laat ons beginnen met een aantal tips voor beginners. Zijn er een aantal no brainers die iedereen makkelijk kan uitvoeren?
Ik geef een voorzet: Zorg dat je altijd één of meerdere zakken bij ke hebt, ook al ben je niet van plan om te winkelen, om die onweerstaanbare impuls inkopen in kwijt te kunnen. Je hebt bv. opvouwbare draagtassen die bijna als sleutelhanger dienst kunnen doen. Een fietstas doet ook al wonderen.
Kabas: Hierbij zijn enkele algemene verpakkingsvrije principes :
- Start met het vermijden van single-use plastic
Deze zijn dé grootste oorzaak van de plastic soep. We zijn een goede uitvinding, plastic, een heel duurzaam materiaal, dat eeuwig blijft en niet afbreekt, gaan beginnen gebruiken voor zaken die we slechts éénmalig gebruiken, dit is zeer tegenstrijdig. Probeer deze vorm van plastic dan ook uit je leven te bannen.
- Vereenvoudigen en consuminderen
Ga thuis eens na welke spullen je hebt en welke je echt gebruikt. Heb je ze de afgelopen drie maanden gebruikt? Indien niet, heb je ze wel nodig? Breng de spullen die je niet meer nodig hebt naar de tweedehandswinkel en maak er anderen blij mee.
- Handen uit de mouwen!
Start met het maken van een aantal basisproducten die je niet zonder verpakking kan vinden. De meeste recepten kan je snel en eenvoudig thuis maken.
- Ga naar een lokale kruidenier, de markt of een verpakkingsvrije winkel
Je wekelijkse boodschappen zijn de basis van je huishouden. Probeer ook hier stelselmatig verandering in te brengen. Neem altijd wat boodschappentassen en potjes mee. Je fietstas doet hier inderdaad wonderen. Als je het niet kan laten is een extra doosje of zakje voor een impulsaankoop extra handig.
Klimaan: Zijn er nog een aantal tips waar we misschien niet direct aan denken die iedereen kan uitvoeren?
Kabas: Wees niet te streng voor jezelf!
Verpakkingsarm leven vraagt een mentaliteitswijziging. Geef jezelf de tijd om stap voor stap veranderingen in je dagdagelijks leven aan te brengen. Verandering is moeilijk. Laat je niet ontmoedigen als het even minder goed lukt, maar hou vol. Na een tijdje gaat het vanzelf. Door zelf kleine aanpassingen te maken, zet je anderen aan je voorbeeld te volgen. Spreek met je omgeving over je ontdekkingen en inspireer.
Klimaan: Jullie zijn niet zolang trotse ouders geworden van een elegante dochter; Proficiat!!! Heeft dat impact gehad op jullie plastic verbruik? Zo ja, heb je eventueel een aantal tips voor andere kersverse ouders?
Kabas: Bedankt, we zijn enorm blij met onze kleine prutsie in huis. Niemand kan ontkennen dat een eerste kindje in huis een impact heeft op het gezinsleven. We zijn dus gestart aan een trial-and-error-afvalarm-baby-grootbrengen-project.
Onze dochter drinkt aan de borst en draagt herbruikbare (tweedehands) luiers. Zo vermijden we al wat afval.
Tweedehands babyspullen zijn er in overvloed. Zo hebben familie en vrienden ons al goed op weg geholpen met hun spullen. Via een website als kleinespruit.be kan je over websites heen een babylijst opmaken, de absolute vrijheid voor elke kritische consument.
We kunnen dus stellen dat op enkele verzorgingsproductjes na, het ons zonder afval lukt. Voorlopig toch…
Klimaan: Misschien een overbodige vraag maar waarom is het eigenlijk zo belangrijk dat we proberen minder plastics te gebruiken?
Kabas: Stilaan groeit het bewustzijn van het vervuiling -en afvalprobleem inderdaad.
Heel kort: In de oceaan ligt 150 miljoen ton plastic dat niet meer afbreekt. Elk jaar komt er zo’n 8 miljoen ton bij. Over de luchtkwaliteit of de netheid van de ondergrond kunnen niet echt positiever zijn. Help de aarde weer gezond te worden door bewust om te gaan met je afvalverbruik en consumpties. Dit begint bij jezelf, want alle kleine beetjes helpen.
Klimaan: Moesten mensen meer willen weten over deze materie, waar kunnen ze dan zoal meer informatie vinden?
Kabas: Wanneer het opnieuw toegelaten is, zal Kabas opnieuw basis en gevorderde workshops organiseren voor diegenen die geïnteresseerd zijn in verpakkingsvrij leven.
Er zijn ook enkele interessante boeken te koop die de thematiek op een juiste wijze behandelen. Je kan ook deze mensen opzoeken om meer te weten te komen over een ecologische manier van leven:
- Rob Greenfield
- Bea Johnson
- Green Evelien
- Low-impact man (Steven Vrooman)
- De Groene Meisjes
- Veerle Colle
Klimaan: Bedankt dat jullie even tijd wilden maken om ons te woord te staan en “Keep up the good work!”
door Elise Steyaert | mei 10, 2020
Door Guido Voet
Paaszaterdag vond de jaarlijkse Algemene Vergadering van Ecopower plaats, deze was gepland in de Gentse Bijloke. Door de huidige situatie werd het een interactieve streaming, ‘live’ vanuit het Ecopower kantoor in Berchem. Het bespaarde me een treinritje, maar jammer genoeg ook het in de namiddag gereserveerde bezoekje aan de Van Eycktentoonstelling.
De nieuwe windturbine in Eeklo werd dit voorjaar opgebouwd, het project voorzien voor 2020 liep vertraging op na een faillissement van het bedrijf dat de turbine ging bouwen. De onderdelen die in productie waren, werden rechtstreeks aangekocht en dit voorjaar werd de turbine met een half jaartje vertraging opgebouwd. Als alles volgens plan verloopt, worden dit jaar twee turbines in Schelle geplaatst. De laatste procedures rond twee turbines in Lanaken worden ook dit jaar afgerond, mogelijk worden ze in 2021 gerealiseerd. Ook voor de daaropvolgende jaren zijn er projecten in aanvraag en in voorbereiding. Investeren in wind vergt veel doorzettingsvermogen, want projecten krijgen nog steeds heel wat tegenwind. Echter, met goed onderbouwde dossiers kunnen er nog altijd projecten worden gerealiseerd, met een mooi rendement- niet in het minst wat betreft CO2-besparing!
In 2019 werd er ook geïnvesteerd in zonnepanelen op daken van scholen, overheidsgebouwen,… net zoals ons Klimaanproject in Bonheiden. In 2020 zal er o.a. ook worden geïnvesteerd in Antwerpen Zuid en een raamcontract met het Vlaams Energiebedrijf biedt ook heel wat perspectief. Samen met ZuidtrAnt zal er verder worden geïnvesteerd in een warmtenet in Mortsel en Edegem. Op de warme winteravond van 3 februari ’21 gaan we dit project aan bod laten komen. Het is nog veraf, maar je kan je alvast hier inschrijven.
Het aantal coöperanten steeg met meer dan 2000 naar 59.321, de elektriciteit productie steeg met meer dan 6.5 miljoen kWh en is ruim voldoende om aan alle 49.000 aansluitingen lokaal geproduceerde groene stroom te leveren. Nieuwe klanten blijven uiteraard welkom, zeker met de stijgende productie. Steeds meer burgers treden toe tot burgercoöperaties en werken zo mee aan het realiseren van de energietransitie. Ecopower sloot het boekjaar af met een winst van 1.5 miljoen, de algemene vergadering besliste om een dividend uit te keren aan de aandeelhouders.
Volgend voorjaar organiseert Klimaan cvso haar eerste algemene vergadering, ik kijk er alvast naar uit, om onze aandeelhouders, hopelijk in levende lijve, te ontmoeten.
door Elise Steyaert | dec 1, 2019
Uitnodiging Infomoment 15/12
We gaan op zoek naar meer medebewoners en meer activiteiten!
De huidige hertenboerderij Parkcoplus, aan de Grote Heide in Leest, bestaat al 27 jaar maar daar komt verandering in. Het cohousing project ‘De Scherpen Horinck’, gekoppeld aan agrarisch geïnspireerde initiatieven, is er van start gegaan. De huidige boerderij wordt afgebroken en maakt plaats voor een aantal woonunits, gemeenschappelijke ruimtes, nieuwe stallingen en boerderij, de verdere uitwerking van de al bestaande plukboerderij ‘Onzen Hof’ en een aantal bed & breakfast kamers.
“Momenteel verkopen we al jaren lekker hertenvlees en nevenproducten (zoals geweien en huiden), organiseren we verjaardagsfeestjes en rondleidingen op de hertenfarm en hebben we een goede samenwerking met Mechels Natuurlijk, Groene Zorg, VLM, het Mechelens stadsbestuur, Lokale Voedselstrategie, Duurzaamheidsas, Mechelen Klimaatneutraal en de toeristische diensten”, zegt Cisse Vleminckx, edelhertenboer en bezieler van het project. “Er zijn echter veel meer mogelijkheden met deze 12 hectare aan terreinen. De bestaande plukboerderij kan nog worden uitgebreid, we bekijken de mogelijkheid van onder andere een voedselbos, een speelbos, beheer van de perceelsranden, workshops,…
De cohousing zal bestaan uit individuele units waarbij ieder gezin zijn eigen keuken, badkamer, slaapkamers en leefruimte zal hebben maar met een gemeenschappelijke ruimte in het midden. Net zoals bij een appartementsgebouw zetten we een ‘vereniging voor mede-eigenaars’ (of VME) op, alleen zijn bij ons de individuele delen kleiner en de gemeenschappelijke groter.
De gemeenschappelijke of polyvalente ruimte kan gebruikt worden om regelmatig samen te eten met de bewoners of andere activiteiten in te organiseren zoals workshops of lezingen. Een buurtwerking wordt bekeken. Verder zullen ook de wasplaats, een logeerkamer, de tuin en een werkplaats gedeeld worden met de bewoners.”
“We hebben een voorontwerp van de nieuwe gebouwen opgesteld met architectenbureau ARAS uit Mechelen en houden rekening met de BEN-norm (bijna-energieneutraal). Het ontwerpen van de gemeenschappelijke ruimtes en ook de individuele wensen voor de units zorgen voor leuke uitdagingen. We hebben al een werkgroep met mensen die hier willen komen wonen of een project willen opstarten. Door het project zelf op te zetten en op te volgen, sparen we ook de kosten van een projectontwikkelaar uit.
Om echter genoeg mensen te hebben om alle units te bezetten willen we meer geïnteresseerden aantrekken en daarom organiseren we op zondag 15 december om 10u30 een infosessie in het Dorpshuis in Leest met aansluitend een bezoek van de terreinen op de Grote Heide 31.
Verder is er zeker ook nog ruimte voor geïnteresseerden aan andere agrarisch-, ecologisch-, of sociaal geïnspireerde projecten die zouden kunnen aansluiten aan ons cohousing project, ook door mensen die hier niet zouden komen wonen.”
Contactpersoon: Cisse Vleminckx, tel 0486 85 68 54, cisse.vlemincxk@telenet.be
Facebookpagina: De Scherpen Horinck
Persmoment: zondag 8 december 14u00, aansluitend buren infomoment om 14u30
