Over enkele weken vindt er een belangrijke klimaatconferentie plaats! De COP26 (26e Conference of the Parties) gaat door van 1 tot 12 november 2021 en verzamelt alle leden van de Verenigde Naties om zich te buigen over een eerste herziening van het Klimaatakkoord van Parijs. Het kan twee richtingen uitgaan: een versterking (hoera!) of juist een verzwakking (help!) van de klimaatdoelstellingen voor 2030 en 2050.
Dat onze Belgische overheid een aanmoediging kan gebruiken om de klimaatcrisis serieus te gaan nemen, kan je moeilijk over het hoofd zien. Zelfs na de uitspraak van de Klimaatzaak dat de Belgische overheden méér moeten doen om het Belgische burgers te beschermen lijkt er weinig schot in de zaak te komen, getuige ook de open brief van Klimaatzaak van vorige week.
Om de Belgische overheden een geweten te schoppen, organiseert De Klimaatcoalitie met ruim 80 organisaties in haar achterban een grootschalige betoging op zondag 10 oktober 2021. Met de hashtag #BackToTheClimate vragen zij na de coronacrisis terug aandacht voor het klimaat.
Ook Klimaan zal meestappen in deze betoging, die vanuit Brussel Noord vertrekt en eindigt in het Jubelpark. Zin om mee te gaan? Dat kan!
Vanuit Mechelen nemen we samen om 12:32 de trein naar Brussel. Een spandoek of bord helpt om je boodschap kracht bij te zetten! Alles over deze betoging vind je op de website van Back to the Climate, en de krijtlijnen van een alternatieve, betere Belgische Green Deal tekenden ze hier op.
Ook scholen worden aangemoedigd om actie te ondernemen op 8 oktober: op Facebook kunnen scholen hun acties registreren onder de noemer “Wake up for Climate”, en de Klimaatcoalitie biedt een reeks pedagogische tools specifiek voor scholen via de website.
Liever met de fiets? Van 6 tot 10 oktober is er ook “Ride the Tide”, een fietstocht langs de toekomstige vloedlijn van België in 2100. De hele tocht langs de vloedlijn (+- 325 km) zal 4 dagen duren en gaat van Poperinge naar Antwerpen. Meer info vind je hier!
Palmolie, het zit in 50% van de consumentenproducten: in shampoos, in talrijke voedingsproducten en zelfs in brandstoffen. Dat het een bijzonder goedkoop product is, zal daar ongetwijfeld niet vreemd aan zijn. Maar de schaduwzijde is dat de plantages heel wat oppervlakte innemen in het evenaarsgebied waar regenwouden, de groene longen van onze planeet, onder druk staan en in een recordtempo verdwijnen. Met als gevolg een enorm verlies aan biodiversiteit. De plantages worden vaak aangelegd door grote bedrijven met de steun van corrupte regeringen. Plaatselijke boeren verliezen hierbij hun landbouwgrond. Terwijl die plaatselijke landbouwers vaak vertrouwd zijn met het telen van duurzame kleinschalige palmolie, variëteiten die hun plaats hebben in de lokale flora.
Er bestaat dus ook duurzame palmolie.
We kunnen als consument dus ook hier het verschil maken. Zo heeft Oxfam Wereldwinkels sinds dit jaar een palmolie vrije chocopasta in het gamma, naast de chocopasta met noten en fondant pasta’s waarin minder palmolie zit dan gebruikelijk. Het Europees Parlement heeft recent een resolutie aangenomen die de commissie oproept om regelgeving te maken over import van producten waarbij ontbossing aan de basis ligt. Er is dus hoop!
Winkelen in de Wereldwinkel is in deze corona tijden meer dan ooit een meerwaarde en de impact op economieën in het zuiden is zo mogelijk nog groter. Ook kan je nog steeds terecht op de webshop.
We voelen een sluimerend, maar stijgend gevoel van bezorgdheid over droogte. Het probleem was steeds iets dat aan bod kwam bij mogelijke gevolgen van klimaatverandering, “over een paar decennia of zo”, maar het komt nu steeds dichterbij. De droogte van de voorbije maanden is iedereen opgevallen. In ons achterhoofd malen ook nog de zomers van 2018 en 2019 en het grondwaterpeil dat steeds verder zakt.
Vandaag geven 2/3e van de Vlaamse meetpunten een te lage grondwaterstand aan. In Antwerpen en Limburg werd vanaf mei de alarmfase oranje afgeroepen voor het brandgevaar. Dit is nog nooit zo vroeg gebeurd.
Water is, net als energie, lucht en grond een common waar wij ons met Klimaan als burgerbeweging voor willen inzetten. De leden van onze groep Water zoeken momenteel naar initiatieven om een impact te kunnen uitoefenen als burger, naast de bestaande werken die ons lokaal bestuur gepland heeft.
Wat gebeurt er al in onze regio?
De stad Mechelen heeft een risicoanalyse laten uitvoeren om vat te krijgen op hoe gevolgen van klimaatverandering zoals aanhoudende droogte of andere extreme weersomstandigheden zich in onze buurt gaan manifesteren. Ook is er eenhemelwaterplan in de maak om een strategie uit te rollen zodat regenwater hergebruikt, geïnfiltreerd en gebufferd kan worden. Dit werk kost allemaal erg veel tijd, energie en vooral geld. Hoopgevend is dat stad Mechelen alvast een deel van de prijzenpot van de European Green Leaf Award 2020 zal besteden aan de ontharding van het Hoogstratenplein.
Wat kan er nog meer gebeuren en wat kunnen wij met Klimaan doen?
A) Ontharden is ‘the way to go’
Hoe komt het dat ons grondwaterpeil moeilijk herstelt? Naast het uitblijven van regenval, is onze verharding van de oppervlakte een grote boosdoener. Door alles vol beton, asfalt, dichte klinkers,… te leggen, krijgt het hemelwater geen kans om in onze steeds droger wordende bodem te infiltreren, maar stroomt het af via riolering naar een waterzuiveringsinstallatie of naar een waterloop. Om dit fenomeen tegen te gaan is het belangrijk om zo veel mogelijk neuzen dezelfde richting in te krijgen, en samen de bodem weer vrij te maken voor infiltratie. Het hemelwaterplan van onze overheden is een werk van decennia, en in de tussentijd kunnen burgers zich hier ook organiseren om in hun buurt de straat ‘uit te breken’.
Het Vlaamse Departement Omgeving lanceerde al een 45-tal proeftuinen (campagneVlaanderen Breekt Uit). In Mechelen nam het co-housingproject Gummarushof en de naburige scouts het initiatief om in dit kader hun terreinen te ontharden (zie deprojectfiche).
Als burgerbeweging kunnen we misschien ‘Mechelen Breekt Uit’ organiseren? Hiermee breiden we uit naar verschillende wijken en buurtparken, zodat we deze ontharding in een stroomversnelling kunnen brengen, met een sappige bodem voor fleurige en frisgroene vegetatie als direct zichtbare voordelen voor de buurtbewoners.
Ook kunnen we weer een groepsaankoop organiseren voor hemelwaterinstallaties en infiltratievoorzieningen.
B) Waterbesparing: nieuwe reflexen bij ons allemaal
Momenteel denken velen pas na over waterverspilling, wanneer de droogtes tot zo’n kritiek punt zijn gekomen dat het nationaal nieuws wordt. Ik vraag me soms af of we later aan de volgende generaties gaan vertellen “Je kan het niet voor mogelijk houden, maar tot de beginjaren ’20 spoelden we nog steeds massaal onze toiletten door met drinkbaar water, vulden we er zwembaden mee en wasten we auto’s alsof er een onuitputtelijke waterbron was”. Volgend op een reactie zoals ik had als kind op de beelden van sigarettenreclame.
Wat kan je zelf doen?
Als basis: Inzicht krijgen in je huishoudelijk watergebruik. Meten is weten! Noteer maandelijks je meterstand en bereken hoeveel je gezin per persoon per dag verbruikt. En zie op dit overzicht waar je kan besparen.
Een handige tool hierbij is Energie-ID, als je onze groep Mechelen Klimaatneutraal wil komen versterken? Welkom!
Er zijn talloze bronnen waar we geïnformeerd worden over hoeveel water welke handeling vergt. Van zichtbare liters in je eigen huishouden tot onzichtbare liters bij de productie van bijvoorbeeld koffie, kledij en vlees. Hier zullen we zeker nog dieper op ingaan in een volgende blog.
We geven hier alvast 4 (zichtbare) waterbesparingstips mee:
Als je er nog geen hebt: plaats een spaardouchekop. Met dit eenvoudig tussenstukje bespaar je op jaarbasis 10.000 liter water. Dit is geen typefout, het halveert nl. het waterverbruik en dit levert al gauw 40 liter op per douchebeurt. Wel niet extra lang douchen dan ;).
Gebruik een emmertje! Probeer zoveel mogelijk grijs water op te vangen om te hergebruiken: koud douchewater of spoelwater van groenten zijn prima geschikt voor je (tuin)planten.
Ook zeepwater van onze veelvuldige handenwasbeurten kan je perfect opvangen in emmers om daarmee je toilet door te spoelen. Daar spaar je algauw zo’n 50 liter zuiver drinkwater per dag mee uit.
Vang je regenwater op in een regenton of nog beter:
Plaats een regenwaterput of hemelwaterinstallatie om aan te sluiten op het toilet en/of wasmachine. Stad Mechelen geeft hiervoor een premie tot 550 euro! (Meer info vind jehier).
Droogte in de tuin aanpakken kan je zo doen, zonder al te veel water te gebruiken:https://www.velt.nu/nieuws/enorme-droogte-5-tips-voor-je-tuin Of kies voor meerjarige eetbare planten, de basis van de permacultuur. Door hun sterk wortelgestel hoef je die (na het eerste jaar) helemaal geen water te geven.
In de pers: Er verschenen de laatste weken prachtige initiatieven, die erg inspirerend werken:
Annick Thienpont van Mechelen Blogt kwam langs op het Klimaatalarm tijdens onze ledendag en interviewde enkele Klimaners. Het resultaat schetst een mooi beeld van enkele activiteiten van die dag, en van wat we te vieren hadden.
Het was ook letterlijk 5 voor 12 toen zaterdag het klimaatlied weerklonk aan de gele opsinjoor op de Wollemarkt.
Elise Steyaert, de voorzitter van de vzw Klimaan riep het talrijk opgekomen publiek op om onder begeleiding van enkele muzikanten het klimaatlied uit volle borst mee te zingen. Ook de weergoden leverden hun bijdrage : het stopte prompt met regenen.
We need to wake up
We need to wise up
We need tot open our eyes
And do it now now now
Wat is Klimaan ?
Klimaan is een nieuwe burgerbeweging die zich inzet voor een duurzame en klimaatneutrale samenleving, zonder daarbij het sociale aspect uit het oog te verliezen. Ze willen samen met de inwoners van Mechelen en de randgemeenten nadenken over en acties uitwerken rond de thema’s energie, grond, water en lucht.
Afgelopen week werd ook de oprichtingsakte van de coöperatie Klimaan bij de notaris ondertekend.
Steven Laurijssen, voorzitter van de coöperatie : “ Via deze weg kunnen burgers actief mee investeren in projecten voor hernieuwbare energie. Om coöperant te worden, koop je minstens 1 aandeel van 100 euro. Elke coöperant heeft 1 stem in de algemene vergadering, en beslist zo mee over de projecten die we zullen ontwikkelen. Door gebruik te maken van de Tax Shelter kunnen particulieren een belastingvermindering krijgen op het geïnvesteerde bedrag. Als de projecten later rendabel worden, zal er aan de aandeelhouders een dividend uitgekeerd worden.”
Ledendag
Het klimaatalarm was slechts een onderdeel van een ledendag vol activiteiten. ’s Morgens verzamelde de organisatie in de wijk Stuivenberg al met leden en sympathisanten op een interactieve sessie. Na het klimaatalarm en een afvalvrije picknick vertrok het gezelschap per fiets. Het Vrijbroekpark, het logistiek centrum van de Colruytgroep, Technopolis en de toekomstige locatie van Plopsaqua, waren slechts enkele stopplaatsen op de route die Mon Schepers, één van de vrijwilligers van de vzw, uitstippelde.
“We rijden langs een aantal mogelijke projecten waarin Klimaan zou kunnen participeren. Daarbij is het belangrijk om ook bedrijven en verschillende overheden te sensibiliseren en mee in de projecten te betrekken. Ik vertel op de verschillende plaatsen welke projecten er mogelijk zijn. Later toetsen we bij de klimaners naar hun mening, maken we een selectie van de projecten waarin we stappen, en bespreken we de aanpak. “
Mon Schepers : Het idee om langs de E19 in Mechelen-Zuid geluidsschermen met geïntegreerde zonnepanelen te plaatsen, komt de ruime omgeving ten goede. Niet alleen de bewoners uit de buurt, maar ook het Vrijbroekpark en de bedrijven in de buurt zullen er voordeel mee halen. De leefkwaliteit zal aanzienlijk verbeteren, er wordt groene stroom opgewekt, en de investeerders kunnen een opbrengst krijgen. ”
LED OP
Een eerste succesvol project van Klimaan was LED OP. Via een groepsaankoop konden particulieren ledlampen kopen. Er werden exact 2507 lampen aangekocht, wat een CO2-besparing van meer dan 34 ton zal opleveren. De vereniging Natuurpunt kocht de meeste ledlampen aan, en werden daarvoor op het slotfeest van zaterdag als winnaar aangeduid.
Iedereen zit met het gevoel dat er wat moet veranderen: het water is bijna op, de elektriciteit is bijna op en onze wegen zit vol. Als antwoord op het klimaatprotest kwamen politieke partijen met verschillende oplossingen en met beloftes.
De vraag is wie na 26 Mei de politieke moed zal hebben om de maatregelen te nemen die nodig zijn. Welke partijen kunnen de juiste argumenten voorleggen om een diverse samenleving mee te krijgen in een duurzaam beleid?
Daarom maakten enkele Klimaners uit de Rupelstreek, samen met sympathisanten van Denktank Rupelstreek, deze mooie affiches om ons te wijzen op de kracht van onze stem bij de komende verkiezingen. De affiches zijn printbaar op A4 formaat. De kleinere afbeeldingen kan je ook gebruiken als (Facebook) profiel foto. Grotere formaten zijn verkrijgbaar op aanvraag.
Stem jij op 26 Mei met het hart of met de portefeuille?
Je kan hieronder je eigen poster afdrukken.
Klik op de download-knop
Klik met rechtertoets op de geopende tekening kies “printen”. Als je die optie niet hebt, klik dan op “downloaden” of “bewaren” en open de download in je tekenprogramma en klik op printen.
Mon Schepers, vrijwilliger bij Klimaan, Fietsersbond en Natuurpunt, is bekommerd om de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen:
Ik ben 70 jaar en vader van 4 kinderen en 8 kleinkinderen. Zij wonen in Mechelen en houden van deze stad. 36 jaar heb ik gewerkt in de Thomas More Hogeschool in de opleiding Toerisme en RecreatieManagement. Wonend op Stuivenberg was ik reeds vroeg actief met Stuivenberg blijft groen. De voorbije jaren hebben we gewerkt aan een Fietsvisie voor de stad. Ondertussen heeft het nieuwe stadsbestuur zich uitgesproken om de Fietsstad van Vlaanderen te worden. Het potentieel van onze stad is enorm groot. Door in te zetten op hernieuwbare energie en de vergroening van onze stad hoeven we niet pessimistisch te zijn voor onze toekomst. Als Grootouders kunnen we actief ons steentje bijdragen tot het verduurzamen van onze stad.
Daarom roep ik u op om mee actief onze schouders te zetten onder de vele initiatieven die ook in Mechelen opborrelen:
– Je kan lid worden van de Fietsersbond Mechelen die ijvert voor een fijnmazig Fiets- en Wandelroutenetwerk. 70% van de Mechelaars woont op amper 3 km van het Stadhuis. Fietsen en wandelen is de meest duurzame mobiliteit en maakt ons gezond.
– Je kan lid worden van Klimaan. Binnenkort zijn we een EnergieCoöperatieve die via aandelen gaat zorgen voor hernieuwbare energie. Een geluidsmuur met geïntegreerde zonnepanelen langs de E19 hoeft geen verre droom te zijn. Onze buurt en het Vrijbroekpark kunnen profiteren van een geluidsarme omgeving, zodat we kunnen slapen met de ramen open.
– Je kan lid worden van Natuurpunt waarvan de hoofdzetel in Mechelen gevestigd is. Met het Mechels Broek en het Zennegat kan Groen Mechelen uitgroeien tot het eerste Stedelijk Landschapspark in Vlaanderen. Nu reeds is het gecontroleerd overstromingsgebied van het Zennegat, met zijn slikken en schorren, een internationale bezienswaardigheid.
– Je kan lid worden van “Grootouders voor het Klimaat“ Wij, Grootouders voor het Klimaat, zijn als onafhankelijke beweging sociaal bewogen en geëngageerd. Wij willen een leefbare wereld doorgeven aan volgende generaties. We hebben een langetermijnvisie, staan open voor dialoog en willen mensen samenbrengen. Dat doen we met veel ambitie en bereidheid tot actie.
Iedere zaterdag om 5 voor 12 kan je ons vinden aan de Gele Opsinjoor aan de Sint-Romboutstoren.
Ook scholen worden aangemoedigd om actie te ondernemen op 8 oktober: op Facebook kunnen scholen hun acties registreren onder de noemer “Wake up for Climate”, en de Klimaatcoalitie biedt een reeks pedagogische tools specifiek voor scholen via de website. 
