door Elise Steyaert | aug 24, 2020
Hoeveel lekkers herbergt een stad achter haar gevels, in (bedrijfs)tuinen, parken, op daken, misschien kelders na een vruchtbaar moestuinseizoen?
Met “Pluk de stad” wil Citamine een nieuwe traditie van “oogstdelen” introduceren in Mechelen. Heb jij in je tuin groenten, fruit of kruiden geteeld waarvan je wel heel veel opbrengst hebt en die je graag wil delen evt tegen een (vrije) bijdrage? Registreer je dan op www.plukdestad.be en hang een affiche aan je raam. Heb je een druivelaar, een fruit- of notenboom, heel veel tomaten, courgetten, pompoenen, of iets anders, leggen je kippen zoveel eieren dat je ze zelf niet verwerkt krijgt? Dan is het misschien wel leuk om de oogst die je zelf niet weggewerkt krijgt, te delen of te ruilen?
Wist jij al dat je buur een paar huizen verder de lekkerste boontjes kweekt maar dat ze er al langs zijn oren uitkomen? Verlekker jij je ook al jaren op de kersen van je achterbuur die jammer genoeg worden opgegeten door de vogels omdat hij geen ladder heeft om ze te oogsten?
Op www.plukdestad.be ontdek je waar je in Mechelen terecht kan om verse groenten, fruit, kruiden of andere natuurproducten te vinden die anders misschien weggegooid worden of rotten daardoor wespen en vliegen aantrekken.
Pluk de stad is een initiatief van Citamine. Citamine is een collectief van ondernemende burgers die de gezamenlijke ambitie hebben om van Mechelen een eetbare stad te maken door een ecosysteem op te zetten dat stadslandbouw op onderbenutte plekken in de stad connecteert tot één circulaire stadsboerderij.
Citamine activeert en bouwt bruggen tussen lokale burgers, lokale ondernemingen, lokale boeren en stadsdiensten om hen te helpen bij het initiëren en opschalen van initiatieven om lokale groenten te kweken, te delen en te consumeren. Dat doen we via moestuincoaching van samen- en buurttuininitiatieven, het initiëren van samenaankopen van plantgoed, het lanceren van “Pluk de Stad” en nog meer projecten in de pijplijn.
door Elise Steyaert | jun 12, 2020
We voelen een sluimerend, maar stijgend gevoel van bezorgdheid over droogte. Het probleem was steeds iets dat aan bod kwam bij mogelijke gevolgen van klimaatverandering, “over een paar decennia of zo”, maar het komt nu steeds dichterbij. De droogte van de voorbije maanden is iedereen opgevallen. In ons achterhoofd malen ook nog de zomers van 2018 en 2019 en het grondwaterpeil dat steeds verder zakt.
Vandaag geven 2/3e van de Vlaamse meetpunten een te lage grondwaterstand aan. In Antwerpen en Limburg werd vanaf mei de alarmfase oranje afgeroepen voor het brandgevaar. Dit is nog nooit zo vroeg gebeurd.
Water is, net als energie, lucht en grond een common waar wij ons met Klimaan als burgerbeweging voor willen inzetten. De leden van onze groep Water zoeken momenteel naar initiatieven om een impact te kunnen uitoefenen als burger, naast de bestaande werken die ons lokaal bestuur gepland heeft.
Wat gebeurt er al in onze regio?
De stad Mechelen heeft een risicoanalyse laten uitvoeren om vat te krijgen op hoe gevolgen van klimaatverandering zoals aanhoudende droogte of andere extreme weersomstandigheden zich in onze buurt gaan manifesteren. Ook is er een hemelwaterplan in de maak om een strategie uit te rollen zodat regenwater hergebruikt, geïnfiltreerd en gebufferd kan worden. Dit werk kost allemaal erg veel tijd, energie en vooral geld. Hoopgevend is dat stad Mechelen alvast een deel van de prijzenpot van de European Green Leaf Award 2020 zal besteden aan de ontharding van het Hoogstratenplein.
Wat kan er nog meer gebeuren en wat kunnen wij met Klimaan doen?
A) Ontharden is ‘the way to go’
Hoe komt het dat ons grondwaterpeil moeilijk herstelt? Naast het uitblijven van regenval, is onze verharding van de oppervlakte een grote boosdoener. Door alles vol beton, asfalt, dichte klinkers,… te leggen, krijgt het hemelwater geen kans om in onze steeds droger wordende bodem te infiltreren, maar stroomt het af via riolering naar een waterzuiveringsinstallatie of naar een waterloop. Om dit fenomeen tegen te gaan is het belangrijk om zo veel mogelijk neuzen dezelfde richting in te krijgen, en samen de bodem weer vrij te maken voor infiltratie. Het hemelwaterplan van onze overheden is een werk van decennia, en in de tussentijd kunnen burgers zich hier ook organiseren om in hun buurt de straat ‘uit te breken’.
Het Vlaamse Departement Omgeving lanceerde al een 45-tal proeftuinen (campagne Vlaanderen Breekt Uit). In Mechelen nam het co-housingproject Gummarushof en de naburige scouts het initiatief om in dit kader hun terreinen te ontharden (zie de projectfiche).
Als burgerbeweging kunnen we misschien ‘Mechelen Breekt Uit’ organiseren? Hiermee breiden we uit naar verschillende wijken en buurtparken, zodat we deze ontharding in een stroomversnelling kunnen brengen, met een sappige bodem voor fleurige en frisgroene vegetatie als direct zichtbare voordelen voor de buurtbewoners.
Ook kunnen we weer een groepsaankoop organiseren voor hemelwaterinstallaties en infiltratievoorzieningen.
B) Waterbesparing: nieuwe reflexen bij ons allemaal
Momenteel denken velen pas na over waterverspilling, wanneer de droogtes tot zo’n kritiek punt zijn gekomen dat het nationaal nieuws wordt. Ik vraag me soms af of we later aan de volgende generaties gaan vertellen “Je kan het niet voor mogelijk houden, maar tot de beginjaren ’20 spoelden we nog steeds massaal onze toiletten door met drinkbaar water, vulden we er zwembaden mee en wasten we auto’s alsof er een onuitputtelijke waterbron was”. Volgend op een reactie zoals ik had als kind op de beelden van sigarettenreclame.
Wat kan je zelf doen?
- Als basis: Inzicht krijgen in je huishoudelijk watergebruik. Meten is weten! Noteer maandelijks je meterstand en bereken hoeveel je gezin per persoon per dag verbruikt. En zie op dit overzicht waar je kan besparen.
Een handige tool hierbij is Energie-ID, als je onze groep Mechelen Klimaatneutraal wil komen versterken? Welkom!
- Er zijn talloze bronnen waar we geïnformeerd worden over hoeveel water welke handeling vergt. Van zichtbare liters in je eigen huishouden tot onzichtbare liters bij de productie van bijvoorbeeld koffie, kledij en vlees.
Hier zullen we zeker nog dieper op ingaan in een volgende blog.
We geven hier alvast 4 (zichtbare) waterbesparingstips mee:
- Als je er nog geen hebt: plaats een spaardouchekop. Met dit eenvoudig tussenstukje bespaar je op jaarbasis 10.000 liter water. Dit is geen typefout, het halveert nl. het waterverbruik en dit levert al gauw 40 liter op per douchebeurt. Wel niet extra lang douchen dan ;).
- Gebruik een emmertje! Probeer zoveel mogelijk grijs water op te vangen om te hergebruiken: koud douchewater of spoelwater van groenten zijn prima geschikt voor je (tuin)planten.
Ook zeepwater van onze veelvuldige handenwasbeurten kan je perfect opvangen in emmers om daarmee je toilet door te spoelen. Daar spaar je algauw zo’n 50 liter zuiver drinkwater per dag mee uit.
- Vang je regenwater op in een regenton of nog beter:
Plaats een regenwaterput of hemelwaterinstallatie om aan te sluiten op het toilet en/of wasmachine. Stad Mechelen geeft hiervoor een premie tot 550 euro! (Meer info vind je hier).
- Droogte in de tuin aanpakken kan je zo doen, zonder al te veel water te gebruiken:https://www.velt.nu/nieuws/enorme-droogte-5-tips-voor-je-tuin Of kies voor meerjarige eetbare planten, de basis van de permacultuur. Door hun sterk wortelgestel hoef je die (na het eerste jaar) helemaal geen water te geven.
In de pers:
Er verschenen de laatste weken prachtige initiatieven, die erg inspirerend werken:
Voorbeelden uit Gent:
Al gauw opgevolgd door Mechelen:
- Opvangen en verdelen bemalingswater uit bouwputten .
Heb je zin om hier mee je schouders onder te zetten?
Word actief lid bij Klimaan en geef als interesse ‘water’ aan.
Je wordt vervolgens uitgenodigd voor een volgende bijeenkomst van de groep Water en de rest vloeit vanzelf.
door Elise Steyaert | mei 25, 2020
Het is mei plasticvrij en aan wie beter een aantal tips vragen dan aan de uitbaters van Kabas: De verpakkingsvrije winkel in Mechelen. Een interview door Kris De Cree van Klimaan.
Hoi Anneleen & Peter van Kabas!
Klimaan: Voor diegenen die jullie niet kennen; Kunnen jullie in een paar zinnen vertellen wie jullie zijn en waar Kabas eigenlijk voor staat?
Kabas: Kabas is een verpakkingsvrije kruidenier en gezellige buurtwinkel waar inkopen doen op een bewuste manier kan. We staan voor verpakkingsvrij, lokaal, biologisch en kwaliteit. Zo bieden we voeding, onderhoudsproducten en gebruiksgoederen aan die jou helpen om verpakkingsvrij(er) te leven! Neem je bokalen, zakken, doosjes mee en vul ze naar eigen wens in onze winkel.
De Mei Plasticvrij maand werkt voor ons heel motiverend. We zijn blij dat het ‘single-use plastics’ probleem extra aandacht krijgt en ecologische initiatieven dit mee in het daglicht zetten. Bedankt aan Kris en Klimaan om te delen in dit geweldig initiatief.
Klimaan: Is het nu eigenlijk “Kabas” of “De Kabas”? Om niet te zeggen dat jullie winkel een fenomeen is in Mechelen en omstreken.
Kabas: Indien het echt correct moet zijn, is het “Kabas Verpakkingsvrij”. Al hoeft het niet altijd te serieus en daarom kozen we ervoor om onze website www.dekabas.be te dopen en ons e-mailadres hallo@dekabas.be . Uit de mond van een Mechelaar klinkt het ook lekker sappig als hij of zij naar ‘de kabas’ gaat. Zo lijkt onze bescheiden winkel inderdaad al snel een fenomeen.
Klimaan: Hoe zijn jullie eigenlijk op het idee gekomen om met de winkel te starten?
Kabas: De aanzet om als gezin verpakkingsarmer te leven kunnen we terugbrengen naar onze Afrikareis van 2014. Hier hebben we niet alleen elkaar, maar ook de wereld een beetje beter leren kennen. Het viel ons op dat de bevolking zich daar sterk wou spiegelen aan het Westerse consumentarisme. Het enige nadeel was dat de afvalverwerking, zeker in de kleine dorpjes, niet op punt stond. We kwamen dan ook regelmatig voorbij smeulende afvalbergen die de magie van het prachtige landschap teniet deden. Op die manier ontstond er een vraagstuk dat een hele impact op ons leven zou hebben. Wat is afval en hoe kunnen we dat vermijden? In België zijn we sterk in de afvalverdwijntruc, maar veel minder in bewust omgaan met de afvalproblematiek. Zo hebben we eerst een hele tijd gewinkeld bij de verpakkingsvrije pioneer van België: Robuust. Na enige tijd zou blijken dat de meest interessante manier om ecologisch en verpakkingsvrij te leven betekende dat we een eigen winkel moeten opstarten.
Klimaan: En dan nu de hamvraag: Hebben jullie een aantal gouden tips hoe we zelf de plastic soep kunnen verminderen?
Laat ons beginnen met een aantal tips voor beginners. Zijn er een aantal no brainers die iedereen makkelijk kan uitvoeren?
Ik geef een voorzet: Zorg dat je altijd één of meerdere zakken bij ke hebt, ook al ben je niet van plan om te winkelen, om die onweerstaanbare impuls inkopen in kwijt te kunnen. Je hebt bv. opvouwbare draagtassen die bijna als sleutelhanger dienst kunnen doen. Een fietstas doet ook al wonderen.
Kabas: Hierbij zijn enkele algemene verpakkingsvrije principes :
- Start met het vermijden van single-use plastic
Deze zijn dé grootste oorzaak van de plastic soep. We zijn een goede uitvinding, plastic, een heel duurzaam materiaal, dat eeuwig blijft en niet afbreekt, gaan beginnen gebruiken voor zaken die we slechts éénmalig gebruiken, dit is zeer tegenstrijdig. Probeer deze vorm van plastic dan ook uit je leven te bannen.
- Vereenvoudigen en consuminderen
Ga thuis eens na welke spullen je hebt en welke je echt gebruikt. Heb je ze de afgelopen drie maanden gebruikt? Indien niet, heb je ze wel nodig? Breng de spullen die je niet meer nodig hebt naar de tweedehandswinkel en maak er anderen blij mee.
- Handen uit de mouwen!
Start met het maken van een aantal basisproducten die je niet zonder verpakking kan vinden. De meeste recepten kan je snel en eenvoudig thuis maken.
- Ga naar een lokale kruidenier, de markt of een verpakkingsvrije winkel
Je wekelijkse boodschappen zijn de basis van je huishouden. Probeer ook hier stelselmatig verandering in te brengen. Neem altijd wat boodschappentassen en potjes mee. Je fietstas doet hier inderdaad wonderen. Als je het niet kan laten is een extra doosje of zakje voor een impulsaankoop extra handig.
Klimaan: Zijn er nog een aantal tips waar we misschien niet direct aan denken die iedereen kan uitvoeren?
Kabas: Wees niet te streng voor jezelf!
Verpakkingsarm leven vraagt een mentaliteitswijziging. Geef jezelf de tijd om stap voor stap veranderingen in je dagdagelijks leven aan te brengen. Verandering is moeilijk. Laat je niet ontmoedigen als het even minder goed lukt, maar hou vol. Na een tijdje gaat het vanzelf. Door zelf kleine aanpassingen te maken, zet je anderen aan je voorbeeld te volgen. Spreek met je omgeving over je ontdekkingen en inspireer.
Klimaan: Jullie zijn niet zolang trotse ouders geworden van een elegante dochter; Proficiat!!! Heeft dat impact gehad op jullie plastic verbruik? Zo ja, heb je eventueel een aantal tips voor andere kersverse ouders?
Kabas: Bedankt, we zijn enorm blij met onze kleine prutsie in huis. Niemand kan ontkennen dat een eerste kindje in huis een impact heeft op het gezinsleven. We zijn dus gestart aan een trial-and-error-afvalarm-baby-grootbrengen-project.
Onze dochter drinkt aan de borst en draagt herbruikbare (tweedehands) luiers. Zo vermijden we al wat afval.
Tweedehands babyspullen zijn er in overvloed. Zo hebben familie en vrienden ons al goed op weg geholpen met hun spullen. Via een website als kleinespruit.be kan je over websites heen een babylijst opmaken, de absolute vrijheid voor elke kritische consument.
We kunnen dus stellen dat op enkele verzorgingsproductjes na, het ons zonder afval lukt. Voorlopig toch…
Klimaan: Misschien een overbodige vraag maar waarom is het eigenlijk zo belangrijk dat we proberen minder plastics te gebruiken?
Kabas: Stilaan groeit het bewustzijn van het vervuiling -en afvalprobleem inderdaad.
Heel kort: In de oceaan ligt 150 miljoen ton plastic dat niet meer afbreekt. Elk jaar komt er zo’n 8 miljoen ton bij. Over de luchtkwaliteit of de netheid van de ondergrond kunnen niet echt positiever zijn. Help de aarde weer gezond te worden door bewust om te gaan met je afvalverbruik en consumpties. Dit begint bij jezelf, want alle kleine beetjes helpen.
Klimaan: Moesten mensen meer willen weten over deze materie, waar kunnen ze dan zoal meer informatie vinden?
Kabas: Wanneer het opnieuw toegelaten is, zal Kabas opnieuw basis en gevorderde workshops organiseren voor diegenen die geïnteresseerd zijn in verpakkingsvrij leven.
Er zijn ook enkele interessante boeken te koop die de thematiek op een juiste wijze behandelen. Je kan ook deze mensen opzoeken om meer te weten te komen over een ecologische manier van leven:
- Rob Greenfield
- Bea Johnson
- Green Evelien
- Low-impact man (Steven Vrooman)
- De Groene Meisjes
- Veerle Colle
Klimaan: Bedankt dat jullie even tijd wilden maken om ons te woord te staan en “Keep up the good work!”
door Sofie Dewilde | mei 6, 2020
Hallo moestuinfan
Na een succesvolle eerste groepsaankoop van groenteplanten en kruiden, lanceren Citamine en Klimaan deze week een tweede groepsaankoop voor Mechelen. De vorstperiode is bijna achter de rug, dus kunnen ook de tomaten, paprika’s, komkommers en andere zomergroenten uitgeplant worden.
Onze moestuincoach Sofie Dewilde selecteerde een aantal nieuwe seizoensgroenten van duurzame teelt en vulde die verder aan met kruiden. De aangeboden gewassen in dit aanbod, zijn ondertussen al wat meer gegroeid sinds onze vorige aankoop.
Kriebelt het om je moestuin verder aan te planten, klik dan op deze link http://citamine.be/nieuws/lente-aankoop-mei/ en bezorg ons snel je bestelling. Op zondag 10 mei om 20u sluiten we deze bestelmodule af zodat we alles in gereedheid kunnen brengen voor een levering aan de afhaalpunten ten laatste op 15/05/2020.
door Sofie Dewilde | mrt 26, 2020
Dag Mechelaar,
Omdat de lente gearriveerd is en zich door geen enkele gezondheidscrisis laat tegenhouden, hebben we bij Citamine en Klimaan het plan opgevat om de Mechelaar te voorzien van plantgoed.
Onze moestuincoach Sofie merkte immers op dat we het aanplanten van onze moestuin niet kunnen uitstellen tot na onze lockdownperiode.
Wie interesse heeft, kan zich via deze link inschrijven om deel te nemen aan onze groepsaankoop van biologisch geteelde groente-, fruit- en kruidenplanten. We nemen dan nadien individueel contact op om verder af te spreken hoe de plantjes tot bij jou komen, indien er iets niet duidelijk zou zijn.
Intussentijd wensen we je een goede gezondheid en een mooie zonnige dag.
Klimaan & Citamine
+32 496 57 75 46
door Friedl Decock | dec 18, 2019
Een nieuw jaar, een nieuw begin. Tijd om even stil te staan bij het vorige jaar en plannen te maken voor het nieuwe jaar.
Hoe kan je als burger je steentje bijdragen aan een klimaatsocialer Mechelen?
Wil je iets doen, maar weet je niet waar te beginnen?
Om je daadwerkelijk op weg te helpen, geef ik hier een lijst met acties die je kan nemen. Ik heb een poging gedaan tot ‘hiërarchische volgorde’ (al is dat voor discussie vatbaar, het is een eerste aanzet):
1 Verspil geen voedsel (#3)
2 Eet plantenrijk en lokaal geteeld (#4)
– abonneer je op biobuur
– werk mee aan een samentuin (Citamine, Velt)
– ‘Waar vind ik lokaal gekweekte seizoensgroenten?‘
3 Isoleer je huis (#31)
4 Ga voor fossielvrij:
– Verwarm je warm water via een zonneboiler
– verwarm met een geothermische warmtepomp (enkel mogelijk bij goed geïsoleerde woningen) (#42)
5 Beperk je CO2-uitstoot door mobiliteit
– Ga zoveel mogelijk te voet en neem de fiets (goed voor de
gezondheid, leuker en socialer) (#54, #59)
– Woon op een locatie met goede mobiscore, dichter bij je werk
– Gebruik het openbaar vervoer
– gebruik een elektrische deelwagen (#26)
– Partago, battmobiel, Cambio
– Indien je zelf een elektrische wagen koopt,
koop er een op jouw maat. Hoe groter, hoe meer uitstoot
– Vermijd het vliegtuig
– deze zomer waagden we ons op fietsvakantie naar Oostende.
Zelfs de zoontjes van 4 en 6 droomden luidop van een volgende
fietsvakantie … naar de Efteling… Een succes.
– Winkelhieren, koop je kerstpakjes in lokale winkels ipv bol.com
6. Plaats zonnepanelen op je dak (#10)
7 Koop groene elektriciteit lokaal opgewekt via een lokale energiecoöperatie zo stimuleer je windturbines (#2) en zonne-energie (#10)
– Ecopower (een coöperatie)
– Kies je groene stroom leverancier
8. Sluit je aan bij Klimaan en koop een klimaandeel
9. Maak gebruik van de klusbib, fietsotheek, babytheek,… in plaats van gereedschap / materiaal voor tijdelijk gebruik zelf te kopen
10. Installeer led-verlichting (#33)
11. Kies voor een duurzame bank
– Bankwijzer: New B, Triodos
– beleg in duurzame bedrijven of fondsen
(check de Sustainability rating op Morningstar)
(bv duurzaam pensioenspaarfonds Pricos SRI van de KBC);
12 Plant bomen (#38), gebruik duurzaam hout (FSC) (#5), vermijd palmolie
13 Installeer waterbesparende kranen (#46) (begin bij die voor warm water)
14 Composteer jouw organisch afval (#60)
15 Plaats een groendak (#73)
16 Trek je aan wat je aantrekt: de kledingindustrie is een van de meest vervuilende.
17 Als je een nieuw apparaat koopt, koop het meest energiezuinige (bv. label A++)
18 Onthard je tuin / bedrijventerrein en gebruik regenwater
19 Blijf actie voeren, werk samen, engageer je niet alleen privé, maar ook via je werk
20 Geniet van je klimaatsocialer leven, het is socialer, biedt meer comfort en meer levenskwaliteit.
Er staan gemakkelijker en minder gemakkelijke acties bij. Je huis isoleer je niet op 1,2,3. Maar je energieleverancier veranderen of een klimaandeel aankopen gaan daarentegen vrij snel. Begin met de gemakkelijkste te realiseren voor jezelf en dan ben je vertrokken.
Voor deze lijst heb ik me onder andere geïnspireerd op Project drawdown van Paul Hawken. Een wetenschapsjournalist die zich wou focussen op de oplossing van de klimaatverstoring. Want de klimaatveranderingsboodschap boezemt angst in. Dat immobiliseert de mens. Door ons te focussen op de oplossingen, kunnen we de mensen eerder mobiliseren. De klassering geeft een indicatie in efficiëntie van de maatregelen. Ik heb ze telkens overgenomen ter informatie.
Op #3 in deze lijst staat geen voedsel verspillen. Dit is alvast mijn werkpunt voor het komende jaar. Met twee zoontjes van 4 en 6 hadden we al kippen aangeschaft om de etensresten nuttig te verwerken. Maar toegegeven, in de koelkast tref ik vaak eten aan over vervaldatum. Niet alleen de schuld van de kinderen dus. En als gemakkelijke actie schakel ik voor mijn pensioensparen bij KBC over op de Pricos SRI.
Op de warme winteravond van 9 december in de Oude bib, leerde ik, dat het tij proberen te keren, frustrerend kan zijn. Het gaat zo traag. Een ideaal antigif daartegen is samen komen met eensgezinde klimaatsocialestrijders. Het enthousiasme werkt aanstekelijk. Dit herken ik helemaal binnen Klimaan. We noemden het al eerder het klimaanvirus. Dus voila, een reden te meer om je als klimaanlid lokaal te engageren. Een heel gemakkelijke actie.
Fijne, warme, inspirerende eindejaarsdagen,
Friedl Decock
