Het Pandschap Rivierenland is een coöperatieve vennootschap die eind 2021 werd opgericht. De missie van het Pandschap is om leegstaande of niet-kwalitatieve woongelegenheden te renoveren tot kwalitatieve, aangename woningen en deze nadien sociaal te verhuren via de plaatselijke woonmaatschappij. Zo dragen we bij aan drie maatschappelijke uitdagingen: minder leegstand, meer kwalitatieve en energie-efficiënte woningen en meer betaalbare woningen.
Bij Het Pandschap kom je terecht in een jonge, zeer kleine organisatie die is opgericht door geëngageerde burgers, die tevens in het bestuursorgaan zetelen. Je hebt slechts 2 collega’s, die het technische gedeelte voor hun rekening nemen: zij staan in voor het opmaken van de offertes, het aanstellen van aannemers, de coördinatie en opvolging van de werken ter plaatse. Momenteel zijn we voornamelijk actief in Mechelen en Lier. Hier kunnen nog gemeenten in de regio Rivierenland bijkomen.
Wil jij meewerken aan deze uitdagingen in de regio Rivierenland? Heb je sterke organisatorische vaardigheden en affiniteit met renovaties? Zie je het zitten om contacten met (potentiële) klanten te onderhouden, je regelmatig te verplaatsen binnen het werkingsgebied en is zelfstandig werken je op het lijf geschreven? Dan ben jij misschien de persoon die we zoeken. Het gaat om een halftijdse aanstelling.
Functiebeschrijving: Als zakelijk coördinator ben je verantwoordelijk voor alles binnen de dagelijkse werking wat niet te maken heeft met de renovaties zelf:
Je maakt de mandaatovereenkomsten op tussen de klant en het Pandschap;
Je opent de mandaatrekeningen waarmee de betalingen gebeuren door de opdrachtgever;
Je maakt de facturen op aan de opdrachtgever, die een commissie betalen;
Je volgt de inkomende facturen op en voert betalingen uit;
Je bent de contactpersoon voor het externe boekhoudkantoor en het sociaal secretariaat en staat in nauw contact met de woonmaatschappij in de gemeente;
Je volgt de voortgang van de projecten op;
Je ondersteunt de technische coördinatoren: nakijken of afspraken met aannemers worden nagekomen, discussies met opdrachtgevers helpen beslechten,…
Aangezien het Pandschap een organisatie in volle ontwikkeling is, neem je ook enkele overkoepelende taken op die de continuïteit van onze organisatie moeten verzekeren:
Je volgt de inkomende opdrachten op en doet indien nodig voorstellen om deze te verhogen;
Je volgt de financiële gezondheid op en doet indien nodig voorstellen voor bijsturing, in nauw contact met je technische collega’s;
Je bent bereid om in overleg te treden met lokale besturen indien er interesse is om de activiteiten uit te breiden naar hun grondgebied of om een doorgedreven samenwerking op te zetten. Je verplaatst je indien nodig.
Als subsidieontvanger zijn we verplicht te rapporteren over onze activiteiten, alsook zorg je voor rapportage aan het bestuursorgaan:
Je maakt inhoudelijke en financiële rapportages voor het bestuursorgaan en voor de lokale besturen waarvan we subsidies krijgen. Momenteel zijn dat de stad Mechelen en Lier.
Je bent bereid om om de twee maanden aanwezig te zijn op de bestuursvergadering die ’s avonds doorgaat, waarop je een stand van zaken geeft.
Je presenteert het Pandschap op occasionele (avondlijke) infosessies richting potentiële opdrachtgevers.
Wat we zoeken: – Je hebt minstens een bachelordiploma, liefst in een bouwkundige of economische richting – Je kan je vlot verplaatsen binnen het werkingsgebied – Je bent organisatorisch aangelegd en kan zelfstandig functioneren binnen een “start-up” context – Je hebt het vermogen om een visie voorop te stellen en voorstellen te doen om die doelen te bereiken – Je hebt goede people-skills en bent klantvriendelijk – Je hebt liefst ervaring, maar minstens affiniteit met budgetteren – Je bent een goede netwerker – Je hebt een vlotte pen. Heldere, op cijfers gebaseerde rapporten schrijven is voor jou geen probleem.
Wat we bieden: – Je hebt de mogelijkheid om dagelijks reëel impact te hebben binnen meerdere prangende maatschappelijke uitdagingen – Je komt terecht binnen een weefstel van fijne collega’s, geëngageerde burgers, middenveldorganisaties en lokale besturen – Je kan je werkweek flexibel indelen – We hebben een voorkeur om je als zelfstandige werkkracht te activeren – Marktconforme verloning, samen te bespreken – Plaats van tewerkstelling : in overleg
Procedure: Heb je interesse? Stuur je CV en motivatiebrief naar info@pandschaprivierenland.be voor 12/05/2025. Na een preselectie nodigen we je uit voor een selectiegesprek. Voor bijkomende vragen kan je contact opnemen met Annick Thienpont op het nummer 0478/43 13 58.
Hoe kan een organisatie het enthousiasme van zo veel mogelijk mensen omzetten in actie? Een bouwsteen die onze burgerbeweging daarbij hielp is het Sociocratie 3.0-patroon ‘kring van afgevaardigden’. Laat je inspireren door het verhaal van Klimaan, en ontdek hoe een doordachte organisatiestructuur helpt om de energie van mensen in beweging te houden.
Toen Klimaan onder impuls van een viertal enthousiastelingen van start ging in januari 2018 was het doelwit helder. Klimaan zou in Mechelen een energiecoöperatie oprichten, om de omschakeling naar hernieuwbare energie te versnellen: een zogenaamde REScoop, een Renewable Energy Sources cooperative, waarin burgers mee kunnen investeren en waarin ze ook inspraak hebben. In ijltempo werd Klimaan vzw (een vereniging zonder winstoogmerk) opgericht, als voorloper van de later op te richten coöperatie. Er kwam een logo en een huisstijl, en een eerste project ging van start: een groepsaankoop voor ledlampen.
Hoe meer activiteiten er ontplooid werden, hoe meer nieuwe gezichten zich aanmeldden. Het waren mensen met uiteenlopende achtergronden, allemaal gedreven om als burger bij te dragen aan een duurzame samenleving. De vraag kwam op: kan iedereen zijn ei voldoende kwijt in het idee van de energiecoöperatie? Het was nodig om eens stil te staan bij ieders ‘waarom’.
Een paar herbronningsavonden volgden, en in de herfst van 2018 nam Klimaan nieuwe thema’s op in haar werking, als aanvulling op het thema energie waarmee alles begon. Met een knipoog naar de vier elementen waren dat: grond, water en lucht. Want ook daarmee moeten we toekomstgericht omgaan, beseften veel Klimaners. De nieuwe thema’s mocht je breed bekijken. Ook projecten rond voedsel, mobiliteit en materialen vonden er een plaatsje onder. En nog zoveel meer.
Het Mechels Klimaatalarm: een reeks zaterdagen in 2019 met ‘Sing for the climate’ om 5 voor 12, om het klimaat op de politieke agenda te plaatsen.
We creëerden samen ook een ‘Klimaankompas’ met vier principes die beschreven waaraan een Klimaan-initiatief moest voldoen. Die waren:
een Klimaan-initiatief respecteert de draagkracht van de aarde,
het geeft energie door samen zinvolle dingen te doen,
het kijkt naar het totaalplaatje,
het mobiliseert burgers om een lokale duurzame samenleving te creëren.
Boodschap aan alle leden was: wil je een nieuw initiatief opstarten? Dat kan, als het in lijn is met onze vier principes. Klimaan was daarmee helemaal klaar om als brede burgerbeweging in Mechelen en omstreken een actieve en verbindende rol te spelen. Samen bouwen aan een wereld waarin mensen zorgzaam omgaan met grond, materialen, lucht, energie en water (die we ook wel de ‘commons’ noemden) was het doel. De sociale reflex was er steeds: iedereen, ongeacht achtergrond, opleidingsniveau of financiële situatie, moest meekunnen in het Klimaan-verhaal.
Werkgroepen naar believen
De herbronningsoefening bracht helderheid over wat we samen wilden doen. Voor elk van de vier thema’s kwam er een werkgroep: Werkgroep Energie, Werkgroep Water, Werkgroep Lucht en Werkgroep Grond(stoffen). De nieuwe structuur creëerde ruimte om breed te werken. Elke Klimaner vond makkelijk een project waaraan hij of zij graag wilde bijdragen, en de impact van Klimaan werd er groter door.
Het bleef niet bij thematische werkgroepen. Ook ondersteunende werkgroepen, zoals Werkgroep Communicatie, Werkgroep Samenwerking en Werkgroep IT, en lokale groepen, geworteld in de gemeenten rond de stad Mechelen, zagen het levenslicht. Maandelijks was er de ‘Klimaandelijkse’: een bijeenkomst om iedereen bij te praten en om het contact tussen de werkgroepen levendig te houden. In de zomer van 2019 waren er 80 leden actief.
Vertrouwen en eigenaarschap waren sleutelwoorden vanaf het begin. Een voorbeeld daarvan: al wie wilde kreeg toegang tot de back-end van de website om naar hartenlust blogposts, kalenderitems of webpagina’s te creëren. Ook de werkgroepen ontplooiden naar eigen inzicht allerlei activiteiten.
In mei 2019 was het dan eindelijk zover: de coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk Klimaan cvso werd opgericht, als tweede juridische entiteit van de burgerbeweging. Dat opende nieuwe mogelijkheden, want een coöperatie kan heel andere dingen doen dan een vzw. Vanaf toen konden burgers samen investeren in lokale klimaatprojecten. De coöperatie nam meteen een vliegende start met het leggen van zonnepanelen op het gemeentehuis en de bibliotheek van Bonheiden.
Klimaan cvso is klaar voor de zaterdagmarkt: mensen warm maken om deelwagens te gebruiken, mee te doen met de samenaankoop van zonnepanelen of mee te investeren in coöperatieve zonnepanelen, deelwagens en warmtenetten.
De Klimaanraad
De burgerbeweging was dus best complex geworden, met veel mensen, tal van werkgroepen en twee juridische entiteiten, elk met hun eigen bestuur. Alle energie, ideeën en projecten laten samenvloeien in een coherent geheel was best uitdagend. Na een tijdlang zoeken, creëerden we nog een extra structuur, geïnspireerd op het Sociocratie 3.0-patroon ‘kring van afgevaardigden’, met als doel de samenwerking in goede banen te leiden. We doopten onze kring van afgevaardigden de Klimaanraad. De eerste Klimaanraad vond plaats in september 2019.
Schematische voorstelling van het Sociocratie 3.0-patroon ‘kring van afgevaardigden’. (Beeld: B. Bockelbrink, CC BY-SA)
Als je dit patroon toepast, ga je je organisatie opvatten als een verzameling deelorganisaties die samenwerken − bij Klimaan waren dit de werkgroepen. Elke deelorganisatie werkt autonoom binnen bepaalde grenzen (zoals een doelstelling, een takenpakket, een budget, enzovoort). Daarnaast is er een ‘kring van afgevaardigden’ die bestaat uit een vertegenwoordiger van elke werkgroep. Die beantwoordt de organisatie-overkoepelende vragen en uitdagingen. Mooi geregeld: geen hiërarchie, toch geen chaos.
De Klimaanraad had elke maand een bijeenkomst met vertegenwoordigers van de thema-werkgroepen (bijvoorbeeld Werkgroep Energie), de ondersteunende werkgroepen (bijvoorbeeld Werkgroep IT), de lokale groepen (bijvoorbeeld Klimaan Vaartland) en de bestuursorganen. Werkgroepen en besturen mochten naar eigen goeddunken steeds dezelfde of regelmatig een andere persoon afvaardigen. Dat verschillende mensen in meerdere werkgroepen actief waren hielp om flexibel om te springen met wie naar de Klimaanraad kwam. Klimaan is een vrijwilligersvereniging, dus engagementen moesten passen bij ieders leven.
We zagen grote voordelen in het bestaan van de Klimaanraad. Nieuwe enthousiastelingen konden er supersnel hun entree maken. Een publicatie in het Staatsblad, zoals voor een nieuwe bestuurder zou moeten, hoefde niet, en het was ook geen langetermijnengagement. Bovendien: de twee rechtspersonen waaruit de burgerbeweging bestond (Klimaan vzw en Klimaan cvso) waren er beiden vertegenwoordigd, wat goed was voor de inhoudelijke samenhang tussen de twee.
Het bestuur
Wat deden de bestuursorganen dan? Dat vulde elk bestuur voor zichzelf in. Het bestuur van de coöperatie had en heeft nog altijd een groot takenpakket, want burgerkapitaal investeren vraagt voorzichtigheid en een coöperatie mag omwille van de wetgeving ook niet zomaar met vrijwilligers werken. Het bestuursorgaan van de vzw daarentegen hield het kleiner. Naar het voorbeeld van het minimum viable board van het internationale netwerk Enspiral, verklaarde het − ik was toen een tijdlang medebestuurder van Klimaan vzw − zichzelf verantwoordelijk voor een minimumpakket aan taken, met de focus op de juridische, financiële en administratieve zaken. Verder hield het bestuur wel een oogje in het zeil, maar gaf het vooral zo veel mogelijk invloed aan de Klimaanraad. Aan de leden van Klimaan vzw dus.
Samen navigeren met het Klimaankompas: de vier Klimaanprincipes beschrijven waaraan een Klimaan-initiatief moet voldoen.
Het bestuur van Klimaan vzw kwam niet vaak samen. Enkele keren per jaar volstond. En bestuursvergaderingen waren sowieso al open voor wie ze wilde bijwonen. Een machtsbastion dat het laatste woord had is er in Klimaan nooit geweest. De bestuurders van de vzw wilden vooral een bedding blijven creëren voor wat zich wilde ontplooien, eerder dan de burgerbeweging een bepaalde richting uit te sturen. Dat deed elke werkgroep voor zichzelf wel. ‘Een Klimaan-initiatief geeft energie door samen zinvolle dingen te doen’ was een van de principes die we in het eerste jaar samen geformuleerd hadden, en wat geeft meer goesting dan je schouders te zetten onder een project dat je zelf mee bedacht hebt?
Samen navigeren
Onderwerpen die op de agenda van de Klimaanraad verschenen waren: Over hoeveel geld mag een werkgroep autonoom beslissen? Hoe gaan we om met leden die onze communicatiekanalen willen gebruiken om politieke boodschappen te verspreiden? Gaan we in op een uitnodiging tot samenwerking met een andere organisatie wat mogelijk onze draagkracht voor andere projecten verkleint? Gaan we een subsidie aanvragen met vermelding van activiteiten waarvan we niet weten of er voldoende vrijwilligers zijn om die tot een goed einde te brengen? Hoe goed willen we nieuwe leden leren kennen voordat we hen toegang geven tot het intern communicatieplatform Basecamp? Wat moet aan bod komen op de volgende Klimaandelijkse? Hoe houden we onze social media levendig met inbreng van verschillende werkgroepen? En ga zo maar door. Waar mogelijk pasten we in de Klimaanraad consent besluitvorming toe, ook een Sociocratie 3.0-patroon.
Gewoon doen, is de boodschap. Klimaan plantte in 2022 een Urban Forest in Tivolipark in Mechelen.
Leden reikten vaak mooie grootse ideeën aan. Het Klimaankompas met de vier principes hielp ons om samen te navigeren in de zee van mogelijkheden. Voortbouwend op de eerste ervaringen formuleerden we nog een extra criterium: ‘draagvlak en draagkracht’. Om na te gaan er draagvlak was voor een potentieel project, stelden we ons de vraag: past dit project binnen de visie en zijn leden er enthousiast over? En voor draagkracht: wat moet er concreet gebeuren, wie engageert zich ervoor en is het realistisch?
Het inschatten van draagvlak en draagkracht was een voortdurende evenwichtsoefening, want in een vrijwilligersvereniging fluctueren engagementen soms snel. Enkel als er volgens onze gezamenlijke inschatting voldoende draagvlak en draagkracht was, kon een groter project van start gaan. Dit heldere beslissingskader zorgde ervoor dat we samen verantwoordelijke beslissingen konden nemen, zonder daarvoor iemand in een verantwoordelijke positie te plaatsen. Voor kleinere projecten die door enkele mensen uitgevoerd konden worden, bijvoorbeeld binnen een werkgroep, was zo’n uitgebreide evaluatie uiteraard niet nodig. ‘Gewoon doen’, was daar de boodschap.
Klimaan blijft bewegen
Na drie jaren met een maandelijkse Klimaanraad kwamen er almaar minder werkgroepoverschrijdende vraagstukken op tafel, omdat de samenwerking ondertussen goed gestroomlijnd was. De coronatijd was ook niet gemakkelijk geweest − Klimaan steunt immers op lokale ontmoetingen −, en daardoor was het aantal actieve leden en het aantal projecten iets meer behapbaar geworden. De nood aan een maandelijks vergadermoment om de samenwerking te coördineren was er niet meer, en dus hield de Klimaanraad op te bestaan. De laatste vond plaats in januari 2023. Betekende dat dat leden minder inspraak kregen? Zeker niet. Leden beslissen nog altijd mee, maar dat verloopt nu op een meer organische manier, bijvoorbeeld via het online communicatieplatform of tijdens de Klimaandelijkse die nog altijd elke maand plaatsvindt om iedereen op de hoogte te houden.
De Klimavelo: fietstaxi voor minder mobiele mensen. Laat je rijden in de riksja’s van Klimaan vzw.
De Klimaanraad, ofwel het Sociocratie 3.0-patroon kring van afgevaardigden, was een van de vele bouwstenen in een mozaïek aan aanpakken en bijeenkomsten die hielpen om van de burgerbeweging een succes te maken. Macht delen en mensen betrekken zat van in het begin in het DNA van de organisatie en dat krijgt op vele manieren vorm. Doordacht blijven kiezen voor wat helpt om die intenties waar te maken, houdt de energie in beweging.
Frederic Laloux, de auteur van het invloedrijke boek Reinventing Organizations, zegt daarover:
Wanneer organisaties gebouwd zijn, niet op impliciete mechanismen van angst, maar op structuren en praktijken die vertrouwen en verantwoordelijkheid genereren, beginnen er buitengewone en onverwachte dingen te gebeuren.
En er werden stenen verlegd. De coöperatie Klimaan cvso haalde ondertussen al zo’n 1,4 miljoen euro aan burgerkapitaal op en investeerde dat in zonneprojecten, warmtenetten en deelwagens. Drie mensen zijn er professioneel aan de slag.
Klimaan vzw is uitgegroeid tot een belangrijke stem in de lokale dialoog, en prikkelt en activeert nog steeds burgers met een scala aan boeiende activiteiten, zoals een geveltuinenproject, de aanplanting van een stadsbos, Repair Cafés, filmavonden en informatieve sessies. Eind 2021 was Klimaan vzw mede-oprichter van Pandschap Rivierenland, een coöperatie die private woningen duurzaam renoveert waarna ze verhuurd worden als sociale woning. En de ‘Klimavelo’, ook een Klimaan-initiatief, is een fietstaxidienst die minder mobiele mensen op hun bestemming brengt, vaak met riksjapiloten die graag hun Nederlands oefenen.
Klimaan blijft vol enthousiasme burgers in beweging brengen.
Dit artikel is aangepaste versie van een tekst die op mijn website verscheen.
In september 2023 zijn wij gestart met ons nieuw project Klimavelo.
Met 3 fietsriksja’s voorzien we binnen een straal van 5 km vanaf de Grote Markt van Mechelen milieuvriendelijk vervoer voor mensen die zich niet zo gemakkelijk kunnen verplaatsen (weinig financiële middelen of beperkt mobiel). Tegen een lage prijs bieden wij vervoer op maat aan. Meer informatie vind u hier.
Met dit project wensen we ook nieuwkomers in Mechelen te betrekken door hen een opleiding te geven en vervolgens de ritten te laten uitvoeren.
Korte autoritten in een stadsomgeving hebben de meest directe negatieve impact op de luchtkwaliteit in onze stad. Via dit project voorzien we in een gezond alternatief. Naast luchtkwaliteit werken we aan een verkeersveilige, en leefbare stad met minder geluidshinder. Door het sociale en inclusieve karakter van dit project focussen we daarenboven ook op de mentale gezondheid van de gebruikers.
Door een milieuvriendelijk alternatief voor de mobiliteit van minder mobielen aan te bieden willen we ook aantonen dat duurzame mobiliteit voor iedereen haalbaar kan zijn. Zo willen we alle Mechelaars aansporen om hun mobiliteitsgedrag te verduurzamen.
De riksja’s zijn – eens het project op kruissnelheid is – goed voor 1000 ritten per jaar. Dit komt neer op jaarlijks 2000 km fiets- in plaats van autovervoer. Ruw geschat betekent dit een vermindering van de CO2 uitstoot met 240 kg per jaar.
In 2022 hebben we met een 100-tal vrijwilligers van Klimaan een stiltebos aangeplant op wat vroeger de parking van het Tivoli-park was. Het was een initiatief dat we samen verwezenlijkten met Urban Forest, Sugi en Stad Mechelen. Een stiltebos groeit met één meter per jaar, wat sneller dan een gewoon bos is. Dit dankzij de extra inbreng van bodemverbeterende schimmels, een ideale mix van compostgrond, mest, houtschilfers en stroafdekking en de dichte aanplanting van de inheemse bomen, helemaal volgens de japanse Miyawakimethode. In vergelijking met een standaardbos krijgen we zo een 30 keer dichter bos, dat 18 keer meer biodiversiteit herbergt en 10 keer sneller groeit en dus ook meer Co2 uit de lucht trekt.
In 2023 ontmoette ik in ons stiltebos de kunstenaar Chloë Dierckx, terwijl de eekhoorntjes rondom ons speelden. Chloë kwam er al eens met een vriendin schetsen en schilderen.
Het is een omgeving die zelfs in zijn aanplantingsjaar al rust uitstraalt. En zo groeide in de creatieve kunstenaarsgeest van Chloë het idee om een deel van het teveel aan lawaai in ons hoofd via een kunstwerk terug aan de stilte te geven. Mensen kunnen afstand nemen van het lawaai in hun hoofd en het aan de stilte geven. De berichten worden dan in stenen gebakken, die samen met enkele bloemen in een natuurlijk hoekje van het stiltebos verwerkt kunnen worden. Ik kijk al helemaal uit naar deze nieuwe inbreng in ons stiltebos van Klimaan in het Tivolipark.
De tijdelijke inrichting van De Vesten is klaar en gaat op 19 december na de ochtendspits in gebruik.
Als Klimaner heb ik alle vergaderingen bijgewoond en actief geparticipeerd. Alleen de extra vergadering van juni is me niet gelukt door Coronabesmetting, maar waardig vervangen door Tris en Friedl. Onze leidraad was de Visietekst die we met de werkgroep Lucht geschreven hebben. De Nieuwe Vesten is immers een stadsproject dat inzet op klimaattransitie: minder gemotoriseerd verkeer, meer actieve mobiliteit, betere lucht, minder lawaai, meer groen en waterinfiltratie, betere verbindingen tussen binnenstad en aangrensende wijken en buurten, meer kansen op spel en ontmoeting.
Wij worden steeds meer een stad voor mensen.
De nieuwe inrichting van de Ijzerenleen maakt me zeer gelukkig: hoe het opgeven van zeven parkeerplaatsen ruimte maakt voor groen, wateropvang en zitbanken. De eerste keer zag ik al mensen met rolator wat uitrusten bij het boodschappen doen.
Nog fijne eindejaarsontmoetingen bij familie en op straat.
Laat de stad u verwarmen, we mogen fiere Mechelaars zijn.
Elke dag drinken we 1.6 miljard kopjes koffie. Belgen doen zich tegoed aan gemiddeld 2 kopjes per dag.
Het is duidelijk : we houden van de koffiestruik. Maar deze houdt niet van temperatuurschommelingen en zeer hoge temperaturen leveren slechte bessen op. Als we klimaatopwarming geen halt toeroepen verwachten we in 2050 een tekort aan koffie. Dan wordt koffie voor ons een delicatesse en boeren in het zuiden verliezen hun toekomst.
In de Oxfam koffie coöperaties worden complementaire bomen en struiken geplant die zorgen voor schaduw, een microklimaat en natuurlijke insectenbestrijding. De productie gaat er voorlopig nog op vooruit. Vrijwilligers en klanten zetten met onze petitie klimaatrechtvaardigheid op de politieke agenda.
Kom van 5 -15 oktober naar de week van de fair trade in de wereldwinkel in je buurt.
Drink een tasje koffie, doe een babbeltje, teken de petitie en geniet van de talrijke kortingen en acties.
Vrijdagnamiddag 22 juli konden enkele Klimaners een tussentijdse try-out van de voorstelling ‘Freedom Club’ van theater Arsenaal/Lazarus i.s.m. Het Kwartier meemaken.
Met ‘Freedom Club’ zetten regisseurs -auteurs Freek Mariën en Carl von Winckelmann hun succesvolle samenwerking verder. Het is een voorstelling voor een publiek vanaf 14 jaar. Over de klimaatcrisis en de vraag hoe ver je kan gaan in je activisme, over engagement en woede.
Net voor de voorstelling gaf regisseur Carl von Winckelmann een korte toelichting: het stuk is een monoloog, gespeeld door Joris Van den Brande, die nog beroep mocht doen op tekstregie. De kledij en de muziekkeuze kunnen in de laatste rechte lijn naar de première op 4 augustus op Theater aan Zee nog ingrijpend worden bijgestuurd. De verontschuldigingen bleken overbodig. We zagen een voorstelling die als een trein over ons heen denderde.
Onmiddellijk waren we gepakt door de tekst. Hoe eenzaam is ‘Het grote gelijk?’, hoe leef je als activist in een wereld waar beleidsmakers, burgers, de klimaatproblematiek nog steeds behandelen als niet prioritair, terwijl de feiten zich opstapelen.
Na de voorstelling hadden we een kort gesprek met Freek Mariën, de auteur van de tekst. Mon gaf aan dat Freek’s moeder, journaliste Greet Pluymers, gaat meewerken aan ons Knal Energiefestival (op zaterdag 1 en zondag 2 oktober in de Lamot site). Het productieteam ging onmiddellijk na de voorstelling aan de slag met hun evaluatie. Wij konden in de foyer napraten met enkele mensen van de productie, waaronder de acteur. Ze waren benieuwd naar onze reacties, maar vooral ook hoe wij bij Klimaan in het Klimaatverhaal staan. Thomas gaf ondertussen op ons werkplatform basecamp aan dat ‘Freedom Club’ een absolute aanrader is. Een monoloog met een sterke tekst, waarbij decor en muziekkeuze het extra overtuigend maken! Een aanrader voor Klimaners, theaterliefhebbers, en voor wie houdt van verhalen met maatschappelijke relevantie.
TAZ#2022 in Oostende do 4 aug (première om 20u) en vr 5 aug (15u + 20u)
—
bij ARSENAAL/LAZARUS wo 7 sept (Mechelse première), do 8 en vr 9 sept om 20u15 vr 4 en za 5 nov om 20u15 ma 7 en do 8 nov – schoolvoorstellingen om 13u30 i.s.m. Cultuurcentrum Mechelen
Hoe twee enthousiaste studenten op Hagelstein een klimaatmetamorfose afdwongen
Vorige week kwam ik Daan Vandenberghe nog eens tegen, die in december een interview gaf over zijn klimaatambities op school. Hagelstein was toch nog niet klaar voor grote klimaatacties, zo leek het toen. Of er intussen al iets veranderd was? “De drankautomaten gaan echt weg! En we hebben nog zóveel meer gedaan!”
Dat schreeuwt om een vervolginterview! En zo zit ik een paar dagen later bij Oskar Bonte, klimaatkompaan van Daan, om een status op te maken van hun dromen en realisaties.
Actie tegen plastiek in zee, met krijttekeningen op de speelplaats
Hoe is Oskar er eigenlijk in gerold?
“Voor ik Daan kende was ik al wel een keer vegetariër geweest, maar dan vooral omwille van het dierenleed. Ik herinner me het eerste gesprek met Daan waarin hij zijn visie op klimaat uitlegde. Toen dacht ik “Dit is hét moment, dit mag ik niet aan me laten voorbijgaan! Ik was al wel begaan met het klimaat, maar de urgentie om zaken te veranderen werd me, onder andere door het lezen van een rapport van Drawdown, steeds meer duidelijk.”
Zo werd hij opnieuw vegetariër (dit keer voor het klimaat) en engageerde zich voor de klimaatbeweging.
Het wordt tijdens het interview al snel duidelijk dat Daan niet heeft overdreven, want Oskar vertelt over een waslijst aan successen die Climate4 Change in de voorbije 5 maanden geboekt heeft.
Eén van de vele klassen met plantjes van Climate4Change
Terwijl Daan nog sprak over een beginnend project met plantjes voor de 1e graad, vertelt Oskar over plantjes in bijna alle klassen, en 37 klasverantwoordelijken die voor de plantjes zorgen. “Er was een aantal leerkrachten, zoals mevrouw Van Dijck, met groene vingers. Zij zorgden voor het gros van de plantjes. Dankzij hen konden we zoveel klassen gratis van plantjes voorzien. Daar zijn we hen heel dankbaar voor!” Als blijk van dank gaven ze de leerkrachten zaadblaadjes van bij Kabas, een verpakkingsvrije winkel in Mechelen.
Ze doen duidelijk niet aan half werk! Zelfs voor de schoolvakanties hebben ze een oplossing uitgewerkt: dan komen de leden van Climate4Change de plantjes gieten. En in de grote vakantie nemen de leerlingen en leerkrachten de plantjes mee naar huis.
“Eén van de mooiste blijken van waardering was voor mij het moment dat mevrouw Wouters, onze godsdienstleerkracht, mij persoonlijk om een plantje voor haar klas kwam vragen.”
Eén van de befaamde drankautomaten. Intussen staan alle drankautomaten uit.
Zelfde schaalvergroting bij hun actie rond de drankautomaten (zie vorig interview). Toen ze doorhadden dat er met hun “two man show” bij de directie weinig draagvlak zou komen voor hun wens om de drankautomaten te verwijderen, gooiden ze het over een andere boeg. Ze gingen campagne voeren en vertelden op de speelplaats aan iedereen waarom ze de drankautomaten weg wilden. Zo verzamelden ze in een week tijd 650 handtekeningen om de drankautomaten weg te stemmen. Dat ging volledig digitaal, via QR codes die de leerlingen en leerkrachten konden inscannen om de petitie te ondertekenen.
Over draagvlak gesproken! “Ze verklaarden ons voor gek dat we die drankautomaten dit jaar nog weg wilden krijgen”. Maar kijk, intussen staan ze uit en kun je er geen plastic flesjes meer uit halen! In de plaats zijn drinkfonteinen gekomen en een gratis drinkbus voor een groot aantal leerlingen.
Sleutelwoord voor succes? Participatie is volgens Oskar essentieel is: enkel met de steun van een grote groep krijg je grote veranderingen gedaan.
“Ze verklaarden ons voor gek dat we die drankautomaten dit jaar nog weg wilden krijgen”.
Mooi om zien is ook dat de positieve impact en spontane motivatie een stuk verder reiken dan ze verwacht hadden. Zo vertelt mevrouw De Wever, leerkracht Nederlands, nu veel meer over haar eigen acties voor het klimaat (drinkbus gebruiken, met de fiets naar school rijden).
In de loop van het interview sluit ook Ignace Terwagne aan, 4e jaarsstudent en technisch manusje-van-alles bij Climate4Change. Hij werd door zijn ICT-leerkracht aangesproken, “of hij geen IT project wou doen met Climate4Change”. Dat zag hij wel zitten, en hij creëerde prompt een tool waarmee je maandelijks het verbruik van de school kan raadplegen. In combinatie met een actieplan rond energieverbruik kunnen ze op die manier heel netjes monitoren hoeveel energie ze verbruiken en, op termijn, besparen.
Ignace is één van de vele studenten die zich in de voorbije maanden aansloten bij Climate4Change. Zo hebben ze nu een stevige basis van leerlingen in de 1e, 2e en 3e graad.
Leerlingen uit de eerste graad die enthousiast zijn over plantjes in hun eigen klas
Al zijn er beduidend minder leden uit de 2e graad ten opzichte van de andere graden. Misschien ligt het aan de de hormonale rollercoaster die toeslaat bij 14 – tot 16-jarigen?
Een deel van de Climate4Change leerlingen zetelt in de maandelijkse Klimaatraad, die ze in april van dit jaar voor het eerst organiseerden.
“De Klimaatraad is onze grootste realisatie: een maandelijkse samenkomst van leerlingen, leerkrachten, directie en KITOS om onze klimaatprojecten te bespreken en op te volgen. Voordien zaten we soms wel 3 keer per maand bij meneer Reynders om onze projecten voor te leggen en te bespreken, dus dit is een hele verbetering in efficiëntie!”
“De Klimaatraad is onze grootste realisatie: een maandelijkse samenkomst van leerlingen, leerkrachten, directie en KITOS om onze klimaatprojecten te bespreken en op te volgen.”
En projecten, daar hebben ze er nog wel wat in hun mouw zitten! Zowel Oskar als Ignace hebben de mond vol van een nieuw project, de “biodiverse leerzone”, waar ze een groene zone op de schoolterreinen willen ombouwen tot een biodiverse open klasruimte, een bloemenweide waar leerlingen tot rust kunnen komen in een mooi stukje natuur. Ook het energieverbruik blijft sterk in het vizier van Climate4Change. Zo hebben Daan en Nicolas, ook een vaste waarde bij Climate4Change, een enquête gemaakt om het energieverbruik in alle klaslokalen in kaart te brengen. Aan de hand van concrete instructies helpt de vragenlijst leerlingen en leerkrachten onnodige energieverbruikers te detecteren. Die inventaris is een eerste stap in de weg naar energiebesparing. Grondige aanpak, check!
Maar de fun factor is minstens even belangrijk. Zo voorzien de 1e graads leerlingen binnenkort samen met de leerkrachten veggiehapjes op de Zomerbar in de week van Pinkstermaandag. Allen daarheen!
Het Climate4Change logo, gemaakt door Nicolas Lenz, algemene voorzitter en Climate4Change lid van het eerste uur
Zijn er dan geen lastige momenten?
“Toch wel, zo was de logistiek van de plantactie niet altijd eenvoudig. Op een bepaald moment kregen we ineens heel veel plantjes. Stonden we daar met 30 plantjes, maar geen bloempotten om ze mee in de klas te zetten! Toen hebben we een oproep gedaan aan medeleerlingen om bloempotjes te verzamelen en mee te brengen.”
Ook vertelt Oskar: “Niet alle deelnemers aan onze eerste brainstorm maken nu actief deel uit van Climate4Change. Doordat we zo ambitieus waren en snel wilden gaan, zijn we misschien ook wel wat mensen kwijtgeraakt onderweg. Al willen we graag veel zaken realiseren, er moet een draagvlak zijn om grootse dingen te doen. En een mindshift kost tijd!”
“Een belangrijk aspect van onze functie blijft toch het opzoeken van de controverse.”
“Een belangrijk aspect van onze functie blijft ook het opzoeken van de controverse: als je alle zaken die je in de omgeving ziet zonder vragen accepteert, dan krijg je niet de noodzakelijke wisselwerking om dingen te veranderen. Maar die rol is niet altijd eenvoudig, want je dwingt mensen kritisch na te denken over zaken waar ze normaliter niet stil bij staan.”
Moraal van het verhaal? Wie iets voor het klimaat wilt doen heeft geduld, een flinke portie moed én enthousiasme nodig.
Biodiverse zones, energiebesparingen, een heuse Klimaatraad… De toekomst voor het klimaat ziet er in ineens een heel stuk rooskleuriger uit op Hagelstein. En die positieve vibe is aanstekelijk besef ik wanneer ik vanuit mijn werkkamer naar buiten kijk. We kunnen wel degelijk zaken veranderen. Snel maar eens een mail naar de burgemeester van Kruibeke sturen, om werk te maken van maandelijkse vergaderingen met onze werkgroep Klimaat!
Ga mee op avontuur met Netwerk Duurzame Mobiliteit gedragen door een breed netwerk van enthousiaste steden, gemeenten en organisaties.
Hoe? Laat je wagen 30 dagen aan de kant en verplaats je eens op een andere manier.
Doel: doorbreek je verplaatsingsgewoonten door een maand lang te experimenteren met meer duurzame opties.
Wat levert je dat op?
Meer tijd voor ontmoeting: je zit niet meer voortdurend in je eigen coconnetje. Je stapt, fietst, stept of “bust” door de stad op weg naar bijvoorbeeld het station. Je ziet hoe de stad, de natuur verandert en ontmoet mensen die ook onderweg zijn. In de trein en op het perron sla je een babbeltje met je medemens of lees je een boek waar je anders niet toe komt. Je leert meer vooruit te denken, te plannen en anders om te gaan met je tijd. Op weg met de fiets en te voet geniet je meer van de natuur en ben je meer in beweging. Je ontdekt nieuwe fiets -en wandelroutes op weg naar de winkel of het werk. Je bespaart op je verplaatsingsonkosten. Bovendien geef je een cadeau aan de planeet omdat het beter is voor het milieu.
Welke avonturen en nieuwe ervaringen kom jij allemaal tegen in die 30 dagen?
Het was een stralende zaterdagochtend, om 9 uur op 26 maart 2022 in het Tivolipark in Mechelen. Vroege “Klimaanvogels” van het feestcomité hadden al een tentje klaargezet met drank en allerlei lekkers om de vrijwillige bomenplanters te verwelkomen. Vandaag ging het gebeuren: meer dan 4000 boompjes moesten de grond in voor de aanleg van een Stiltebos. Wel 23 soorten inheemse bomen en struiken stonden op een lange rij in houten kistjes klaar.
Herman Janssens van Urban Forests en de vertegenwoordigers van Sugi gaven eerst uitleg aan de talrijke vrijwilligers over hoe het bos aan te planten. Aan de hand van de Miyawaki-methode gingen we per vierkante meter 3 boompjes planten. Hierbij kregen we de opdracht om de soorten kriskras door elkaar te zetten. Deze methode zorgt ervoor dat de bomen 10 keer sneller groeien en dat de biodiversiteit 20 keer hoger is in vergelijking met andere bossen.
Daar wilden wij wel voor gaan. Spontane samenwerking ontspon zich op het terrein tussen mensen die voor plantgaten zorgden en anderen die de boompjes aanvoerden en zorgvuldig plantten.
Wat deed het deugd om steeds meer mensen te zien toestromen: gezinnen met kinderen, peuters en baby’s, jonge en minder jonge mensen. Hoe mooi om te zien hoe de kinderen met veel liefde de boompjes in de aarde staken en met hun kleine handjes zorgvuldig de aarde aandrukten rondom rond. “Wij gaan elke week komen kijken of onze boompjes al groeien, hé mama?”
En dan was er lekkere soep van Leen, boterhammetjes met kaas, koekjes en een verjaardagstaart voor Marie. Het werd een zalige picknick. Maar de boompjes konden niet wachten en snel ging iedereen terug aan de slag. En dan plots rond 14 uur was heel het stuk grond beplant!
Maar het werk zat er nog niet op. Al de aarde tussen de boompjes moest bedekt worden met stro tegen uitdroging. Wat een sfeerverandering bracht dit met zich mee. Iedereen liep met plukken stro rond te strooien alsof we aan het zaaien waren. Het creëerde bijna een meditatief gevoel.
Wat een hartverwarmende verbindende activiteit tussen mens en natuur was het.
En dat we dat bosje gaan koesteren? Daar kunnen de bomen op rekenen!
Veel dank aan iedereen die aanwezig was en die gesupporterd heeft!
