door Sabine Wuytens | mrt 25, 2021
Klimaan legt momenteel de laatste hand aan een nieuw hulpmiddel om water en energie te besparen in huis, op school en in gebouwen: de Klimaankoffer! Met deze koffer kan je overal in je woning aan de slag om het verbruik in kaart te brengen en verbeteringen aan te brengen. Voor het samenstellen van deze koffer werkte Klimaan samen met de Koning Boudewijnstichting en CORE uit Leuven.
In de Klimaankoffer verzamelen we een aantal sensoren waarmee je thuis aan de slag kan. Het gaat om een energiemeter, een lichtsensor, een luchtkwaliteitsmeter, een infraroodthermometer en een douchewekker. Bij elke sensor zit een korte handleiding met invulbladen om je vlot op weg te helpen bij het aflezen en interpreteren van je gebruik. De Klimaankoffer bevat naast de “quick guides” ook een uitgebreide handleiding waarin je alles kan lezen over de sensoren en hun meetwaarden, maar ook over de interpretatie en gepaste maatregelen. Daarnaast vind je in de koffer het boekje “Groen leven”, met tips & tricks om je energieverbruik te verlagen, en een handige sleutel om de radiator te ontluchten.
Wat met de meer gespecialiseerde vragen? Klimaan maakt één gewone koffer, en één Klimaankoffer “De Luxe”. In die laatste uitvoering van de koffer zijn alle bovenstaande sensoren opgenomen maar ook een hoogwaardige warmtecamera, een Flukso verbruiksmonitor en Netatmo Slim weerstation en CO2 meter – die laatste twee te leen van de Stad Mechelen.
Met de beelden van de warmtecamera is het mogelijk om warmteverliezen van de woning in kaart te brengen. De interpretatie van deze beelden vergt de nodige expertise en de warmtecamera wordt om die reden niet uitgeleend aan particulieren. Wél kan je de camera gebruiken onder begeleiding van Klimaan, want twee van onze Klimaanvrijwilligers volgden een speciale opleiding om met de warmtecamera te werken.
Interesse om de Klimaankoffer zelf een keer uit te lenen? We verkennen een samenwerking met de Klusbib van Deelbaar Mechelen vzw. Houd zeker onze website in de gaten voor updates!
Neem ook eens een kijkje bij de Energiehelden van Klimaan. Daar vind je meerdere tips om je verbruik nog beter in kaart te brengen en systematisch te verminderen.
door Fiene Keppens | feb 12, 2021
Verslag van de Warme Winteravond over groene warmte
Om een CO₂-neutrale samenleving te bereiken in 2050 is er een totale omschakeling vereist van onze energievoorziening. Deze noodzakelijke energietransitie moet het gebruik van fossiele brandstoffen aan banden leggen en duurzame energiebronnen zoals wind, zon, water en aarde benutten. Deze bronnen voorzien in elektriciteit maar ook in warmte. De warmtevraag is met voorsprong de grootste in Vlaanderen. Maar liefst 85% van het gemiddelde huishoudelijk energieverbruik gaat naar de verwarming van de woning en verwarmen van water. Momenteel verwarmt 90% zijn woning met aardgas of stookolie. Slechts 5,5% van de verbruikte energie voor verwarming is afkomstig van duurzame bronnen (hoofdzakelijk biomassa). De transitie naar duurzaam verwarmen is dus – zacht uitgedrukt – een uitdaging.
Duurzaam verwarmen was daarom een relevante themakeuze voor de Warme Winteravond. Kan een woning verwarmd worden zonder aardgas? Welke toepassingen worden hiervoor gebruikt? En welke goede voorbeelden bestaan er al in Vlaanderen? De vraag is niet meer óf er geen aardgas meer moet gebruikt worden, maar eerder hoe de transitie zo snel en praktisch mogelijk kan verlopen. Nederland toont nationale ambitie met het programma aardgasvrije wijken. In Vlaanderen klinken die ambities (nog) niet erg luid. Dit neemt niet weg dat steden en gemeenten aan de slag gaan met duurzame verwarming. In Mechelen wordt de warmtevraag en -aanbod in kaart gebracht. Op die manier kan vraag en aanbod op elkaar worden afgestemd in concrete projecten. Een lopende studie gaat bijvoorbeeld op zoek naar de beste warmteoplossing voor de Mechelse Vesten.
Sprekers Sebastian Baes en Jan Denayer zijn volop bezig met het vraagstuk rond duurzaam verwarmen via aquathermie. Dit is de verzamelterm voor het onttrekken, opslaan en distribueren van warmte uit water. Ze onderzochten in hun thesis het warmtepotentieel in rivieren. De Dijle blijkt alvast een prima warmtebron om de gebouwen in Mechelen te verwarmen. In dit geval wordt gebruik gemaakt van oppervlaktewater. Andere mogelijke bronnen voor aquathermie zijn rioolwater en drinkwater. Mechelaars Johan en Anita zetten deze theorie om in de praktijk. Toen hun gasketel aan vervanging toe was, zocht het koppel een duurzaam alternatief. Het resultaat is een warmtepomp die de woning verwarmt met Dijlewater. Een warmtepomp haalt warmte uit water, grond of lucht en werkt op elektriciteit. Bij Johan en Anita wordt elektriciteit opgewekt met zonnepanelen op hun dak. Op deze manier slagen ze erin hun woning fossielvrij te verwarmen. Klik hier om het hele verhaal van Johan en Anita te lezen.
Bron: Website Vlaamse Scriptieprijs
Ieder z’n eigen warmtepomp en zonnepanelen dan maar? Dat is niet de meest efficiënte oplossing volgens de spreker Hartwin Leen (Kelvin Solutions). Hartwin is expert op het vlak van duurzame verwarming en betrokken bij het project Warmte Verzilverd. Dit is een warmtenet in Mortsel en Edegem. Een warmtenet wordt ook wel eens stadsverwarming genoemd. Het verdeelt warmte aan verschillende afnemers in een straat, wijk of stad. Of een warmtenet duurzaam is, hangt af van de warmtebron. Het project in Mortsel en Edegem brengt industriële restwarmte van de Agfa-Gevaertfabriek naar een nieuwe wijk en bedrijven enkele honderden meters verderop.
©-Regine-Mahaux-WarmteVerzilverd.
Een warmtenet is echter een grootschalig infrastructuurproject waarbij verschillende partners betrokken zijn. Ook de financiële input moet er zijn, voor het project van Warmte Verzilverd was er zo’n 5,5 miljoen euro nodig. Met behulp van energiecoöperaties ZuidtrAnt-W en Ecopower konden burgers mee investeren in het project. Dit maakte het warmtenet coöperatief, legt spreker Sophie Loots van ZuidtrAnt-W uit. Ondanks de financiële en administratieve struikelblokken, is het net op dit moment een maand operationeel.
Deze Warme Winteravond inspireerde de deelnemers met verschillende warmteoplossingen. Van individuele mogelijkheden als een warmtepomp tot collectieve projecten als een coöperatief warmtenet. Ook de bron kan verschillen: van warmte uit water, grond en lucht, tot restwarmte uit de industrie. Het zal een combinatie van dit alles vergen om elke woning warm te houden in de toekomst. Wij zien een warmtenet dat het centrum van Mechelen verwarmt met water uit de Dijle alvast zitten.
Wil je graag meer weten? Alle presentaties en de opnames van de warme winteravond zijn te herbekijken op de website van Mechelen Klimaatneutraal.
Lees verder over dit thema: De Vlaamse Scriptieprijs, Mechelen Klimaatneutraal, Warmte Verzilverd.
De Warme Winteravond is een samenwerking met Mechelen Klimaatneutraal, Natuurpunt en Het Prediheren – Bibliotheek Mechelen.
door Elise Steyaert | okt 19, 2020
Door Paul Laforce
Nu we weer regen hebben zijn we weeral de ‘hete’ dagen vergeten die ons dit jaar toch wel echt hebben doen bakken. Het was overal erg (te) warm, maar de verstedelijkte zones warmen nog meer op en 2020 was de voorbode van meer van dat op jaarbasis. Te heet is moordend en vooral s’nachts is het erger omdat we nood hebben aan afkoeling als we slapen. Dat dit nefast is voor de zwakkeren hoef ik niet meer uit te leggen na de zomer van 2003 en zijn 70,000 doden. We moeten vermijden dat we nu ook in onze regio gaan overschakelen op airco’s als enige oplossing (daar gaat de gewenste daling van het energieverbruik).
Ik wou mijn dak (toch al goed geïsoleerd) voorzien van een laag groen. Helaas kon niemand me bevestigen dat het extra gewicht kon gedragen worden, dus geen groen dak.
Opzoekingen op internet gingen in de richting van een ‘wit dak’; zonlicht reflecteren in plaats van absorberen is de boodschap.
De voordelen spreken voor zich:
- je meestal zwart of donkergijs (plat dak) warmt op in volle zon tot wel 79 graden
- daardoor gaat het sterk krimpen en uitzetten
Verschillende universiteiten bestudeerden dit, waaronder onze universiteit in Leuven. In de Verenigde Staten zijn er al ettelijke steden die dit uit noodzaak verplichten bij alle nieuwe gebouwen of daken die gemaakt worden. In Los Angeles noemen ze het de ‘cool roof ordinance‘ die moet zorgen voor reductie van smog en hitte gerelateerde ziektes/sterftes en ook energieverbuik.
Deze wetgeving is er al van toepassing sinds 2015. Sinds 2009 verft de stad daken van ziekenhuizen, non-profits en sociale woningen wit. In New York zijn er sinds 2009 al meer dan 550 vierkante kilometer daken wit geverfd. Een studie uit 2014 toonde aan dat dergelijke ‘koele daken’ de temperaturen in steden als New York of Washington met ongeveer 3 graden kunnen verlagen.
Bij ons is de Europese commissie (sinds 2009) op de boot gesprongen met de creatie van een EU Cool Roofs Council met focus op energie efficiëntie, wetenschappelijk onderzoek en promotie.
Ik hou niet graag van cijfers en statistieken maar daar beweren ze een energie reductie tot 30%, natuurlijk allemaal in optimale omstandigheden.
Ik kan je verzekeren dat ik het verschil voel. Ik kon de hitte langer buiten houden dan voorheen en das meegenomen. S’avonds wanneer alles nog erg lang hitte afgeeft deed mijn dak dat dus niet !
Praktisch
Ik heb zelf de verf aangebracht in één laag en dit was een eenvoudige affaire (je dak moet wel eerst schoongemaakt worden van vuil). Voor de 90 m2 heeft dit zo’n 600 euro gekost maar die heb ik er volgens mijn gevoel al uit.
En als je van plan bent om een nieuw dak te leggen, waarom niet meteen in witte roofing (of licht grijze of rode)?
Nog wat achtergrond lectuur :
https://www.goednieuws.be/2018/03/17/witte-daken-oplossing-opwarmende-steden/
https://ec.europa.eu/energy/intelligent/projects/en/projects/cool-roofs
http://www.buildup.eu/sites/default/files/content/Cool%20Roofs_EN_1.pdf
Voor wie de stap wil zetten en tegelijk lokale bedrijven wil steunen, zijn er verschillende belgische spelers. Ik heb er een aantal uitgezocht:
Groeten,
Paul Laforce
door Elise Steyaert | jun 1, 2020
Het is alle hens aan dek voor de toekomstige bewoners van het eerste Wooncoop project in Kessel-Lo. Zij hebben een woondroom in een voormalige veehandelaarswoning (Gemeentestraat 234-236). Geïnteresseerde mede-bewoners en geïnteresseerde mede-investeerders: dit bericht is voor jou!
Credits: https://www.wooncoop.be/gemeentestraat/
Even opfrissen. Wat hield dat wooncoop-model nu weer in? Een wooncoöperatie is eigenaar van woningen en verhuurt ze aan de bewoners. Alle bewoners zijn ook aandeelhouder en dus mede-eigenaar van de coöperatie: je huurt dus in feite bij jezelf!
In landen als Oostenrijk, Duitsland en Zwitserland is het al veel meer ingeburgerd dat je vastgoed samen aankoopt onder de vorm van een coöperatie. De coöperatie maakt langetermijn en duurzame keuzes zodat het vastgoed het collectieve belang dient. Het rendement op de aangekochte aandelen zorgt er voor dat je ook financieel blijft meegenieten.
Het appeltje voor de dorst opbouwen terwijl je gelijktijdig meer flexibel van woonvorm kan veranderen afhankelijk van woonbehoeftes? Het kan dus wel degelijk. In ons land toont de coöperatie Wooncoop dat aan met reeds 10 opgestarte projecten.
Klimaan nodigde deze bevlogen ondernemers vorig jaar uit op een infosessie en heel wat Mechelaars toonden zich ook enthousiast om samen met Wooncoop ook een lokaal project op te starten.
Maar het gaat hier niet over ons in Mechelen, het gaat over de bewonersgroep in Kessel-Lo die aan het popelen zijn om ook hun droomproject te realiseren.
“Wooncoop biedt een simpel antwoord op enkele grote uitdagingen zoals een tekort aan open ruimte, individualisering en stijgende vastgoedprijzen. Het was voor ons dan ook een gemakkelijke beslissing om mee in dit project te stappen”. Aldus Michelle en Yolan, mede-toekomstige-bewoners van het Wooncoop project in Kessel-Lo.
De bewonergsgroep heeft 800.000 euro samengebracht, maar er is nog nood aan minstens eenzelfde grootte-orde van bedrag voor de volgende fases. Om dit voor elkaar te krijgen roept Wooncoop op aan iedereen om kandidaat-investeerder te worden. Je kan mee investeren vanaf 5.000 euro door een lening te voorzien met een bruto rendement van 2%. Het gaat dan om een investeringsbelofte, de centjes worden opgevraagd vanaf dat de aankoop effectief kan doorgaan. Deze weken zijn hiervoor cruciaal. Alle informatie hierover, alsook een voorbeeld van zo’n leningovereenkomst, vind je op deze webpagina: https://www.wooncoop.be/gemeentestraat/
Via dit filmpje maak je direct kennis met het project en de bewonersgroep.
door Elise Steyaert | mei 10, 2020
Door Guido Voet
Paaszaterdag vond de jaarlijkse Algemene Vergadering van Ecopower plaats, deze was gepland in de Gentse Bijloke. Door de huidige situatie werd het een interactieve streaming, ‘live’ vanuit het Ecopower kantoor in Berchem. Het bespaarde me een treinritje, maar jammer genoeg ook het in de namiddag gereserveerde bezoekje aan de Van Eycktentoonstelling.
De nieuwe windturbine in Eeklo werd dit voorjaar opgebouwd, het project voorzien voor 2020 liep vertraging op na een faillissement van het bedrijf dat de turbine ging bouwen. De onderdelen die in productie waren, werden rechtstreeks aangekocht en dit voorjaar werd de turbine met een half jaartje vertraging opgebouwd. Als alles volgens plan verloopt, worden dit jaar twee turbines in Schelle geplaatst. De laatste procedures rond twee turbines in Lanaken worden ook dit jaar afgerond, mogelijk worden ze in 2021 gerealiseerd. Ook voor de daaropvolgende jaren zijn er projecten in aanvraag en in voorbereiding. Investeren in wind vergt veel doorzettingsvermogen, want projecten krijgen nog steeds heel wat tegenwind. Echter, met goed onderbouwde dossiers kunnen er nog altijd projecten worden gerealiseerd, met een mooi rendement- niet in het minst wat betreft CO2-besparing!
In 2019 werd er ook geïnvesteerd in zonnepanelen op daken van scholen, overheidsgebouwen,… net zoals ons Klimaanproject in Bonheiden. In 2020 zal er o.a. ook worden geïnvesteerd in Antwerpen Zuid en een raamcontract met het Vlaams Energiebedrijf biedt ook heel wat perspectief. Samen met ZuidtrAnt zal er verder worden geïnvesteerd in een warmtenet in Mortsel en Edegem. Op de warme winteravond van 3 februari ’21 gaan we dit project aan bod laten komen. Het is nog veraf, maar je kan je alvast hier inschrijven.
Het aantal coöperanten steeg met meer dan 2000 naar 59.321, de elektriciteit productie steeg met meer dan 6.5 miljoen kWh en is ruim voldoende om aan alle 49.000 aansluitingen lokaal geproduceerde groene stroom te leveren. Nieuwe klanten blijven uiteraard welkom, zeker met de stijgende productie. Steeds meer burgers treden toe tot burgercoöperaties en werken zo mee aan het realiseren van de energietransitie. Ecopower sloot het boekjaar af met een winst van 1.5 miljoen, de algemene vergadering besliste om een dividend uit te keren aan de aandeelhouders.
Volgend voorjaar organiseert Klimaan cvso haar eerste algemene vergadering, ik kijk er alvast naar uit, om onze aandeelhouders, hopelijk in levende lijve, te ontmoeten.
door An Van Damme | mrt 16, 2020
Eind december deden we een vreugdedansje: het project ‘MechCiCo’ werd goedgekeurd voor financiering door Vlaanderen Circulair. Goed nieuws, na een poging een jaar eerder. In die tijd rijpte het projectvoorstel verder uit en met Mest vzw, de stad Mechelen, Thomas More en Ecofocus kwamen er sterke partners aan boord.
MechCiCo? Dat staat voor Mechelaars Circulair en Coöperatief. We gaan op zoek naar circulaire en coöperatieve technische oplossingen om het energie- en waterverbruik te verlagen in ArteNova en de oude brandweerkazerne. Wat verstaan we daaronder? Dat lees je op onze >>> projectpagina<<<.
Wat is er al gebeurd? Op 11 maart deden we een technische rondgang met een studiebureau om de gebouwen te verkennen en te kijken wat er mogelijk is. Het nodige is gedaan om binnenkort de verbruiken van elektriciteit, gas en water per kwartier te monitoren. En we bereiden workshops voor om samen met de gebruikers en andere betrokkenen te kiezen wat we gaan installeren. (Omdat ‘community’ helaas niet rijmt op ‘social distancing’, gaat dit traject de koelkast in tot er betere tijden aanbreken.)
Zegt het jou wat om binnen Klimaan mee te werken aan dit verhaal? Schrijf je in als actief lid van Klimaan, kies de werkgroep ‘Grond’ en laat weten dat je graag MechCiCaan wil worden. Van harte welkom!
