door Sabine Wuytens | dec 27, 2021
Interview met Daan Vandenberghe, 6e jaarsstudent & klimaatactivist te Hagelstein
Ik klap mijn laptop open voor ons online meeting. Het is stipt 16:00 wanneer ik de Zoom meeting inkom, en toch heeft Daan me al een berichtje gestuurd: “Ik zit in de meeting”. Het leven is dan ook niet aan de wachters, de mensen op de zijlijn. Het moet vooruit gaan!
Daan Vandenberghe is het jongste lid van Klimaan, een vzw uit Groot-Mechelen met een klimaatneutrale missie. Door deel te nemen aan enkele acties en online vergaderingen die Klimaan voerde, werd hem iets duidelijk. “Ik zat in online meetings en dacht: deze acties kan ik ook in mijn school doen! Ik wil het niet aan oudere mensen overlaten om klimaatactie te ondernemen. Ik wil zelf invloed hebben op mijn eigen toekomst, en het lot in eigen handen nemen. Het is gewoon te belangrijk. Ik doe dit niet voor anderen, of om mijn ouders trots te maken. Ik doe dit in de eerste plaats voor mezelf, omdat ik de wereld mooier wil achterlaten dan hoe ik erin geboren ben.”
“De wereld redden doe ik voor mezelf, niet om mijn ouders trots te maken”
Zijn school, dat is College Hagelstein, een middelbare school te Sint-Katelijne-Waver, netjes ingeplant tussen de vele tuinbouwbedrijven en industrie. Een groene school, of dat is toch alvast wat de website belooft. Als vijfdejaarsstudent vond hij op Hagelstein een klimaatmaatje in Oskar Bonte, iemand die op al zijn ambitieuze ideeën en plannen enthousiast reageerde – een zeldzame reactie, zo blijkt.
“De meeste mensen zijn op zoek naar een reden om een plan niet uit te voeren, of een manier om je ervan te overtuigen dat iets géén goed idee is.”, vertelt Daan. “Oskar was de enige die anders reageerde, namelijk enthousiast en opgewekt, met een “let’s do this” mentaliteit. Wat een verademing. Want wie gelooft dat verandering mogelijk is, heeft alles in handen om die verandering te realiseren.”
“Het begint allemaal met een simpele vraag. Het probleem is, veel mensen stellen de vraag niet eens. Het is zoals het is, en niks wat ik doe gaat daar iets aan veranderen. Of: dit is niet mijn probleem. Ook veel jongeren in mijn omgeving hebben die mentaliteit”.
Klimaatacties op school: hoe begin je eraan?
Daar stonden ze dan, in maart 2021, als twee vijfdejaarsstudenten in volle coronacrisis, met een plan om op hun school het klimaat hoger op de agenda te krijgen.
“Eigenlijk ging het al vrij snel om veel meer dan enkel het klimaatvraagstuk. Want hoe organiseer je een klimaatactie? Hoe zet je ideeën om in acties? We hadden een groepje vrienden verzameld waarmee we konden brainstormen, en daar kwam een waslijst aan goede ideeën uit. Maar we konden onmogelijk al die ideeën tegelijk uitvoeren. We moesten dus prioriteiten stellen, en keuzes maken. Choose your battles.”
Op onderstaande foto: Daan en klasgenoten helpen op een stuk grond nabij de school om van afgesnoeide takken een houtkant. Zo zorgen ze er mee voor dat de eigenaar van het stuk land de takken niet verbrandt, maar inzet als landschapselement.
“Onze eerste idee was een renovatietraject omwille van de aanzienlijke energiebesparing die dat zou kunnen teweegbrengen. De school heeft momenteel geen zonnepanelen, de isolatie kan verbeterd worden, etc. Daarvoor hadden we de medewerking – en vooral financiering – nodig vanuit KITOS (de overkoepelende scholengroep waar Hagelstein deel van uitmaakt, nvdr).
We zaten een paar keer samen met de directie en verantwoordelijke voor infrastructuur, maar het werd al snel duidelijk dat we dit niet binnen onze schoolcarrière op Hagelstein zouden kunnen realiseren. Als leerlingen mogen we wel ideeën aanbrengen, maar voor beslissingen op beleidsniveau worden we niet serieus genomen.”
“Als leerlingen mogen we wel ideeën aanbrengen, maar voor beslissingen op beleidsniveau worden we niet serieus genomen.”
Het moesten dus projecten zijn die ze volledig zelf konden realiseren, zonder medewerking van de directie. We begonnen ook het belang in te zien van sensibiliseren. Een actie hoeft geen maximale klimaatwinst te hebben, als het mensen maar op een positieve manier bereikt en dingen bijleert. Zo kwamen er een aantal andere projecten in het vizier.
Zo hingen ze als eerste actie 7 vogelkastjes in het bos bij Hagelstein, dat momenteel geplaagd wordt door de aanwezigheid van de processierups. “Nestkastjes zorgen voor meer vogels, en die zijn dan weer de natuurlijke vijand van de processierups. Twee vliegen in één klap”.
Drankautomaten met plastic waterflesjes
“Een doel waar we ons al een tijdje voor inzetten is de verwijdering van de drankautomaten op de speelplaats. De plastic waterflesjes in die automaten zijn single use en belanden vaak op de speelplaats. Bovendien kosten zowel de waterflessen als de PMD-zakken om de flesjes in te doen geld. De vele clean-up acties vond ik in eerste instantie positief, maar ik zag in dat het probleem op die manier niet weggaat. Het zou toch veel beter zijn om de bron van het afval weg te nemen, niet langer plastic waterflesjes te gebruiken en over te stappen op drinkbussen?”
Het lijkt simpel, maar toch is het voorlopig niet eenvoudig gebleken om de drankautomaten weg te krijgen. Daan en zijn vrienden namen al contact op met het bedrijf dat de automaten plaatst, praatten met de directie over het weghalen van de automaat, regelden met de ouderraad de aankoop van 200 drinkbussen die op de volgende FLUO-actie van de school gratis zullen worden weggeschonken, …
Maar voorlopig staan de drankautomaten er dus nog. Zullen ze weg zijn tegen de tijd dat Daan van school gaat? Hij hoopt erop. “We plannen nu een petitie voor alle leerlingen, zodat we kunnen aantonen dat ons idee breed gedragen wordt.”
Luchtzuiverende plantjes in elke klas
“Een tijdje terug hebben we in samenwerking met de leerkrachten een actie gedaan om in elke klas luchtzuiverende plantjes te plaatsen. Enkele leerkrachten hadden veel stekjes gemaakt van planten en zorgden op die manier voor de plantjes. Wij zijn dan in elke klas gaan praten over de werking van de plantjes, en alle klassen waren heel blij met het initiatief. Het is een actie die weinig impact heeft op het klimaat, maar wel hoog scoort op gezondheidsvlak. En dat is minstens even belangrijk als onze klimaatmissie.”
Eindejaarsactie
We willen na de kerstvakantie een energiescan plannen op school. Daarvoor kunnen we gebruikmaken van de “Klimaankoffer”, een koffer met verschillende sensoren en meettoestellen om energieverbruik te meten. Hiervoor werken we samen met Klimaner Kris De Cree, die ook in St-Kat-Waver woont. Het is een grootschalige actie dus die moeten we goed plannen.
Meer dan klimaatproblematiek
Daan en zijn vrienden beperken zich niet tot de klimaatproblematiek. Zo was er onlangs een heftig debat over het schoolreglement aangaande kledij. Zo stond erin dat leerlingen “geen aanstootgevende kledij” mogen dragen. “Dat reglement is echt achterhaald, want de drager van de kledij kan onmogelijk bepalen wat voor een ander aanstootgevend is. Het geeft extra macht aan mannen, want zij kunnen op die manier vrouwen veroordelen voor kledij, terwijl het eigenlijk hun eigen reactie op die kledij is die veroordeeld zou moeten worden.”
“We willen de fakkel overdragen naar lagere graden, zodat het geen stille dood sterft.”
“We willen de fakkel overdragen naar lagere graden, zodat het geen stille dood sterft. De acties die we nu starten, kunnen door leerlingen in lagere jaren voortgezet worden. We hebben een praktische raad gebouwd die in elke graad (1e, 2e en 3e) een coördinator heeft. Dat lukt voorlopig goed, enkel de 2e graad loopt wat moeilijk met corona, doordat die graad op een ander tijdstip speeltijd heeft en op die manier dus moeilijk bereikbaar is voor uitwisseling tijdens de schooluren.”
Zelf aan de slag op school?
Wil je zelf ook actie ondernemen op jouw school? Op deze website vind je informatie op maat van jouw klas, en op deze website vind je een lijst met allerlei acties die je kan ondernemen!
door Sabine Wuytens | nov 26, 2021
Alex Polfliet is energie-expert van consultancybureau Zero Emission Solutions en schreef onderstaand opiniestuk, dat ook in De Morgen werd gepubliceerd.
Op de groothandelsmarkt noteert gas vier keer zo hoog als een jaar geleden, de elektriciteit is nu drie keer duurder. Dat kwam uitvoerig aan bod in de media. Het politieke debat concentreert zich op wat het beleid kan doen om de pijn voor burgers en bedrijven te verzachten. Maar dat debat komt veel te laat. Want België wordt veel meer dan andere landen getroffen door de hoge energieprijzen. En dat hebben we geheel aan onszelf te wijten. Aan het jarenlange (gebrek aan) beleid, maar ook aan ons persoonlijk gedrag.
Het energieverbruik per capita ligt hier namelijk veel hoger dan gemiddeld in Europa. Dat België meer energie-intensieve bedrijven kent, is een te gemakkelijk excuus om volgende aberraties te maskeren: industriële grootverbruikers krijgen gigantische kortingen op netkosten en heffingen. Daarbovenop krijgen bepaalde bedrijven miljoenen uit het klimaatfonds om hun CO2-kost te compenseren. Zonder ook maar de minste tegenprestatie. Geen wonder dat die industrie energie-intensief blijft.
Onze woningen verbruiken 70 procent meer per vierkante meter dan gemiddeld in Europa. Bovendien zijn ze een pak groter. Niettegenstaande de Vlaamse overheid al jaren poogt de energetische renovatiegraad op te krikken, met een premie hier en een e-peilverplichting daar, is de renovatiesnelheid drie keer trager dan wat zou moeten. Want de gemiddelde Vlaming lijkt liever te investeren in een dure keuken, dan in een energiezuinige woning.
Vlaanderen telt ongeveer 95 procent minder warmtepompen dan Nederland. Geen wonder: in Nederland wil men van het gas af, in Vlaanderen geeft men premies voor een gasketel. De heffingen op onze aardgasfactuur bedragen 0,16 ct/kWh (cent per kilowattuur), deze op elektriciteit liefst 4,12 ct/kWh. Maar meer dan kibbelen over wie in deze schuld treft, doen de Vlaamse en Belgische regering niet. (Voor de duidelijkheid: ze hebben allebei boter op het hoofd.)
10 procent van onze energie komt van hernieuwbare bronnen. België is daarmee het Europese kneusje. Kernenergie is goed voor 7 procent. En dus moeten wij nu 83 procent van onze energie aan dramatisch hoge prijzen invoeren. De productiekost voor zonne- en windstroom is bij nieuwe installaties lager dan 50 euro/MWh, zonder subsidie. De elektriciteitsbeursprijs noteerde vrijdag 132 euro/MWh. Massaal investeren in zon en wind is dus een no-brainer. Toch is de PV-sector (fotovoltaïsch) dit jaar in elkaar geklapt omdat men het vertrouwen in de overheid kwijt is na het debacle over de terugdraaiende teller. En nog bestaat de Vlaamse regering het om de Europese Richtlijn over energiegemeenschappen zo beperkend mogelijk in te vullen. Een vergunning halen voor windturbines wordt steeds moeilijker, de normen zijn in Vlaanderen strenger dan elders. Dit jaar is de groei van het aantal turbines slechts een derde in vergelijking met vorig jaar en dat was al geen schitterend jaar. Heel wat bedrijven willen wel windturbines of grote zonneparken plaatsen, maar botsen op een njet van de overheid.
En ga zo maar door. We hinken achterop inzake elektrische wagens. Bij ons bedroeg het aantal nieuw ingeschreven ‘full electric vehicles’ in 2020 amper 1,58 procent. In Nederland was dat 15 procent, in Noorwegen 45 procent. En het gemiddeld aantal verreden ‘fossiele’ kilometers ligt bij ons dan weer 20 procent hoger dan in de ons omringende landen, ook het aantal ‘vrijetijdskilometers’. Want, hé, onze bedrijfswagen is gratis, dus laat ons daar maximaal van profiteren, niet?
Conclusie, de huidige hoge elektriciteits- en gasprijzen verzwakken onze concurrentiepositie en verarmen onze bevolking. De enige winnaars zijn de oude fossiele energiereuzen en schurkenstaten aan wiens infuus we al decennia hangen.
Wat kan de overheid nu doen? De federale regering kan de hogere btw-inkomsten integraal gebruiken om de ‘groene’ heffingen uit de elektriciteitsfactuur te schrappen. En voor fossiel werken met een omgekeerd clicksysteem: als de gas- en olieprijs daalt, een deel daarvan gebruiken om de accijns te verhogen. De btw op steenkool, nu 12 procent, moet worden verhoogd tot minstens het niveau dat geldt voor stroom (21 procent).
De Vlaamse regering moet inzake hernieuwbare energie alle registers opentrekken. Niet met subsidies, wel door zonnedelen écht te promoten, door eigenaars van grote geschikte daken te verplichten om zelf panelen te leggen of hun dak ter beschikking te stellen aan burgercoöperaties. En door windenergieprojecten die voldoen aan alle normen te vergunnen, in plaats van drogredenen te zoeken om ze tegen te houden.
door Sabine Wuytens | okt 4, 2021
Op zaterdag 25/09 was het weer zover! Op het ‘REScoops United’ event verzamelden de energiecoöperaties met zijn allen om informatie te delen en bij te praten. Het was op meerdere vlakken een bijzondere dag.
Niet alleen was dit het eerste grote live-event sinds de lockdown, maar met gastcoöperatie PajoPower uit Gooik, Parel van het Pajottenland, was ook de setting prachtig!
Nog een primeur: voor het eerst waren we met zoveel coöperaties vertegenwoordigd, want ook de Waalse REScoops tekenden present. En dat had alles te maken met het boeiende programma! In de voormiddag vlogen we erin met een infosessie over “Burgerwind op Zee“, het ambitieuze plan om onze rechtstreekse burgerparticipatie toe te passen op nieuwe offshore windparken. Deze worden binnenkort in concessie gegeven en dat stemt tot nadenken! Bijvoorbeeld: hoeveel kapitaal kunnen we met Klimaan cvso verzamelen om in extra windcapaciteit van het windmolenpark in zee te investeren? Is dat niet ontzettend spannend? Jazeker! Wordt vervolgd…
De namiddagsessies gingen verder met allerhande thema’s: energiegemeenschappen, coöperatieve warmtenetten, laadpalen en thuisbatterijen, het energie- en klimaatpact, zonnepanelen bij particulieren (denk aan project Zonnewijzer! van Klimaan cvso), noem maar op!
Ook gaven we vanuit Klimaan zelf een workshop. Het thema: hoe coöperaties zich beter kunnen profileren als natuurlijke partner van lokale besturen! We deden uitvoerig uit de doeken hoe Klimaan dat nu al doet, en wisselden ideeën uit met andere coöperaties.
Ook vonden we de kans om enkele realisaties van onze projecten uit de doeken te doen. Zo belichtten we de energie-gerelateerde acties binnen het MechCiCo-project, zoals de overeenkomst bij de relighting van de oude bib in Mechelen, en de Impactschatter.
Die laatste is een tool waarmee mensen een betere inschatting kunnen maken van hun huishoudtoestellen: kunnen ze beter een nieuwe kopen of het huidige toestel toch nog maar even in gebruik houden? Enkele coöperaties waren geïnteresseerd om deze bij hun eigen leden aan te bieden! Ook het Circulaire Energie Contract, waarbij een Energiecoöperatie een relighting doet en nadien het lichtonderhoud verder uitvoert, werd als model gesmaakt binnen RESCOOP-Vlaanderen.
De dag werd afgesloten met een smakelijk avondmaal, waarna we met een voldaan gevoel naar huis terug konden keren.
door Sabine Wuytens | sep 25, 2021
Over enkele weken vindt er een belangrijke klimaatconferentie plaats! De COP26 (26e Conference of the Parties) gaat door van 1 tot 12 november 2021 en verzamelt alle leden van de Verenigde Naties om zich te buigen over een eerste herziening van het Klimaatakkoord van Parijs. Het kan twee richtingen uitgaan: een versterking (hoera!) of juist een verzwakking (help!) van de klimaatdoelstellingen voor 2030 en 2050.
Dat onze Belgische overheid een aanmoediging kan gebruiken om de klimaatcrisis serieus te gaan nemen, kan je moeilijk over het hoofd zien. Zelfs na de uitspraak van de Klimaatzaak dat de Belgische overheden méér moeten doen om het Belgische burgers te beschermen lijkt er weinig schot in de zaak te komen, getuige ook de open brief van Klimaatzaak van vorige week.
Om de Belgische overheden een geweten te schoppen, organiseert De Klimaatcoalitie met ruim 80 organisaties in haar achterban een grootschalige betoging op zondag 10 oktober 2021. Met de hashtag #BackToTheClimate vragen zij na de coronacrisis terug aandacht voor het klimaat.
Ook Klimaan zal meestappen in deze betoging, die vanuit Brussel Noord vertrekt en eindigt in het Jubelpark. Zin om mee te gaan? Dat kan!
Vanuit Mechelen nemen we samen om 12:32 de trein naar Brussel. Een spandoek of bord helpt om je boodschap kracht bij te zetten! Alles over deze betoging vind je op de website van Back to the Climate, en de krijtlijnen van een alternatieve, betere Belgische Green Deal tekenden ze hier op.
Ook scholen worden aangemoedigd om actie te ondernemen op 8 oktober: op Facebook kunnen scholen hun acties registreren onder de noemer “Wake up for Climate”, en de Klimaatcoalitie biedt een reeks pedagogische tools specifiek voor scholen via de website.
Liever met de fiets? Van 6 tot 10 oktober is er ook “Ride the Tide”, een fietstocht langs de toekomstige vloedlijn van België in 2100. De hele tocht langs de vloedlijn (+- 325 km) zal 4 dagen duren en gaat van Poperinge naar Antwerpen. Meer info vind je hier!
Hopelijk tot dan!
door Wim De Saeger | apr 19, 2021
Als er de afgelopen jaren iets duidelijk geworden is, dan is het wel dat de manier waarop we reizen een onverantwoorde impact heeft op de wereld. Met hun nachttrein tussen Brussel, Luik en Berlijn willen Louis Lammertyn en Louis De Jaeger de magie terugbrengen in verantwoord en aangenaam reizen.
Louis Lammertyn en Louis De Jaeger zijn twee jonge Belgische ondernemers die graag reizen. De laatste jaren begon het aan hen te knagen dat hun manier van reizen niet in overeenstemming was met hun ecologisch engagement. Beiden zijn consultants in het duurzamer maken van de maatschappij. Louis De Jaeger op vlak van landbouw en Louis
Lammertyn met betrekking tot transport en hernieuwbare energie.
“Ik heb enkele jaren herstructureringsprojecten gedaan in de luchtvaartindustrie”, zegt Louis Lammertyn, “ik heb vooral gezien aan welk tempo we de aarde aan het vernielen zijn door onze manier van reizen”. Tegelijkertijd snappen de twee initiatiefnemers dat mensen graag willen uitbreken en dit ook zullen blijven doen, zeker na corona. “De trein biedt een geweldig alternatief voor mensen die met een gerust geweten willen reizen”, zegt De Jaeger, “en het mag vooral niet saai zijn. In plaats van puur te concurreren op snelheid of prijs voor transport van A naar B, zetten we in op betaalbare en kwaliteitsvolle reistijd.”.
Daarom hebben ze Moonlight Express een jaar geleden opgericht. Ze willen magische reiservaringen creëren met de nachttrein. “Wij zien een nachttrein eigenlijk als teletijdmachine”, zegt De Jaeger. Een stressvrije reis begint vanaf het moment dat de reiziger opstapt. Hij of zij krijgt een aperitiefje, kan iets lekkers lokaal en gezond eten en krijgt de kans om leuke mensen te ontmoeten in eigen coupé of de barwagon. Je kan veilig en comfortabel slapen in een echt bed en je komt uitgerust aan.
“Een project van deze omvang vraagt best wel wat voorbereiding, maar we zijn blij dat we dit bedrijf na meer dan een jaar gesprekken voeren met verschillende Duitse en Belgische partners verder op de rails kunnen zetten”, zegt Louis Lammertyn.
Voorlopig start Moonlight Express met hun eerste lijn vanaf april 2022 tussen Brussel en Berlijn, via Luik. Op die manier verbinden ze twee Europese culturele polen die historisch veel gemeen hebben met elkaar. Tickets voor een bed in een gedeelde coupé starten vanaf 49 euro per persoon. Er zijn ook plannen om België te verbinden met het zuiden van Frankrijk en Barcelona. Zo kan Brussel verder uitgebreid worden als internationale treinhub met verschillende aanbieders. De eerste reis wordt alvast een uniek première-evenement met optredens.
Wil je meer weten over deze ondernemers en hun project, contacteer Louis De Jaeger op
0474 38 29 38 of bekijk www.moonlightexpress.eu
door Elise Steyaert | jun 1, 2020
Het is alle hens aan dek voor de toekomstige bewoners van het eerste Wooncoop project in Kessel-Lo. Zij hebben een woondroom in een voormalige veehandelaarswoning (Gemeentestraat 234-236). Geïnteresseerde mede-bewoners en geïnteresseerde mede-investeerders: dit bericht is voor jou!
Credits: https://www.wooncoop.be/gemeentestraat/
Even opfrissen. Wat hield dat wooncoop-model nu weer in? Een wooncoöperatie is eigenaar van woningen en verhuurt ze aan de bewoners. Alle bewoners zijn ook aandeelhouder en dus mede-eigenaar van de coöperatie: je huurt dus in feite bij jezelf!
In landen als Oostenrijk, Duitsland en Zwitserland is het al veel meer ingeburgerd dat je vastgoed samen aankoopt onder de vorm van een coöperatie. De coöperatie maakt langetermijn en duurzame keuzes zodat het vastgoed het collectieve belang dient. Het rendement op de aangekochte aandelen zorgt er voor dat je ook financieel blijft meegenieten.
Het appeltje voor de dorst opbouwen terwijl je gelijktijdig meer flexibel van woonvorm kan veranderen afhankelijk van woonbehoeftes? Het kan dus wel degelijk. In ons land toont de coöperatie Wooncoop dat aan met reeds 10 opgestarte projecten.
Klimaan nodigde deze bevlogen ondernemers vorig jaar uit op een infosessie en heel wat Mechelaars toonden zich ook enthousiast om samen met Wooncoop ook een lokaal project op te starten.
Maar het gaat hier niet over ons in Mechelen, het gaat over de bewonersgroep in Kessel-Lo die aan het popelen zijn om ook hun droomproject te realiseren.
“Wooncoop biedt een simpel antwoord op enkele grote uitdagingen zoals een tekort aan open ruimte, individualisering en stijgende vastgoedprijzen. Het was voor ons dan ook een gemakkelijke beslissing om mee in dit project te stappen”. Aldus Michelle en Yolan, mede-toekomstige-bewoners van het Wooncoop project in Kessel-Lo.
De bewonergsgroep heeft 800.000 euro samengebracht, maar er is nog nood aan minstens eenzelfde grootte-orde van bedrag voor de volgende fases. Om dit voor elkaar te krijgen roept Wooncoop op aan iedereen om kandidaat-investeerder te worden. Je kan mee investeren vanaf 5.000 euro door een lening te voorzien met een bruto rendement van 2%. Het gaat dan om een investeringsbelofte, de centjes worden opgevraagd vanaf dat de aankoop effectief kan doorgaan. Deze weken zijn hiervoor cruciaal. Alle informatie hierover, alsook een voorbeeld van zo’n leningovereenkomst, vind je op deze webpagina: https://www.wooncoop.be/gemeentestraat/
Via dit filmpje maak je direct kennis met het project en de bewonersgroep.
