Op zaterdag 25/09 was het weer zover! Op het ‘REScoops United’ event verzamelden de energiecoöperaties met zijn allen om informatie te delen en bij te praten. Het was op meerdere vlakken een bijzondere dag.
Niet alleen was dit het eerste grote live-event sinds de lockdown, maar met gastcoöperatie PajoPower uit Gooik, Parel van het Pajottenland, was ook de setting prachtig!
Nog een primeur: voor het eerst waren we met zoveel coöperaties vertegenwoordigd, want ook de Waalse REScoops tekenden present. En dat had alles te maken met het boeiende programma! In de voormiddag vlogen we erin met een infosessie over “Burgerwind op Zee“, het ambitieuze plan om onze rechtstreekse burgerparticipatie toe te passen op nieuwe offshore windparken. Deze worden binnenkort in concessie gegeven en dat stemt tot nadenken! Bijvoorbeeld: hoeveel kapitaal kunnen we met Klimaan cvso verzamelen om in extra windcapaciteit van het windmolenpark in zee te investeren? Is dat niet ontzettend spannend? Jazeker! Wordt vervolgd…
De namiddagsessies gingen verder met allerhande thema’s: energiegemeenschappen, coöperatieve warmtenetten, laadpalen en thuisbatterijen, het energie- en klimaatpact, zonnepanelen bij particulieren (denk aan project Zonnewijzer! van Klimaan cvso), noem maar op!
Ook gaven we vanuit Klimaan zelf een workshop. Het thema: hoe coöperaties zich beter kunnen profileren als natuurlijke partner van lokale besturen! We deden uitvoerig uit de doeken hoe Klimaan dat nu al doet, en wisselden ideeën uit met andere coöperaties.
Ook vonden we de kans om enkele realisaties van onze projecten uit de doeken te doen. Zo belichtten we de energie-gerelateerde acties binnen het MechCiCo-project, zoals de overeenkomst bij de relighting van de oude bib in Mechelen, en de Impactschatter.
Die laatste is een tool waarmee mensen een betere inschatting kunnen maken van hun huishoudtoestellen: kunnen ze beter een nieuwe kopen of het huidige toestel toch nog maar even in gebruik houden? Enkele coöperaties waren geïnteresseerd om deze bij hun eigen leden aan te bieden! Ook het Circulaire Energie Contract, waarbij een Energiecoöperatie een relighting doet en nadien het lichtonderhoud verder uitvoert, werd als model gesmaakt binnen RESCOOP-Vlaanderen.
De dag werd afgesloten met een smakelijk avondmaal, waarna we met een voldaan gevoel naar huis terug konden keren.
Een nieuw jaar, een nieuw begin. Tijd om even stil te staan bij het vorige jaar en plannen te maken voor het nieuwe jaar.
Hoe kan je als burger je steentje bijdragen aan een klimaatsocialer Mechelen?
Wil je iets doen, maar weet je niet waar te beginnen?
Om je daadwerkelijk op weg te helpen, geef ik hier een lijst met acties die je kan nemen. Ik heb een poging gedaan tot ‘hiërarchische volgorde’ (al is dat voor discussie vatbaar, het is een eerste aanzet):
13 Installeer waterbesparende kranen (#46) (begin bij die voor warm water)
14 Composteer jouw organisch afval (#60)
15 Plaats een groendak (#73)
16 Trek je aan wat je aantrekt: de kledingindustrie is een van de meest vervuilende.
17 Als je een nieuw apparaat koopt, koop het meest energiezuinige (bv. label A++)
18 Onthard je tuin / bedrijventerrein en gebruik regenwater
19 Blijf actie voeren, werk samen, engageer je niet alleen privé, maar ook via je werk
20 Geniet van je klimaatsocialer leven, het is socialer, biedt meer comfort en meer levenskwaliteit.
Er staan gemakkelijker en minder gemakkelijke acties bij. Je huis isoleer je niet op 1,2,3. Maar je energieleverancier veranderen of een klimaandeel aankopen gaan daarentegen vrij snel. Begin met de gemakkelijkste te realiseren voor jezelf en dan ben je vertrokken.
Voor deze lijst heb ik me onder andere geïnspireerd op Project drawdown van Paul Hawken. Een wetenschapsjournalist die zich wou focussen op de oplossing van de klimaatverstoring. Want de klimaatveranderingsboodschap boezemt angst in. Dat immobiliseert de mens. Door ons te focussen op de oplossingen, kunnen we de mensen eerder mobiliseren. De klassering geeft een indicatie in efficiëntie van de maatregelen. Ik heb ze telkens overgenomen ter informatie.
Op #3 in deze lijst staat geen voedsel verspillen. Dit is alvast mijn werkpunt voor het komende jaar. Met twee zoontjes van 4 en 6 hadden we al kippen aangeschaft om de etensresten nuttig te verwerken. Maar toegegeven, in de koelkast tref ik vaak eten aan over vervaldatum. Niet alleen de schuld van de kinderen dus. En als gemakkelijke actie schakel ik voor mijn pensioensparen bij KBC over op de Pricos SRI.
Op de warme winteravond van 9 december in de Oude bib, leerde ik, dat het tij proberen te keren, frustrerend kan zijn. Het gaat zo traag. Een ideaal antigif daartegen is samen komen met eensgezinde klimaatsocialestrijders. Het enthousiasme werkt aanstekelijk. Dit herken ik helemaal binnen Klimaan. We noemden het al eerder het klimaanvirus. Dus voila, een reden te meer om je als klimaanlid lokaal te engageren. Een heel gemakkelijke actie.
Vrijdag avond 22/11/2019 waren we met een toffe bende Klimaners van Klimaanno (Noord-Oost) aanwezig op de uitreiking van de “Katelijnse Keien” 2019.
Sint-Katelijne-Waver had ons genomineerd voor de “Milieu Kei” en deze hebben we kunnen verzilveren!
Grappig was het om te zien hoe vrijwel onmiddellijk links en rechts de nodige verkennende gesprekken werden gevoerd. Het gaat een leuke avond worden, dat was duidelijk. Dit kan ook niet anders met Klimaners: allemaal doeners met de neus in dezelfde richting, kijkend wat we kunnen verwezenlijken in plaats van aan de zijlijn toe te kijken.
Toen we uiteindelijk hoorden dat we ook gewonnen hadden, stapten we met knikkende knieën het podium op voor een evementenhal vol Katelijnaars!
Maar we mogen ook wel terecht fier zijn. We werken allemaal hard om ook in deze streek de nodige projecten in stelling te brengen rond onze kernthema’s: Gezonde Grond, Lucht, Water en Energie.
Zo hebben we de “LED-Op!” actie ook in de rand met succes laten doorgaan, dit was een samenaankoop rond LED-verlichting;
We begeleiden de gemeente bij een “Stroomversnellers” project rond het plaatsen van zonnepanelen op één van hun gebouwen gefinancierd met burgerparticipatie. Zo investeren we met z’n allen in een duurzame toekomst en plukken we er ook de vruchten van;
We hebben een infomoment “Groener de Baan Op” georganiseerd rond elektrische (deel)wagens met meer dan 40 deelnemers;
… .
We zijn verheugd dat het gemeentebestuur van Sint-Katelijne-Waver geloof hecht in onze organisatie, de manier waarop we werken en de principes waarvoor we staan.
We zijn er zeker van dat we samen een grote meerwaarde kunnen betekenen voor de burgers in Sint-Katelijne-Waver. We zullen dan ook zeker kandidaat zijn voor onze schouders te zetten op –hopelijk- toekomstige projecten rond onze kernthema’s waarbij burgerparticipatie gevraagd wordt (natuurlijk de ICA principes volgend), waarvoor we infomomenten en evenementen zullen proberen te organiseren, waar we op zoek gaan naar raakvlakken waar we elkaar kunnen versterken, en zo veel meer.
Annick Thienpont van Mechelen Blogt kwam langs op het Klimaatalarm tijdens onze ledendag en interviewde enkele Klimaners. Het resultaat schetst een mooi beeld van enkele activiteiten van die dag, en van wat we te vieren hadden.
Het was ook letterlijk 5 voor 12 toen zaterdag het klimaatlied weerklonk aan de gele opsinjoor op de Wollemarkt.
Elise Steyaert, de voorzitter van de vzw Klimaan riep het talrijk opgekomen publiek op om onder begeleiding van enkele muzikanten het klimaatlied uit volle borst mee te zingen. Ook de weergoden leverden hun bijdrage : het stopte prompt met regenen.
We need to wake up
We need to wise up
We need tot open our eyes
And do it now now now
Wat is Klimaan ?
Klimaan is een nieuwe burgerbeweging die zich inzet voor een duurzame en klimaatneutrale samenleving, zonder daarbij het sociale aspect uit het oog te verliezen. Ze willen samen met de inwoners van Mechelen en de randgemeenten nadenken over en acties uitwerken rond de thema’s energie, grond, water en lucht.
Afgelopen week werd ook de oprichtingsakte van de coöperatie Klimaan bij de notaris ondertekend.
Steven Laurijssen, voorzitter van de coöperatie : “ Via deze weg kunnen burgers actief mee investeren in projecten voor hernieuwbare energie. Om coöperant te worden, koop je minstens 1 aandeel van 100 euro. Elke coöperant heeft 1 stem in de algemene vergadering, en beslist zo mee over de projecten die we zullen ontwikkelen. Door gebruik te maken van de Tax Shelter kunnen particulieren een belastingvermindering krijgen op het geïnvesteerde bedrag. Als de projecten later rendabel worden, zal er aan de aandeelhouders een dividend uitgekeerd worden.”
Ledendag
Het klimaatalarm was slechts een onderdeel van een ledendag vol activiteiten. ’s Morgens verzamelde de organisatie in de wijk Stuivenberg al met leden en sympathisanten op een interactieve sessie. Na het klimaatalarm en een afvalvrije picknick vertrok het gezelschap per fiets. Het Vrijbroekpark, het logistiek centrum van de Colruytgroep, Technopolis en de toekomstige locatie van Plopsaqua, waren slechts enkele stopplaatsen op de route die Mon Schepers, één van de vrijwilligers van de vzw, uitstippelde.
“We rijden langs een aantal mogelijke projecten waarin Klimaan zou kunnen participeren. Daarbij is het belangrijk om ook bedrijven en verschillende overheden te sensibiliseren en mee in de projecten te betrekken. Ik vertel op de verschillende plaatsen welke projecten er mogelijk zijn. Later toetsen we bij de klimaners naar hun mening, maken we een selectie van de projecten waarin we stappen, en bespreken we de aanpak. “
Mon Schepers : Het idee om langs de E19 in Mechelen-Zuid geluidsschermen met geïntegreerde zonnepanelen te plaatsen, komt de ruime omgeving ten goede. Niet alleen de bewoners uit de buurt, maar ook het Vrijbroekpark en de bedrijven in de buurt zullen er voordeel mee halen. De leefkwaliteit zal aanzienlijk verbeteren, er wordt groene stroom opgewekt, en de investeerders kunnen een opbrengst krijgen. ”
LED OP
Een eerste succesvol project van Klimaan was LED OP. Via een groepsaankoop konden particulieren ledlampen kopen. Er werden exact 2507 lampen aangekocht, wat een CO2-besparing van meer dan 34 ton zal opleveren. De vereniging Natuurpunt kocht de meeste ledlampen aan, en werden daarvoor op het slotfeest van zaterdag als winnaar aangeduid.
Al heel mijn leven is de klimaatproblematiek dringend. Is er ALARM. Ik was 14 bij de ondertekening van het Verdrag van Kyoto.
Een
jaar geleden hebben we samen met enkele Mechelaars Klimaan opgericht.
Een burgerbeweging die via samenwerking de transitie naar een sociaal
duurzame en kimaatneutrale maatschappij wil versnellen.
Het klimaatbetoog van Nic Balthazar raakte me diep. Het 6-jarige meisje in het rood uit de videoclip ‘The Big Ask’ is nu een 18-jarige jongedame. Volgens haar is er sinds de clip is er ‘niets’ gebeurd. De wereld is nog altijd niet wakker. Zo voel ik het ook aan.
Mijn oudste zoontje is nu 6 jaar, net zoals het meisje in het rood 12 jaar geleden.
Ik bewonder de moedige jongeren die elke donderdag spijbelen voor ons klimaat.
Greta, Anuna, Kyra, … nu iconen, mogen niet binnen 20 jaar zeggen: onze actie heeft niet gebaat.
Ik wil hen bijstaan, ondersteunen. Het is niet enkel hun strijd. De klimaatontwrichting treft iedereen.
Daarom wil ik iedereen oproepen om zaterdag op 6 april om 5 voor 12 samen het ‘Sing for the Climate’ te zingen aan het Gele ‘Opsinjoorke’ naast de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen.
Toon de politici dat ook wij willen dat het klimaat de hoogste prioriteit verdient in het politiek beleid.
Alle Mechelse klokken zullen een half uur op voorhand luiden om ALARM te slaan en iedereen oproepen om het lied mee te zingen om 5 voor 12.
We doen dit samen met verschillende organisaties en met het Mechelse stadsbestuur. Dit probleem kunnen we enkel samen oplossen.
Ik hoop op een massale opkomst voor een krachtig signaal,
We kregen deze interessante vraag van Elke van Opstal of ze het beste werkende halogeen- en gloeilampen zo snel mogelijk zou vervangen door led of niet.
Stel dat we een lamp NIET vervangen, maar wachten tot ze kapot gaan. Dat lijkt het meest logische om te doen. We betalen dan iets later de prijs van de led-lamp. Dit maakt dus bijna geen verschil, want de prijs van ledlampen zal niet veel meer dalen. We betalen wel de extra energie die de halogeenlamp verbruikt en we gooien niets weg dat nog werkt.
De extra kosten voor de energie is makkelijk te berekenen. Een halogeenlamp verbruikt ongeveer 8 keer meer en een gloeilamp ongeveer 10 keer meer dan een moderne led-lamp. Stel dat je 5 halogeenlampen van 50 W hebt die het nog een jaartje uithouden en je ongeveer 4 uur per dag laat branden, dan kost je dat 365 kWh per jaar. De ledlampen zouden maar 45 kWh per jaar verbruiken. 5 halogeenlampen verbruiken dus 320 kWh meer per jaar dan dezelfde lichtopbrengst met LED technologie.
Als je 25 cent per kWh betaalt, kost het houden van je 5 halogeenlampen je dus 80 € meer per jaar. Een extreem hoog bedrag!
Iets weggooien dat nog werkt is echter een zonde, maar omdat de productiekost veel lager is dan de energiekost is deze uitzondering toegelaten. Zelfs als je weet dat het smelten van glas toch een vrij energie-intense bezigheid is. Een halogeenlamp gaat ook veel minder lang mee. Je moet dus echt wel geld teveel hebben als je zou beslissen om een halogeenlamp nog te vervangen door een nieuwe halogeenlamp. Je kan deze lampen dus best gewoon zo snel mogelijk naar het containerpark brengen.
De eindconclusie is dus dat het vervangen van werkende halogeen- en gloeilampen ZEKER MAG! Wat zeg ik: het zou bijna verplicht moeten worden ze zo snel mogelijk te vervangen. Het is dus de grote uitzondering op de regel omdat hun (primaire) energieverbruik extreem veel hoger ligt dan de energie om de lampen te maken.
Maar er is meer: Lampen gebruiken ook allemaal energie op hetzelfde moment, namelijk als het donker wordt. Hiervoor heb je een energiesysteem nodig dat zeer veel vermogen kan leveren op piekmomenten. Het energiedebat zou al een heel stuk eenvoudiger geweest zijn als er geen enkele halogeen- of gloeilamp meer zou worden gebruikt en de bestaande dus zo snel mogelijk zouden worden vervangen. Doen dus, zo snel mogelijk, zodat we daar ook de energietransitie kunnen aanvangen.
Ook als je halogeenlampen hebt op 12V is dezelfde berekening als hierboven te maken, behalve dan dat je ook de transformator moet vervangen. De oude transformator is immers een echte mastodont omdat hij de extreme energievraag van halogeen moet kunnen leveren. Je moet dus rekenen op een extra kost van een 10 à 20 € voor een nieuwe (veel kleinere) transformator en wat installatiewerk. Maar eens dat werk is uitgevoerd, kan je ook genieten van die enorme besparing op je energiefactuur.
Eigenlijk hadden de halogeenlampen dus ook direct verboden moeten worden door de Europese Unie zoals bij de gloeilampen. Maar dat is door wat slim lobbywerk wat uitgesteld. vanaf 1 september 2018 mogen ze gelukkig ook niet meer worden verkocht.
En als extra: Spaarlampen vervangen of niet, dat is veel moeilijker. Spaarlampen zijn soms gevaarlijk. Ze bevatten gasvormig kwik, wat extreem ongezond is (kankers) bij breuk. Heb je dus spaarlampen met een enkele mantel (waarvan je dus de gloeibuisjes ziet) dan stel ik voor om ze direct te vervangen, zeker als ze ergens hangen waar er een grotere kans op breuk is. Heb je spaarlampen met een extra mantel rond de gloeibuisjes, dan heb je geen risico, dan zou ik ze zo laten en wachten tot ze uitgaan. TL vervangen door LED : TL is extreem zuinig, het verbruik is maar 2 tot 3 keer meer dan led. TL zou ik dus in bijna alle gevallen laten hangen, omdat je voor een TL naar LED armatuur inderdaad ook de starter in vele gevallen moet aanpassen. Dat zijn vrij hoge kosten als dit maar maximum 1/3 energiewinst oplevert
Ook gaven we vanuit Klimaan zelf een workshop. Het thema: hoe coöperaties zich beter kunnen profileren als natuurlijke partner van lokale besturen! We deden uitvoerig uit de doeken hoe Klimaan dat nu al doet, en wisselden ideeën uit met andere coöperaties. 
