door Sabine Wuytens | dec 27, 2021
Interview met Daan Vandenberghe, 6e jaarsstudent & klimaatactivist te Hagelstein
Ik klap mijn laptop open voor ons online meeting. Het is stipt 16:00 wanneer ik de Zoom meeting inkom, en toch heeft Daan me al een berichtje gestuurd: “Ik zit in de meeting”. Het leven is dan ook niet aan de wachters, de mensen op de zijlijn. Het moet vooruit gaan!
Daan Vandenberghe is het jongste lid van Klimaan, een vzw uit Groot-Mechelen met een klimaatneutrale missie. Door deel te nemen aan enkele acties en online vergaderingen die Klimaan voerde, werd hem iets duidelijk. “Ik zat in online meetings en dacht: deze acties kan ik ook in mijn school doen! Ik wil het niet aan oudere mensen overlaten om klimaatactie te ondernemen. Ik wil zelf invloed hebben op mijn eigen toekomst, en het lot in eigen handen nemen. Het is gewoon te belangrijk. Ik doe dit niet voor anderen, of om mijn ouders trots te maken. Ik doe dit in de eerste plaats voor mezelf, omdat ik de wereld mooier wil achterlaten dan hoe ik erin geboren ben.”
“De wereld redden doe ik voor mezelf, niet om mijn ouders trots te maken”
Zijn school, dat is College Hagelstein, een middelbare school te Sint-Katelijne-Waver, netjes ingeplant tussen de vele tuinbouwbedrijven en industrie. Een groene school, of dat is toch alvast wat de website belooft. Als vijfdejaarsstudent vond hij op Hagelstein een klimaatmaatje in Oskar Bonte, iemand die op al zijn ambitieuze ideeën en plannen enthousiast reageerde – een zeldzame reactie, zo blijkt.
“De meeste mensen zijn op zoek naar een reden om een plan niet uit te voeren, of een manier om je ervan te overtuigen dat iets géén goed idee is.”, vertelt Daan. “Oskar was de enige die anders reageerde, namelijk enthousiast en opgewekt, met een “let’s do this” mentaliteit. Wat een verademing. Want wie gelooft dat verandering mogelijk is, heeft alles in handen om die verandering te realiseren.”
“Het begint allemaal met een simpele vraag. Het probleem is, veel mensen stellen de vraag niet eens. Het is zoals het is, en niks wat ik doe gaat daar iets aan veranderen. Of: dit is niet mijn probleem. Ook veel jongeren in mijn omgeving hebben die mentaliteit”.
Klimaatacties op school: hoe begin je eraan?
Daar stonden ze dan, in maart 2021, als twee vijfdejaarsstudenten in volle coronacrisis, met een plan om op hun school het klimaat hoger op de agenda te krijgen.
“Eigenlijk ging het al vrij snel om veel meer dan enkel het klimaatvraagstuk. Want hoe organiseer je een klimaatactie? Hoe zet je ideeën om in acties? We hadden een groepje vrienden verzameld waarmee we konden brainstormen, en daar kwam een waslijst aan goede ideeën uit. Maar we konden onmogelijk al die ideeën tegelijk uitvoeren. We moesten dus prioriteiten stellen, en keuzes maken. Choose your battles.”
Op onderstaande foto: Daan en klasgenoten helpen op een stuk grond nabij de school om van afgesnoeide takken een houtkant. Zo zorgen ze er mee voor dat de eigenaar van het stuk land de takken niet verbrandt, maar inzet als landschapselement.
“Onze eerste idee was een renovatietraject omwille van de aanzienlijke energiebesparing die dat zou kunnen teweegbrengen. De school heeft momenteel geen zonnepanelen, de isolatie kan verbeterd worden, etc. Daarvoor hadden we de medewerking – en vooral financiering – nodig vanuit KITOS (de overkoepelende scholengroep waar Hagelstein deel van uitmaakt, nvdr).
We zaten een paar keer samen met de directie en verantwoordelijke voor infrastructuur, maar het werd al snel duidelijk dat we dit niet binnen onze schoolcarrière op Hagelstein zouden kunnen realiseren. Als leerlingen mogen we wel ideeën aanbrengen, maar voor beslissingen op beleidsniveau worden we niet serieus genomen.”
“Als leerlingen mogen we wel ideeën aanbrengen, maar voor beslissingen op beleidsniveau worden we niet serieus genomen.”
Het moesten dus projecten zijn die ze volledig zelf konden realiseren, zonder medewerking van de directie. We begonnen ook het belang in te zien van sensibiliseren. Een actie hoeft geen maximale klimaatwinst te hebben, als het mensen maar op een positieve manier bereikt en dingen bijleert. Zo kwamen er een aantal andere projecten in het vizier.
Zo hingen ze als eerste actie 7 vogelkastjes in het bos bij Hagelstein, dat momenteel geplaagd wordt door de aanwezigheid van de processierups. “Nestkastjes zorgen voor meer vogels, en die zijn dan weer de natuurlijke vijand van de processierups. Twee vliegen in één klap”.
Drankautomaten met plastic waterflesjes
“Een doel waar we ons al een tijdje voor inzetten is de verwijdering van de drankautomaten op de speelplaats. De plastic waterflesjes in die automaten zijn single use en belanden vaak op de speelplaats. Bovendien kosten zowel de waterflessen als de PMD-zakken om de flesjes in te doen geld. De vele clean-up acties vond ik in eerste instantie positief, maar ik zag in dat het probleem op die manier niet weggaat. Het zou toch veel beter zijn om de bron van het afval weg te nemen, niet langer plastic waterflesjes te gebruiken en over te stappen op drinkbussen?”
Het lijkt simpel, maar toch is het voorlopig niet eenvoudig gebleken om de drankautomaten weg te krijgen. Daan en zijn vrienden namen al contact op met het bedrijf dat de automaten plaatst, praatten met de directie over het weghalen van de automaat, regelden met de ouderraad de aankoop van 200 drinkbussen die op de volgende FLUO-actie van de school gratis zullen worden weggeschonken, …
Maar voorlopig staan de drankautomaten er dus nog. Zullen ze weg zijn tegen de tijd dat Daan van school gaat? Hij hoopt erop. “We plannen nu een petitie voor alle leerlingen, zodat we kunnen aantonen dat ons idee breed gedragen wordt.”
Luchtzuiverende plantjes in elke klas
“Een tijdje terug hebben we in samenwerking met de leerkrachten een actie gedaan om in elke klas luchtzuiverende plantjes te plaatsen. Enkele leerkrachten hadden veel stekjes gemaakt van planten en zorgden op die manier voor de plantjes. Wij zijn dan in elke klas gaan praten over de werking van de plantjes, en alle klassen waren heel blij met het initiatief. Het is een actie die weinig impact heeft op het klimaat, maar wel hoog scoort op gezondheidsvlak. En dat is minstens even belangrijk als onze klimaatmissie.”
Eindejaarsactie
We willen na de kerstvakantie een energiescan plannen op school. Daarvoor kunnen we gebruikmaken van de “Klimaankoffer”, een koffer met verschillende sensoren en meettoestellen om energieverbruik te meten. Hiervoor werken we samen met Klimaner Kris De Cree, die ook in St-Kat-Waver woont. Het is een grootschalige actie dus die moeten we goed plannen.
Meer dan klimaatproblematiek
Daan en zijn vrienden beperken zich niet tot de klimaatproblematiek. Zo was er onlangs een heftig debat over het schoolreglement aangaande kledij. Zo stond erin dat leerlingen “geen aanstootgevende kledij” mogen dragen. “Dat reglement is echt achterhaald, want de drager van de kledij kan onmogelijk bepalen wat voor een ander aanstootgevend is. Het geeft extra macht aan mannen, want zij kunnen op die manier vrouwen veroordelen voor kledij, terwijl het eigenlijk hun eigen reactie op die kledij is die veroordeeld zou moeten worden.”
“We willen de fakkel overdragen naar lagere graden, zodat het geen stille dood sterft.”
“We willen de fakkel overdragen naar lagere graden, zodat het geen stille dood sterft. De acties die we nu starten, kunnen door leerlingen in lagere jaren voortgezet worden. We hebben een praktische raad gebouwd die in elke graad (1e, 2e en 3e) een coördinator heeft. Dat lukt voorlopig goed, enkel de 2e graad loopt wat moeilijk met corona, doordat die graad op een ander tijdstip speeltijd heeft en op die manier dus moeilijk bereikbaar is voor uitwisseling tijdens de schooluren.”
Zelf aan de slag op school?
Wil je zelf ook actie ondernemen op jouw school? Op deze website vind je informatie op maat van jouw klas, en op deze website vind je een lijst met allerlei acties die je kan ondernemen!
door patrickvanassche | dec 14, 2021
Autodelen.net en Klimaan hebben een lokaal project deelmobiliteit ingediend voor de wijk Nekkerspoel. Met dit project willen de projectpartners de buurtbewoners uit de bewuste wijk uitdagen om 60 dagen de wagen aan de kant te laten staan ten voordele van duurzame mobiliteitsalternatieven. In ruil mogen de buurtbewoners van de wijk voordelig een waaier aan duurzame alternatieven uittesten: van deel(bak)fietsen en de trein tot autodelen en carpoolen. Door de (vaak nog ongekende) vervoersmiddelen aan den lijve te ervaren, wordt de overstap aantrekkelijker. Bovendien wordt met de hele buurt een traject afgelegd, waardoor buurtbewoners elkaar kunnen steunen en warm maken om het nieuwe verplaatsingsgedrag vol te houden.
De doelstelling van het project is drieledig:
- Het bewustmaken van de hele wijk over de alternatieven en de voordelen van auto-, fiets-, en stepdelen verder bekend maken.
- Het activeren van buurtbewoners om de uitdaging aan te gaan en gedeelde mobiliteit te Hiermee mikken we op burgers die het autodelen overwegen (overwegingsfase van gedragsverandering). Het eigenhandig testen en de ondersteuning op maat wil hen over de streep halen om de stap naar deelmobiliteit (definitief) te zetten.
- Het warm maken van de buurt voor gedeelde mobiliteit op basis van de ervaringen van de deelnemers na afloop van het project. De positieve ervaringen met deelmobiliteit moeten de mindset van de bredere buurt verder positief beïnvloeden en een zaadje planten voor de transitie van autobezit naar -gebruik.
Rol van Ambassadeurs
Doorheen het hele project is de rol van ambassadeurs en mond-tot-mondreclame cruciaal. Voor het meekrijgen van de buurt is het oprichten van een ambassadeursnetwerk cruciaal. Dit zal vertrekken vanuit (het netwerk) van vrijwilligers van Klimaan en Autodelen.net. Er worden momenteel nog bijkomende communicatiepartners gezocht in de wijk (handelaars, verenigingen, ouder/wijkcomités).
Ben je geïnteresseerd in duurzame en/of gedeelde mobiliteit en woon je in Nekkerspoel? Stip dan 20 december om 17u30 aan in je agenda! Dan komen we in zaal Papenhof met jullie, ambassadeurs, een eerste keer samen om te kijken wat er leeft en hoe we jullie buren overtuigen om mee te doen aan het project.
Omwille van COVID-regels weten we graag hoeveel mensen we kunnen verwachten. Stuur daarom een mailtje naar patrick.vanassche@klimaan.be om je aanwezigheid te bevestigen.
door Sabine Wuytens | nov 26, 2021
Alex Polfliet is energie-expert van consultancybureau Zero Emission Solutions en schreef onderstaand opiniestuk, dat ook in De Morgen werd gepubliceerd.
Op de groothandelsmarkt noteert gas vier keer zo hoog als een jaar geleden, de elektriciteit is nu drie keer duurder. Dat kwam uitvoerig aan bod in de media. Het politieke debat concentreert zich op wat het beleid kan doen om de pijn voor burgers en bedrijven te verzachten. Maar dat debat komt veel te laat. Want België wordt veel meer dan andere landen getroffen door de hoge energieprijzen. En dat hebben we geheel aan onszelf te wijten. Aan het jarenlange (gebrek aan) beleid, maar ook aan ons persoonlijk gedrag.
Het energieverbruik per capita ligt hier namelijk veel hoger dan gemiddeld in Europa. Dat België meer energie-intensieve bedrijven kent, is een te gemakkelijk excuus om volgende aberraties te maskeren: industriële grootverbruikers krijgen gigantische kortingen op netkosten en heffingen. Daarbovenop krijgen bepaalde bedrijven miljoenen uit het klimaatfonds om hun CO2-kost te compenseren. Zonder ook maar de minste tegenprestatie. Geen wonder dat die industrie energie-intensief blijft.
Onze woningen verbruiken 70 procent meer per vierkante meter dan gemiddeld in Europa. Bovendien zijn ze een pak groter. Niettegenstaande de Vlaamse overheid al jaren poogt de energetische renovatiegraad op te krikken, met een premie hier en een e-peilverplichting daar, is de renovatiesnelheid drie keer trager dan wat zou moeten. Want de gemiddelde Vlaming lijkt liever te investeren in een dure keuken, dan in een energiezuinige woning.
Vlaanderen telt ongeveer 95 procent minder warmtepompen dan Nederland. Geen wonder: in Nederland wil men van het gas af, in Vlaanderen geeft men premies voor een gasketel. De heffingen op onze aardgasfactuur bedragen 0,16 ct/kWh (cent per kilowattuur), deze op elektriciteit liefst 4,12 ct/kWh. Maar meer dan kibbelen over wie in deze schuld treft, doen de Vlaamse en Belgische regering niet. (Voor de duidelijkheid: ze hebben allebei boter op het hoofd.)
10 procent van onze energie komt van hernieuwbare bronnen. België is daarmee het Europese kneusje. Kernenergie is goed voor 7 procent. En dus moeten wij nu 83 procent van onze energie aan dramatisch hoge prijzen invoeren. De productiekost voor zonne- en windstroom is bij nieuwe installaties lager dan 50 euro/MWh, zonder subsidie. De elektriciteitsbeursprijs noteerde vrijdag 132 euro/MWh. Massaal investeren in zon en wind is dus een no-brainer. Toch is de PV-sector (fotovoltaïsch) dit jaar in elkaar geklapt omdat men het vertrouwen in de overheid kwijt is na het debacle over de terugdraaiende teller. En nog bestaat de Vlaamse regering het om de Europese Richtlijn over energiegemeenschappen zo beperkend mogelijk in te vullen. Een vergunning halen voor windturbines wordt steeds moeilijker, de normen zijn in Vlaanderen strenger dan elders. Dit jaar is de groei van het aantal turbines slechts een derde in vergelijking met vorig jaar en dat was al geen schitterend jaar. Heel wat bedrijven willen wel windturbines of grote zonneparken plaatsen, maar botsen op een njet van de overheid.
En ga zo maar door. We hinken achterop inzake elektrische wagens. Bij ons bedroeg het aantal nieuw ingeschreven ‘full electric vehicles’ in 2020 amper 1,58 procent. In Nederland was dat 15 procent, in Noorwegen 45 procent. En het gemiddeld aantal verreden ‘fossiele’ kilometers ligt bij ons dan weer 20 procent hoger dan in de ons omringende landen, ook het aantal ‘vrijetijdskilometers’. Want, hé, onze bedrijfswagen is gratis, dus laat ons daar maximaal van profiteren, niet?
Conclusie, de huidige hoge elektriciteits- en gasprijzen verzwakken onze concurrentiepositie en verarmen onze bevolking. De enige winnaars zijn de oude fossiele energiereuzen en schurkenstaten aan wiens infuus we al decennia hangen.
Wat kan de overheid nu doen? De federale regering kan de hogere btw-inkomsten integraal gebruiken om de ‘groene’ heffingen uit de elektriciteitsfactuur te schrappen. En voor fossiel werken met een omgekeerd clicksysteem: als de gas- en olieprijs daalt, een deel daarvan gebruiken om de accijns te verhogen. De btw op steenkool, nu 12 procent, moet worden verhoogd tot minstens het niveau dat geldt voor stroom (21 procent).
De Vlaamse regering moet inzake hernieuwbare energie alle registers opentrekken. Niet met subsidies, wel door zonnedelen écht te promoten, door eigenaars van grote geschikte daken te verplichten om zelf panelen te leggen of hun dak ter beschikking te stellen aan burgercoöperaties. En door windenergieprojecten die voldoen aan alle normen te vergunnen, in plaats van drogredenen te zoeken om ze tegen te houden.
door patrickvanassche | nov 25, 2021
“Ik ben Oskar en op donderdag 21 oktober heb ik de kans gehad om via de Youca-Day een dag voor Klimaan te werken.
Ik leef zelf klimaatbewust en probeer mijn CO2 impact zoveel mogelijk te beperken. Ik eet vegetarisch en verplaats me zoveel mogelijk met de fiets. Ook op school probeer ik met ‘Climate4Change’ de groene gedachte te triggeren.
Mijn eerste opdracht was om de tool “Impactschatter” te evalueren. Hmmm ik moet eerlijk bekennen dat ik me bij het functioneren van mijn koelkast tot op vandaag de dag geen vragen had gesteld… goed dat hier verandering in komt.
Toen ik de tool ‘ImpactSchatter’ bekeek, was ik benieuwd hoe energiezuinig onze koelkast is. Ik had verwacht dat dit in orde zou zijn. Toen ik zag dat het toestel een A/D toestel was en mijn mama me vertelde dat onze koelkast al 11 jaar oud was, kreeg ik al een voorgevoel.
Ik wou vergelijken hoeveel ik zou uitsparen als ik een A++/B toestel zou aanschaffen. Nadat de gegevens ingevuld waren, zag ik dat de aankoopkosten 250 euro lager liggen bij de aankoop van een A/D toestel MAAR toen ik de kosten van het verbruik zag was ik verbaasd. Ik zou na 10 jaar bijna 400 euro besparen puur op energiekost met een A++/B koelkast. Dat is veel geld en maakt de dure aankoopsom in mijn ogen goed!
Een ander belangrijk aspect zijn de milieukosten want een hoge CO2 uitstoot door het verbruik heeft niet alleen een grote impact op onze energiefactuur maar ook voor het klimaat. Ik keek op toen ik zag dat ons huidige toestel een zeer hoge CO2 uitstoot heeft. Ik zag dat door de aankoop van een nieuw toestel er 450 ton CO2 minder zou geproduceerd worden wat het equivalent is van anderhalve boom. Ik ben een persoon die houdt van harde bewijzen door middel van een transparante weergave van gegevens. Het is tof dat de gebruiker van ImpactSchatter door de gegevens zelf tot het inzicht komt dat een nieuw groener toestel niet alleen beter is voor het klimaat maar ook voor de portemonnee.
Wat heb ik hieruit geleerd?
Dat mijn koelkast toch niet zo groen is als ik dacht en dat ImpactSchatter een zeer gemakkelijke en handige tool is om te gebruiken. Tot slot heb ik met mijn mama de deal gemaakt dat de volgende keer dat we een koelkast gaan kopen, we eerst ImpactSchatter gaan raadplegen!”
door patrickvanassche | nov 17, 2021
Bron : Energiejournaal van 17/11/21
Sinds het arrest van het Grondwettelijk Hof, begin 2021, hebben gezinnen met zonnepanelen en een digitale meter niet langer het voordeel van de terugdraaiende teller. Ze hebben wel de mogelijkheid om hun overtollige zonnestroom te verkopen aan een energieleverancier.
Het vernieuwde dataplatform van de VREG geeft naast de informatie over elektriciteits- en aardgasprijzen, de steuncertificaten en garanties van oorsprong nu ook informatie over de gemiddelde teruglevergoeding.
Hieruit leren we dat de prijs die de energieleveranciers betalen voor een geïnjecteerde kWh zonnestroom gemiddeld hoog blijft. Sommige leveranciers zetten bewust in op een aantrekkelijk tarief voor klanten met zonnepanelen en digitale meter.
Bron: VREG