door Sabine Wuytens | jan 31, 2022
Hier zijn we weer met onze tweede blog over Energiegemeenschappen!
In onze eerste editie legde Elise uit wat een Energiegemeenschap juist is. Maar wat is het nut van een energiegemeenschap, en hoe werkt het precies?
Daarvoor moeten we even onze blik verleggen van ons eigen stopcontact naar het volledige elektriciteitsnet van België.
De traditionele energieketen
De manier waarop we elektriciteit produceren is sinds de opkomst van hernieuwbare energiebronnen compleet veranderd. Hoe zag het er vroeger dan uit? Toen had je een vrij rechtlijnig systeem: de energiestromen liepen van elektriciteitscentrales naar consumenten via het transmissie – en distributienet, en de geldstromen liepen net in de omgekeerde richting, wel zo handig! Er waren wel af en toe correcties nodig om vraag en aanbod in evenwicht te houden, maar een draai aan de knop van een centrale was in principe voldoende om dat evenwicht te herstellen. Nu ja, er komt wel iets meer kijken bij in grote lijnen was het aanbod makkelijk af te stemmen op de vraag.

Energieketen met hernieuwbare energiebronnen
Een heel ander verhaal zien we in de huidige context van hernieuwbare energiebronnen. De impact is in alle aspecten van de energieketen te zien. Even alles op een rijtje.
- Lokale energiebronnen
De energie stroomt niet langer enkel van centrale naar consument, maar wordt ook opgewekt bij mensen thuis, met de zonnepanelen op hun dak en met de windturbine in de wijk. Dat betekent dat de controle over het aanbod niet langer bij enkele partijen ligt maar bij een groot aantal partijen verspreid over het hele land.

2. Zonnige dagen, donkere nachten
Daarnaast zijn de energiebronnen een stuk minder continu en voorspelbaar geworden. Onze klassieke centrales met de draaiknop worden geleidelijk vervangen door bronnen die zich niet zomaar laten aan – en uitschakelen. Een centrale die enkel elektriciteit produceert wanneer de wind waait of de zon schijnt, dat is wel een stuk complexer in evenwicht te brengen dan een gascentrale die je gewoon kan aan – of uitzetten.
Hieronder een grafiek van de energiemix op 30 januari 2022 zoals gepubliceerd door Wind Europe vzw. Naast een constante hoeveelheid energie uit biomassa, uit nucleaire splijting en uit gasverbranding zien we de variabele input van hernieuwbare energiebronnen op ons net. Zonne-energie is in deze donkere dagen slechts enkele uren aanwezig, en ook wind toont een variabel patroon.

3. Controle over de energiefactuur
En tot slot, in de nieuwe energieketen met hernieuwbare energiebronnen gaat de geldstroom niet langer eenzijdig van consument naar producent. Iedereen kan producent worden en dus geld verdienen met de verkoop van elektriciteit. Op die manier profiteert iedereen mee van de kansen die de energietransitie biedt.
Terug naar de Energiegemeenschap
Wat heeft dit allemaal te maken met Energiegemeenschappen? Heel veel!
In een Energiegemeenschap ben je vrij om je energie aan te kopen bij een partij die energie lokaal en groen opwekt. Bovendien kan je de energie die bij mensen en bedrijven wordt geproduceerd, gaan uitwisselen aan een zelf gekozen energietarief. Wie energie verbruikt op een moment dat er véél zonne-energie in het net aanwezig is, zal waarschijnlijk ook een stukje minder betalen voor zijn energie.
Je zal nog steeds netkosten moeten betalen, maar op jaarbasis zou een gezin ongeveer 140 euro kunnen besparen met deze energie-uitwisseling. Om met een quote van KBC-medewerker én Klimaner Rudy Mariën te zeggen: “Je moet al een grote som geld op een spaarboekje zetten om tegenwoordig nog 140 euro per jaar aan interesten te verdienen!”
Tot slot kan je energie in een energiegemeenschap ook op een sociaal rechtvaardige manier gaan delen met anderen, door een voordeliger tarief aan een minder bevoorrechte partij toe te kennen.

© Fanny Monier – City Mine(d) | Energie delen tussen de buren: het project Vlogaert/SunGilles in Sint-Gillis, voorgesteld via een illustratie
Aan de slag!
We hebben al gezien dat het aanbod aan hernieuwbare energie doorheen de dag varieert.
Als we naar een schonere opwekking van elektriciteit willen, zonder uitstoot van CO2, dan moeten we dus trachten om ons verbruik beter af te stemmen op het aanbod. Hoe kan dat? Een klein voorbeeldje: de buurman produceert een overschot aan zonne-energie op de zonnigste uren van de dag en krijgt een beperkte vergoeding om die energie in het net te injecteren. Zelf heb ik geen zonnepanelen en betaal ik een vrij hoge vergoeding om energie te verbruiken op dat moment. In een energiegemeenschap kan je energie dus rechtstreeks kopen van je buur of van een andere producent, en dat voor een energieprijs die jullie zelf kiezen. Zo kan je dus, door te verbruiken wanneer er in de Energiegemeenschap energie over is, goedkoper werken. Bovendien zorg je ervoor dat er minder overschotten zijn in het net.
Meten is weten!
Om energie te gaan delen heb je kennis nodig over het energieaanbod doorheen de dag. Enter de digitale meter! Ondanks een niet heel succesvolle introductie in de Belgische markt, vormt de digitale meter een essentiële factor in onze transitie naar hernieuwbare energiebronnen. Want met een meter die enkel maandelijks of zelfs jaarlijks meet, kan je onmogelijk energie gaan uitwisselen en toegang krijgen tot een Energiegemeenschap. De gegevens die we gebruiken om energie af te rekenen tussen twee punten, worden per kwartier gemeten met een digitale meter. Met die gegevens kunnen we vervolgens heel precies bepalen hoeveel energie er op een bepaalde dag tussen twee punten is uitgewisseld.
Hieronder enkele dagen aan kwartierdata van een digitale meter, zoals we dat op Mijn Fluvius kunnen bekijken voor elke digitale meter.

Dit profiel hoort bij een eigenaar van een elektrische wagen die regelmatig van thuis uit werkt. De gele stroken duiden aan waar de wagen wordt opgeladen. Beeld je in dat er in onze Energiegemeenschap een aantal eigenaars van zonnepanelen zijn die hun overtollige stroom in het net injecteren. Dan kan deze eigenaar ervoor kiezen zijn wagen precies op dat moment te gaan laden door energie van hen te kopen, voor een overeengekomen prijs, en dan liefst nog aan hetzelfde vermogen als waaraan de zonnestroom beschikbaar is!
Om al deze zaken optimaal op elkaar af te stemmen, is een digitale meter absoluut noodzakelijk. Enkel zo kunnen we de gegevens van de zonnestroom aftoetsen ten opzichte van het verbruik. Enkel zo kunnen we de vergoedingen tussen de partijen in de Energiegemeenschap correct afhandelen. En enkel zo zullen onze handelingen een positieve impact hebben op de integratie van hernieuwbare energiebronnen in het net!
Alvast geïnteresseerd om mee te doen, en nog geen digitale meter? Je kan heel gemakkelijk een digitale meter aanvragen via Fluvius. Andere vragen of opmerkingen? Mail ons via info@klimaan.be!
door Elise Steyaert | jan 16, 2022
Dit is de eerste blog van een reeks die zal inzoomen op het volgende hoofdstuk van onze lokale energietransitie. Ik vergelijk het soms met het leren van een nieuwe taal. We gaan nieuwe termen leren, nieuwe verbanden leggen en een hechtere gemeenschap vormen met hernieuwbare energie als bindweefsel. Het verhaal van de switch van passieve consumenten naar actieve prosumenten kennen jullie al. Dat we als Klimaan het coöperatieve model genegen zijn waar we met zo veel mogelijk burgers rechtstreeks eigenaar zijn van onze hernieuwbare energie installaties, daar vertel ik ook niets nieuws mee. Maar voor het volgende hoofdstuk willen we een ‘collectieve’ laag toevoegen tussen alle individuele puzzelstukjes.
We zijn als Klimaan fier om deel uit te maken van een groter geheel, een grotere familie energiecoöperaties die volgens dezelfde principes werken. Ik kan persoonlijk getuigen van de beginmaanden van Klimaan, waarbij we uitgenodigd werden aan tafel met toen een 16-tal andere RESCoops (hernieuwbare energie burgercoöperaties). Door te kunnen surfen op hun opgebouwde kennis van de voorbije decennia zijn wij in een stroomversnelling geraakt. Onze eerste zonnepanelen op publieke daken en de eerste innovatieve aansluiting van een bidirectionele laadpaal die we van nabij konden volgen, beide in Bonheiden, waren in samenwerking met zuster coöperatie ZuidtrAnt. Hun ‘DeelDeZon’ project plant verschillende eerste zaadjes richting de soort activiteiten waarover we het hier willen hebben, zoals elektrische deelwagens die als rijdende wijkbatterij fungeren en slim aangestuurd worden. Ze leveren nl. energie terug aan het net op momenten dat er minder hernieuwbare energie opgewekt wordt en nemen van het net wanneer er overvloed is. Ook de samenwerkingen met vele andere coöperaties waaronder Energent en Ecopower hebben ons kunnen doen groeien tot het punt waar we nu staan: een energiegemeenschap vormen die de energietransitie wil en kan versnellen.
Ook dankzij het cVPP project (Comunity Virtual Powerplant) hebben we samen met verschillende partners heel wat kennis mogen opdoen. Zo schreven we een toekomstvisie uit over hoe we stap voor stap als energiegemeenschap zouden groeien, waarbij alle deelnemende huishoudens gezamenlijk blijven beslissen wat de gemeenschap van belang vindt: meer collectieve hernieuwbare energie oplossingen voor onze huizen en verplaatsingen, waar de gemeenschap de vruchten van kan plukken. We bouwen stelselmatig onze eerste stappen verder, waaronder de focus op scholen in Bonheiden.
Radicale kennisdeling
De bedoeling is dat we hier met een experiment starten. Onbekend maakt onbemind. Ons recept: we gaan het inzicht verhogen en het eigenaarschap bij burgers leggen. Klimaan heeft zo’n 200-tal leden (vzw) en bijna 900 aandeelhouders. Als we er in slagen om met deze intrinsiek geïnteresseerde groep burgers zo veel mogelijk kennis op te doen en te verspreiden… hoeveel zaadjes kunnen we dan planten? We hebben als coöperatie van in het begin gesteld dat onze energietoekomst niet achter gesloten deuren tussen een handvol belanghebbenden moest bedisseld worden. We nemen liever het heft in handen zodat we kunnen handelen in het belang van ons allen. Dat winsten lokaal herverdeeld kunnen worden en verankerd kunnen worden in maatschappelijk relevante projecten. Ik ben me er terdege van bewust dat wij met deze thema’s kunnen bezig zijn, omdat we ons dit (mentaal) kunnen veroorloven. Dit experiment gaat over zelf de boer op gaan om de energietransitie te versnellen door zo veel mogelijk diverse burgers te laten deelnemen aan de mogelijkheden ervan en te laten delen in de meerwaarde.
Nieuwe taal
Als we een nieuwe taal willen leren, dan moeten we weten dat we hetzelfde bedoelen met bepaalde termen. (Disclaimer: we willen hier niet te lang bij blijven stilstaan, om voldoende te kunnen focussen op de acties en de volgende stappen. Er zijn talloze interessante publicaties te vinden over de oorsprong van deze termen, veelal dankzij Europese initiatieven en projecten). Gebaseerd op de formele terminologie van VEKA (Vlaams Energie en Klimaatagentschap) geven we hier de basics mee:
Een energiegemeenschap van burgers is een groep actieve afnemers die samen een vennootschap oprichten om bestaande marktactiviteiten uit te oefenen zoals hernieuwbare energie opwekken, zelf verbruiken, opslaan, verkopen, het net helpen in evenwicht houden of oplaaddiensten voor bv. elektrische deelmobiliteit aanbieden. Naast deze bestaande marktactiviteiten wordt het vanaf nu ook mogelijk om de energie die binnen de energiegemeenschap geproduceerd wordt, te delen onder de leden van de energiegemeenschap.
Actieve afnemers is gewoon een nieuwe term om te wijzen op de nieuwe rollen die prosumenten (niet enkel energie van het net halen, maar ook hernieuwbare energie produceren) kunnen opnemen. De regelgeving laat nu ook toe dat een actieve afnemer zijn of haar ‘overschot’ (dat anders op het net wordt gestoken), rechtstreeks aan een andere persoon wordt verkocht, zoals aan een buur, vriendin of familielid. Dat heet peer-to-peerhandel of persoon-aan-persoonverkoop. Gratis wegschenken mag ook. Ook de bewoners van een appartementsgebouw kunnen gezamenlijk in hernieuwbare energie op het dak investeren en onderling verdelen (vroeger kon dit enkel naar de gemeenschappelijke delen gaan).
Energie: waar de factuur om zou moeten draaien
Echter, er is wel nog één grote ‘maar’ aan deze activiteiten. Economisch is dit allemaal nog steeds weinig interessant omdat onze volledige kostprijs van energie maar voor een klein stukje (nl. een derde) uit de energie zelf bestaat. Het energiedelen en onderling verhandelen wegen enkel op dat stukje energie. De energie die jouw elektriciteitsmeter passeert zal nog steeds aan een heel deel andere vaste kosten onderworpen worden. Dit zijn distributie-, transmissienetkosten en andere heffingen en taksen. Enkel jouw zelfverbruik (de energie die je simultaan verbruikt wanneer je ze opwekt) is volledig vrijgesteld. Maar niet iedereen heeft eigen zonnepanelen, dat is net de clou van de zaak wanneer we hernieuwbare energie willen delen tussen een bredere groep mensen. Als jouw dak niet goed gelegen is of je hebt de financiële middelen niet voor eigen hernieuwbare energie, dan zou dit binnen de gemeenschap moeten kunnen aangeboden worden aan een goedkopere elektriciteitsprijs dan de standaard.
We zouden een volledige blog kunnen wijden aan hoe de scheeftrekking van de elektriciteitsfactuur t.o.v. de fossiele brandstof rekeningen is gegroeid en hoe dit recht te trekken. Een groot aandeel is de afbetaling van de steunmechanismen van het verleden (groenestroomcertificaten en warmtekrachtcertificaten). Gezien iedereen aangesloten is op het elektriciteitsnet werd het als eerlijk en praktisch beschouwd om die afbetalingen te solidariseren tussen alle aangeslotenen op het elektriciteitsnet. De andere energiedragers (fossiel) zoals aardgas en stookolie wordt nl. niet door iedereen gebruikt. Om de shift naar warmtepompen en elektrische (deel-)wagens te maken, zal elektriciteit wel goedkoper moeten worden in verhouding t.o.v. fossiele tegenhangers. Daarom wordt er nu op verschillende niveaus in ons land bekeken hoe bepaalde kosten kunnen verschoven worden tussen de energiedragers. In elk geval mogen we er zeker van zijn dat het onderdeel ‘energie’ in de factuur steeds meer zal beginnen doorwegen in de komende jaren, waardoor de activiteiten van energiegemeenschappen en haar actieve afnemers ook in belang en economisch voordeel zullen toenemen. Meer weten over dit thema? Dit pleidooi van ODE en BBL geeft meer informatie.
Is Klimaan een energiegemeenschap?
Er zijn voorwaarden verbonden om je als energiegemeenschap (EG) te kunnen organiseren:
-
Een EG moet een rechtspersoon zijn waaraan iedereen kan deelnemen (zowel burgers, lokale overheden, kmo’s als grote onderneming) maar het zeggenschap over de energiegemeenschap beperkt zich tot natuurlijke personen, lokale overheden of kleine ondernemingen. Klimaan check? Check!
-
In een EG hebben burgers, lokale overheden en kleine ondernemingen dus de touwtjes in handen. Klimaan check? Check!
-
Energiegemeenschappen van burgers voeren bovendien activiteiten uit die betrekkingen hebben op energie, dus elektriciteit of warmte, groen of grijs. Verder dienen ze een ecologisch, sociaal of economisch (voor hun leden of de regio waar ze actief is) doel na te streven. Het maken van winst is dus ondergeschikt aan dit hoofddoel. Klimaan check? Check!
Voor de volledigheid dient gemeld te worden dat er ook een officiële term ‘hernieuwbare energiegemeenschap’ wordt gebruikt. Hierbij gaan de activiteiten uitsluitend over hernieuwbare energie en kunnen er geen grote ondernemingen aan deelnemen. Deze gemeenschap heeft ook als rechtspersoon het eigenaarsschap van de gebruikte installaties. Ook dit is het geval voor Klimaan CVSO die als burgercoöperatie de hernieuwbare installaties in eigendom heeft. Verder duiken we niet dieper in de verschillende termen, want we voelen dat we als Klimaan aan de voorwaarden voldoen en willen vervolgens de daad bij het woord voegen.
We willen ons daarom als energiegemeenschap aanmelden bij de VREG. Er zal een overeenkomst worden afgesloten tussen de leden van de energiegemeenschap die de o.a. de verdeling van de gezamenlijke opgewekte stroom verder afspreekt. Later meer daarover. Maar lees gerust alle details verder na via dit handig overzicht: Energiegemeenschappen | VREG
Nu we de intro achter de rug hebben, kunnen we binnenkort de volgende stap nemen!
Ben je geïnteresseerd om deel te nemen? Word lid van de vzw en/of aandeelhouder van Klimaan cvso of een andere energiecoöperatie! Tot binnenkort!
door Sabine Wuytens | nov 26, 2021
Alex Polfliet is energie-expert van consultancybureau Zero Emission Solutions en schreef onderstaand opiniestuk, dat ook in De Morgen werd gepubliceerd.
Op de groothandelsmarkt noteert gas vier keer zo hoog als een jaar geleden, de elektriciteit is nu drie keer duurder. Dat kwam uitvoerig aan bod in de media. Het politieke debat concentreert zich op wat het beleid kan doen om de pijn voor burgers en bedrijven te verzachten. Maar dat debat komt veel te laat. Want België wordt veel meer dan andere landen getroffen door de hoge energieprijzen. En dat hebben we geheel aan onszelf te wijten. Aan het jarenlange (gebrek aan) beleid, maar ook aan ons persoonlijk gedrag.
Het energieverbruik per capita ligt hier namelijk veel hoger dan gemiddeld in Europa. Dat België meer energie-intensieve bedrijven kent, is een te gemakkelijk excuus om volgende aberraties te maskeren: industriële grootverbruikers krijgen gigantische kortingen op netkosten en heffingen. Daarbovenop krijgen bepaalde bedrijven miljoenen uit het klimaatfonds om hun CO2-kost te compenseren. Zonder ook maar de minste tegenprestatie. Geen wonder dat die industrie energie-intensief blijft.
Onze woningen verbruiken 70 procent meer per vierkante meter dan gemiddeld in Europa. Bovendien zijn ze een pak groter. Niettegenstaande de Vlaamse overheid al jaren poogt de energetische renovatiegraad op te krikken, met een premie hier en een e-peilverplichting daar, is de renovatiesnelheid drie keer trager dan wat zou moeten. Want de gemiddelde Vlaming lijkt liever te investeren in een dure keuken, dan in een energiezuinige woning.
Vlaanderen telt ongeveer 95 procent minder warmtepompen dan Nederland. Geen wonder: in Nederland wil men van het gas af, in Vlaanderen geeft men premies voor een gasketel. De heffingen op onze aardgasfactuur bedragen 0,16 ct/kWh (cent per kilowattuur), deze op elektriciteit liefst 4,12 ct/kWh. Maar meer dan kibbelen over wie in deze schuld treft, doen de Vlaamse en Belgische regering niet. (Voor de duidelijkheid: ze hebben allebei boter op het hoofd.)
10 procent van onze energie komt van hernieuwbare bronnen. België is daarmee het Europese kneusje. Kernenergie is goed voor 7 procent. En dus moeten wij nu 83 procent van onze energie aan dramatisch hoge prijzen invoeren. De productiekost voor zonne- en windstroom is bij nieuwe installaties lager dan 50 euro/MWh, zonder subsidie. De elektriciteitsbeursprijs noteerde vrijdag 132 euro/MWh. Massaal investeren in zon en wind is dus een no-brainer. Toch is de PV-sector (fotovoltaïsch) dit jaar in elkaar geklapt omdat men het vertrouwen in de overheid kwijt is na het debacle over de terugdraaiende teller. En nog bestaat de Vlaamse regering het om de Europese Richtlijn over energiegemeenschappen zo beperkend mogelijk in te vullen. Een vergunning halen voor windturbines wordt steeds moeilijker, de normen zijn in Vlaanderen strenger dan elders. Dit jaar is de groei van het aantal turbines slechts een derde in vergelijking met vorig jaar en dat was al geen schitterend jaar. Heel wat bedrijven willen wel windturbines of grote zonneparken plaatsen, maar botsen op een njet van de overheid.
En ga zo maar door. We hinken achterop inzake elektrische wagens. Bij ons bedroeg het aantal nieuw ingeschreven ‘full electric vehicles’ in 2020 amper 1,58 procent. In Nederland was dat 15 procent, in Noorwegen 45 procent. En het gemiddeld aantal verreden ‘fossiele’ kilometers ligt bij ons dan weer 20 procent hoger dan in de ons omringende landen, ook het aantal ‘vrijetijdskilometers’. Want, hé, onze bedrijfswagen is gratis, dus laat ons daar maximaal van profiteren, niet?
Conclusie, de huidige hoge elektriciteits- en gasprijzen verzwakken onze concurrentiepositie en verarmen onze bevolking. De enige winnaars zijn de oude fossiele energiereuzen en schurkenstaten aan wiens infuus we al decennia hangen.
Wat kan de overheid nu doen? De federale regering kan de hogere btw-inkomsten integraal gebruiken om de ‘groene’ heffingen uit de elektriciteitsfactuur te schrappen. En voor fossiel werken met een omgekeerd clicksysteem: als de gas- en olieprijs daalt, een deel daarvan gebruiken om de accijns te verhogen. De btw op steenkool, nu 12 procent, moet worden verhoogd tot minstens het niveau dat geldt voor stroom (21 procent).
De Vlaamse regering moet inzake hernieuwbare energie alle registers opentrekken. Niet met subsidies, wel door zonnedelen écht te promoten, door eigenaars van grote geschikte daken te verplichten om zelf panelen te leggen of hun dak ter beschikking te stellen aan burgercoöperaties. En door windenergieprojecten die voldoen aan alle normen te vergunnen, in plaats van drogredenen te zoeken om ze tegen te houden.
door Sabine Wuytens | okt 4, 2021

Op zaterdag 25/09 was het weer zover! Op het ‘REScoops United’ event verzamelden de energiecoöperaties met zijn allen om informatie te delen en bij te praten. Het was op meerdere vlakken een bijzondere dag.
Niet alleen was dit het eerste grote live-event sinds de lockdown, maar met gastcoöperatie PajoPower uit Gooik, Parel van het Pajottenland, was ook de setting prachtig!
Nog een primeur: voor het eerst waren we met zoveel coöperaties vertegenwoordigd, want ook de Waalse REScoops tekenden present. En dat had alles te maken met het boeiende programma! In de voormiddag vlogen we erin met een infosessie over “Burgerwind op Zee“, het ambitieuze plan om onze rechtstreekse burgerparticipatie toe te passen op nieuwe offshore windparken. Deze worden binnenkort in concessie gegeven en dat stemt tot nadenken! Bijvoorbeeld: hoeveel kapitaal kunnen we met Klimaan cvso verzamelen om in extra windcapaciteit van het windmolenpark in zee te investeren? Is dat niet ontzettend spannend? Jazeker! Wordt vervolgd…
De namiddagsessies gingen verder met allerhande thema’s: energiegemeenschappen, coöperatieve warmtenetten, laadpalen en thuisbatterijen, het energie- en klimaatpact, zonnepanelen bij particulieren (denk aan project Zonnewijzer! van Klimaan cvso), noem maar op!
Ook gaven we vanuit Klimaan zelf een workshop. Het thema: hoe coöperaties zich beter kunnen profileren als natuurlijke partner van lokale besturen! We deden uitvoerig uit de doeken hoe Klimaan dat nu al doet, en wisselden ideeën uit met andere coöperaties.
Ook vonden we de kans om enkele realisaties van onze projecten uit de doeken te doen. Zo belichtten we de energie-gerelateerde acties binnen het MechCiCo-project, zoals de overeenkomst bij de relighting van de oude bib in Mechelen, en de Impactschatter.
Die laatste is een tool waarmee mensen een betere inschatting kunnen maken van hun huishoudtoestellen: kunnen ze beter een nieuwe kopen of het huidige toestel toch nog maar even in gebruik houden? Enkele coöperaties waren geïnteresseerd om deze bij hun eigen leden aan te bieden! Ook het Circulaire Energie Contract, waarbij een Energiecoöperatie een relighting doet en nadien het lichtonderhoud verder uitvoert, werd als model gesmaakt binnen RESCOOP-Vlaanderen.
De dag werd afgesloten met een smakelijk avondmaal, waarna we met een voldaan gevoel naar huis terug konden keren.
door Sabine Wuytens | aug 16, 2021

De baksteen in de maag van de Belgen is in Coronatijd uitgegroeid tot een volledige woning, zo lijkt het wel. De vastgoedprijzen zijn sinds 2015 sneller gestegen dan het waterpeil van de Ourthe bij een fikse regenbui – alhoewel men daar in Durbuy sinds kort toch anders over denkt… Ironisch genoeg toont een recente publicatie dat vastgoed in Durbuy de laatste tijd massaal als investering is aangekocht; zo sprak men in De Tijd enkele maanden geleden nog over het “Coucke-effect”. Een heel dorp als investering, het is weer eens wat anders.
Investeringen in vastgoed jagen de prijs dus de hoogte in. Leuk voor wie reeds een huis of appartement bezit, maar steeds minder betaalbaar voor zij die geen eigendom bezitten.
En niet enkel de prijs van huizen is gestegen, ook de huurprijs is tijdens de pandemie de hoogte in gegaan. Vooral wie op zoek is naar een woning of appartement met terras of tuin, heeft te maken met forse stijgingen. Zo wordt het voor een steeds grotere groep moeilijk om een betaalbare woning te vinden. Ook in Nederland is er een wooncrisis gaande; daar gaan ze volgende maand de straat op in “Woonprotest“.
Wie overweegt te investeren in vastgoed, kan dus maar beter evalueren hoe ethisch deze investering is. Gelukkig zijn er verschillende organisaties die oplossingen bieden voor dit probleem. Zo is er het Gentse wooncoop, dat als wooncoöperatie woningen aankoopt, onderhoudt en verhuurt. Twee jaar geleden schreven we reeds over hen, toen ze net gestart waren. Alle huurders zijn aandeelhouder van wooncoop, en huren zo eigenlijk een beetje bij zichzelf.

Een mooi concept, maar hoe zit het precies in elkaar? Het “klassieke vastgoedmodel” bevat een keiharde drempel, zo weet wooncoop: wie niet voldoende startkapitaal heeft of geen grote lening kan aangaan, heeft als enige optie om te huren. En als huurder kan je niet profiteren van de meerwaarde van een woning; een echte Catch22.
wooncoop biedt daarom als coöperatie de mogelijkheid om toch, met een financieel masterplan op maat, te investeren in een “eigen woning”. Bij de start van één van hun eerste projecten in Kessel-Lo schreven we over dit concept.
Je kan bij hen kapitaal inbrengen en daarop meerwaarde creëren, je kan kapitaal opbouwen door maandelijks een wat hoger bedrag in te brengen, of je kan zuiver huren. En wooncoop staat daarbij paraat om het financieel plan aan te passen bij een financiële meevaller of tegenslag, … Dit noemen we ook wel een “Gegarandeerd woonrecht”: elke bewoner is gegarandeerd van een veilig plaatsje in één van de wooncoop projecten.
En ook dat is broodnodig, want er zijn heel wat gezinnen die op de reguliere huurmarkt afgewezen worden of terechtkomen in ongezonde woningen. wooncoop werkt hiervoor onder andere samen met de Woongenoten, een groep geëngageerde burgers die in de zuidrand van Antwerpen kwetsbare groepen aan een degelijke woning helpt. Ook Socrowd – van Sociale Crowdfunding – speelt een belangrijke rol in dit verhaal. Als financier met coöperatieve vennootschapsvorm ondersteunen zij enkel organisaties die een maatschappelijke meerwaarde creëren. En zij geven een renteloze lening aan wooncoop voor de woningen aangekocht met de Woongenoten.
De expertise en professionaliteit van wooncoop is indrukwekkend. Intussen zijn 9 van hun projecten volledig gefinancierd en verhuurd, voor een bedrag van ruim 6 miljoen euro, en zijn 10 projecten lopende voor een bedrag van ruim 51 miljoen euro. Karel Lootens, mede-oprichter van wooncoop, is zelfs nog een stuk ambitieuzer met een doelstelling van 1000 gerealiseerde woningen in de komende jaren.
En daarvoor is er nog een hele hoop geld nodig! Van hun ruim 950 aandeelhouders zijn er een groot deel “achterban”; zo kan je als collega of familielid investeren in wooncoop en geld beschikbaar maken voor nieuwe woonprojecten, met wooncoop als tussenpartij. Het helpt ook dat een organisatie in Antwerpen in het najaar twee panden zal schenken aan wooncoop. Dat doet ze aan de stichting die wooncoop specifiek oprichtte om geschonken panden te kunnen beheren aan beperkte kosten.
Om voldoende financiering en middelen te verzamelen lanceerde wooncoop onlangs ook een nieuwe methode: een wooncoop spaarplan, waarbij je per schijf van 250 euro een aandeel ontvangt. Je hoeft dus niet meteen 250 euro te investeren, maar kan ook kleinere bedragen storten. En voor wie een groter bedrag kan investeren zijn er zeker ook mogelijkheden om een grotere hoeveelheid aandelen te kopen.
En zo is de vraag beantwoord: ethisch investeren in vastgoed: ja, het kan! Als aandeelhouder bij wooncoop zorg je ervoor dat nieuwe projecten kunnen starten, en geef je de kans aan bewoners om toe te treden tot een fantastisch woonmodel. Bovendien beoogt wooncoop een mooi rendement van 2% op je investering!
door Sabine Wuytens | mrt 25, 2021
Klimaan legt momenteel de laatste hand aan een nieuw hulpmiddel om water en energie te besparen in huis, op school en in gebouwen: de Klimaankoffer! Met deze koffer kan je overal in je woning aan de slag om het verbruik in kaart te brengen en verbeteringen aan te brengen. Voor het samenstellen van deze koffer werkte Klimaan samen met de Koning Boudewijnstichting en CORE uit Leuven.
In de Klimaankoffer verzamelen we een aantal sensoren waarmee je thuis aan de slag kan. Het gaat om een energiemeter, een lichtsensor, een luchtkwaliteitsmeter, een infraroodthermometer en een douchewekker. Bij elke sensor zit een korte handleiding met invulbladen om je vlot op weg te helpen bij het aflezen en interpreteren van je gebruik. De Klimaankoffer bevat naast de “quick guides” ook een uitgebreide handleiding waarin je alles kan lezen over de sensoren en hun meetwaarden, maar ook over de interpretatie en gepaste maatregelen. Daarnaast vind je in de koffer het boekje “Groen leven”, met tips & tricks om je energieverbruik te verlagen, en een handige sleutel om de radiator te ontluchten.
Wat met de meer gespecialiseerde vragen? Klimaan maakt één gewone koffer, en één Klimaankoffer “De Luxe”. In die laatste uitvoering van de koffer zijn alle bovenstaande sensoren opgenomen maar ook een hoogwaardige warmtecamera, een Flukso verbruiksmonitor en Netatmo Slim weerstation en CO2 meter – die laatste twee te leen van de Stad Mechelen.

Met de beelden van de warmtecamera is het mogelijk om warmteverliezen van de woning in kaart te brengen. De interpretatie van deze beelden vergt de nodige expertise en de warmtecamera wordt om die reden niet uitgeleend aan particulieren. Wél kan je de camera gebruiken onder begeleiding van Klimaan, want twee van onze Klimaanvrijwilligers volgden een speciale opleiding om met de warmtecamera te werken.
Interesse om de Klimaankoffer zelf een keer uit te lenen? We verkennen een samenwerking met de Klusbib van Deelbaar Mechelen vzw. Houd zeker onze website in de gaten voor updates!
Neem ook eens een kijkje bij de Energiehelden van Klimaan. Daar vind je meerdere tips om je verbruik nog beter in kaart te brengen en systematisch te verminderen.