Het Pandschap Rivierenland is een coöperatieve vennootschap die eind 2021 werd opgericht. De missie van het Pandschap is om leegstaande of niet-kwalitatieve woongelegenheden te renoveren tot kwalitatieve, aangename woningen en deze nadien sociaal te verhuren via de plaatselijke woonmaatschappij. Zo dragen we bij aan drie maatschappelijke uitdagingen: minder leegstand, meer kwalitatieve en energie-efficiënte woningen en meer betaalbare woningen.
Bij Het Pandschap kom je terecht in een jonge, zeer kleine organisatie die is opgericht door geëngageerde burgers, die tevens in het bestuursorgaan zetelen. Je hebt slechts 2 collega’s, die het technische gedeelte voor hun rekening nemen: zij staan in voor het opmaken van de offertes, het aanstellen van aannemers, de coördinatie en opvolging van de werken ter plaatse. Momenteel zijn we voornamelijk actief in Mechelen en Lier. Hier kunnen nog gemeenten in de regio Rivierenland bijkomen.
Wil jij meewerken aan deze uitdagingen in de regio Rivierenland? Heb je sterke organisatorische vaardigheden en affiniteit met renovaties? Zie je het zitten om contacten met (potentiële) klanten te onderhouden, je regelmatig te verplaatsen binnen het werkingsgebied en is zelfstandig werken je op het lijf geschreven? Dan ben jij misschien de persoon die we zoeken. Het gaat om een halftijdse aanstelling.
Functiebeschrijving: Als zakelijk coördinator ben je verantwoordelijk voor alles binnen de dagelijkse werking wat niet te maken heeft met de renovaties zelf:
Je maakt de mandaatovereenkomsten op tussen de klant en het Pandschap;
Je opent de mandaatrekeningen waarmee de betalingen gebeuren door de opdrachtgever;
Je maakt de facturen op aan de opdrachtgever, die een commissie betalen;
Je volgt de inkomende facturen op en voert betalingen uit;
Je bent de contactpersoon voor het externe boekhoudkantoor en het sociaal secretariaat en staat in nauw contact met de woonmaatschappij in de gemeente;
Je volgt de voortgang van de projecten op;
Je ondersteunt de technische coördinatoren: nakijken of afspraken met aannemers worden nagekomen, discussies met opdrachtgevers helpen beslechten,…
Aangezien het Pandschap een organisatie in volle ontwikkeling is, neem je ook enkele overkoepelende taken op die de continuïteit van onze organisatie moeten verzekeren:
Je volgt de inkomende opdrachten op en doet indien nodig voorstellen om deze te verhogen;
Je volgt de financiële gezondheid op en doet indien nodig voorstellen voor bijsturing, in nauw contact met je technische collega’s;
Je bent bereid om in overleg te treden met lokale besturen indien er interesse is om de activiteiten uit te breiden naar hun grondgebied of om een doorgedreven samenwerking op te zetten. Je verplaatst je indien nodig.
Als subsidieontvanger zijn we verplicht te rapporteren over onze activiteiten, alsook zorg je voor rapportage aan het bestuursorgaan:
Je maakt inhoudelijke en financiële rapportages voor het bestuursorgaan en voor de lokale besturen waarvan we subsidies krijgen. Momenteel zijn dat de stad Mechelen en Lier.
Je bent bereid om om de twee maanden aanwezig te zijn op de bestuursvergadering die ’s avonds doorgaat, waarop je een stand van zaken geeft.
Je presenteert het Pandschap op occasionele (avondlijke) infosessies richting potentiële opdrachtgevers.
Wat we zoeken: – Je hebt minstens een bachelordiploma, liefst in een bouwkundige of economische richting – Je kan je vlot verplaatsen binnen het werkingsgebied – Je bent organisatorisch aangelegd en kan zelfstandig functioneren binnen een “start-up” context – Je hebt het vermogen om een visie voorop te stellen en voorstellen te doen om die doelen te bereiken – Je hebt goede people-skills en bent klantvriendelijk – Je hebt liefst ervaring, maar minstens affiniteit met budgetteren – Je bent een goede netwerker – Je hebt een vlotte pen. Heldere, op cijfers gebaseerde rapporten schrijven is voor jou geen probleem.
Wat we bieden: – Je hebt de mogelijkheid om dagelijks reëel impact te hebben binnen meerdere prangende maatschappelijke uitdagingen – Je komt terecht binnen een weefstel van fijne collega’s, geëngageerde burgers, middenveldorganisaties en lokale besturen – Je kan je werkweek flexibel indelen – We hebben een voorkeur om je als zelfstandige werkkracht te activeren – Marktconforme verloning, samen te bespreken – Plaats van tewerkstelling : in overleg
Procedure: Heb je interesse? Stuur je CV en motivatiebrief naar info@pandschaprivierenland.be voor 12/05/2025. Na een preselectie nodigen we je uit voor een selectiegesprek. Voor bijkomende vragen kan je contact opnemen met Annick Thienpont op het nummer 0478/43 13 58.
Hoe kan een organisatie het enthousiasme van zo veel mogelijk mensen omzetten in actie? Een bouwsteen die onze burgerbeweging daarbij hielp is het Sociocratie 3.0-patroon ‘kring van afgevaardigden’. Laat je inspireren door het verhaal van Klimaan, en ontdek hoe een doordachte organisatiestructuur helpt om de energie van mensen in beweging te houden.
Toen Klimaan onder impuls van een viertal enthousiastelingen van start ging in januari 2018 was het doelwit helder. Klimaan zou in Mechelen een energiecoöperatie oprichten, om de omschakeling naar hernieuwbare energie te versnellen: een zogenaamde REScoop, een Renewable Energy Sources cooperative, waarin burgers mee kunnen investeren en waarin ze ook inspraak hebben. In ijltempo werd Klimaan vzw (een vereniging zonder winstoogmerk) opgericht, als voorloper van de later op te richten coöperatie. Er kwam een logo en een huisstijl, en een eerste project ging van start: een groepsaankoop voor ledlampen.
Hoe meer activiteiten er ontplooid werden, hoe meer nieuwe gezichten zich aanmeldden. Het waren mensen met uiteenlopende achtergronden, allemaal gedreven om als burger bij te dragen aan een duurzame samenleving. De vraag kwam op: kan iedereen zijn ei voldoende kwijt in het idee van de energiecoöperatie? Het was nodig om eens stil te staan bij ieders ‘waarom’.
Een paar herbronningsavonden volgden, en in de herfst van 2018 nam Klimaan nieuwe thema’s op in haar werking, als aanvulling op het thema energie waarmee alles begon. Met een knipoog naar de vier elementen waren dat: grond, water en lucht. Want ook daarmee moeten we toekomstgericht omgaan, beseften veel Klimaners. De nieuwe thema’s mocht je breed bekijken. Ook projecten rond voedsel, mobiliteit en materialen vonden er een plaatsje onder. En nog zoveel meer.
Het Mechels Klimaatalarm: een reeks zaterdagen in 2019 met ‘Sing for the climate’ om 5 voor 12, om het klimaat op de politieke agenda te plaatsen.
We creëerden samen ook een ‘Klimaankompas’ met vier principes die beschreven waaraan een Klimaan-initiatief moest voldoen. Die waren:
een Klimaan-initiatief respecteert de draagkracht van de aarde,
het geeft energie door samen zinvolle dingen te doen,
het kijkt naar het totaalplaatje,
het mobiliseert burgers om een lokale duurzame samenleving te creëren.
Boodschap aan alle leden was: wil je een nieuw initiatief opstarten? Dat kan, als het in lijn is met onze vier principes. Klimaan was daarmee helemaal klaar om als brede burgerbeweging in Mechelen en omstreken een actieve en verbindende rol te spelen. Samen bouwen aan een wereld waarin mensen zorgzaam omgaan met grond, materialen, lucht, energie en water (die we ook wel de ‘commons’ noemden) was het doel. De sociale reflex was er steeds: iedereen, ongeacht achtergrond, opleidingsniveau of financiële situatie, moest meekunnen in het Klimaan-verhaal.
Werkgroepen naar believen
De herbronningsoefening bracht helderheid over wat we samen wilden doen. Voor elk van de vier thema’s kwam er een werkgroep: Werkgroep Energie, Werkgroep Water, Werkgroep Lucht en Werkgroep Grond(stoffen). De nieuwe structuur creëerde ruimte om breed te werken. Elke Klimaner vond makkelijk een project waaraan hij of zij graag wilde bijdragen, en de impact van Klimaan werd er groter door.
Het bleef niet bij thematische werkgroepen. Ook ondersteunende werkgroepen, zoals Werkgroep Communicatie, Werkgroep Samenwerking en Werkgroep IT, en lokale groepen, geworteld in de gemeenten rond de stad Mechelen, zagen het levenslicht. Maandelijks was er de ‘Klimaandelijkse’: een bijeenkomst om iedereen bij te praten en om het contact tussen de werkgroepen levendig te houden. In de zomer van 2019 waren er 80 leden actief.
Vertrouwen en eigenaarschap waren sleutelwoorden vanaf het begin. Een voorbeeld daarvan: al wie wilde kreeg toegang tot de back-end van de website om naar hartenlust blogposts, kalenderitems of webpagina’s te creëren. Ook de werkgroepen ontplooiden naar eigen inzicht allerlei activiteiten.
In mei 2019 was het dan eindelijk zover: de coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk Klimaan cvso werd opgericht, als tweede juridische entiteit van de burgerbeweging. Dat opende nieuwe mogelijkheden, want een coöperatie kan heel andere dingen doen dan een vzw. Vanaf toen konden burgers samen investeren in lokale klimaatprojecten. De coöperatie nam meteen een vliegende start met het leggen van zonnepanelen op het gemeentehuis en de bibliotheek van Bonheiden.
Klimaan cvso is klaar voor de zaterdagmarkt: mensen warm maken om deelwagens te gebruiken, mee te doen met de samenaankoop van zonnepanelen of mee te investeren in coöperatieve zonnepanelen, deelwagens en warmtenetten.
De Klimaanraad
De burgerbeweging was dus best complex geworden, met veel mensen, tal van werkgroepen en twee juridische entiteiten, elk met hun eigen bestuur. Alle energie, ideeën en projecten laten samenvloeien in een coherent geheel was best uitdagend. Na een tijdlang zoeken, creëerden we nog een extra structuur, geïnspireerd op het Sociocratie 3.0-patroon ‘kring van afgevaardigden’, met als doel de samenwerking in goede banen te leiden. We doopten onze kring van afgevaardigden de Klimaanraad. De eerste Klimaanraad vond plaats in september 2019.
Schematische voorstelling van het Sociocratie 3.0-patroon ‘kring van afgevaardigden’. (Beeld: B. Bockelbrink, CC BY-SA)
Als je dit patroon toepast, ga je je organisatie opvatten als een verzameling deelorganisaties die samenwerken − bij Klimaan waren dit de werkgroepen. Elke deelorganisatie werkt autonoom binnen bepaalde grenzen (zoals een doelstelling, een takenpakket, een budget, enzovoort). Daarnaast is er een ‘kring van afgevaardigden’ die bestaat uit een vertegenwoordiger van elke werkgroep. Die beantwoordt de organisatie-overkoepelende vragen en uitdagingen. Mooi geregeld: geen hiërarchie, toch geen chaos.
De Klimaanraad had elke maand een bijeenkomst met vertegenwoordigers van de thema-werkgroepen (bijvoorbeeld Werkgroep Energie), de ondersteunende werkgroepen (bijvoorbeeld Werkgroep IT), de lokale groepen (bijvoorbeeld Klimaan Vaartland) en de bestuursorganen. Werkgroepen en besturen mochten naar eigen goeddunken steeds dezelfde of regelmatig een andere persoon afvaardigen. Dat verschillende mensen in meerdere werkgroepen actief waren hielp om flexibel om te springen met wie naar de Klimaanraad kwam. Klimaan is een vrijwilligersvereniging, dus engagementen moesten passen bij ieders leven.
We zagen grote voordelen in het bestaan van de Klimaanraad. Nieuwe enthousiastelingen konden er supersnel hun entree maken. Een publicatie in het Staatsblad, zoals voor een nieuwe bestuurder zou moeten, hoefde niet, en het was ook geen langetermijnengagement. Bovendien: de twee rechtspersonen waaruit de burgerbeweging bestond (Klimaan vzw en Klimaan cvso) waren er beiden vertegenwoordigd, wat goed was voor de inhoudelijke samenhang tussen de twee.
Het bestuur
Wat deden de bestuursorganen dan? Dat vulde elk bestuur voor zichzelf in. Het bestuur van de coöperatie had en heeft nog altijd een groot takenpakket, want burgerkapitaal investeren vraagt voorzichtigheid en een coöperatie mag omwille van de wetgeving ook niet zomaar met vrijwilligers werken. Het bestuursorgaan van de vzw daarentegen hield het kleiner. Naar het voorbeeld van het minimum viable board van het internationale netwerk Enspiral, verklaarde het − ik was toen een tijdlang medebestuurder van Klimaan vzw − zichzelf verantwoordelijk voor een minimumpakket aan taken, met de focus op de juridische, financiële en administratieve zaken. Verder hield het bestuur wel een oogje in het zeil, maar gaf het vooral zo veel mogelijk invloed aan de Klimaanraad. Aan de leden van Klimaan vzw dus.
Samen navigeren met het Klimaankompas: de vier Klimaanprincipes beschrijven waaraan een Klimaan-initiatief moet voldoen.
Het bestuur van Klimaan vzw kwam niet vaak samen. Enkele keren per jaar volstond. En bestuursvergaderingen waren sowieso al open voor wie ze wilde bijwonen. Een machtsbastion dat het laatste woord had is er in Klimaan nooit geweest. De bestuurders van de vzw wilden vooral een bedding blijven creëren voor wat zich wilde ontplooien, eerder dan de burgerbeweging een bepaalde richting uit te sturen. Dat deed elke werkgroep voor zichzelf wel. ‘Een Klimaan-initiatief geeft energie door samen zinvolle dingen te doen’ was een van de principes die we in het eerste jaar samen geformuleerd hadden, en wat geeft meer goesting dan je schouders te zetten onder een project dat je zelf mee bedacht hebt?
Samen navigeren
Onderwerpen die op de agenda van de Klimaanraad verschenen waren: Over hoeveel geld mag een werkgroep autonoom beslissen? Hoe gaan we om met leden die onze communicatiekanalen willen gebruiken om politieke boodschappen te verspreiden? Gaan we in op een uitnodiging tot samenwerking met een andere organisatie wat mogelijk onze draagkracht voor andere projecten verkleint? Gaan we een subsidie aanvragen met vermelding van activiteiten waarvan we niet weten of er voldoende vrijwilligers zijn om die tot een goed einde te brengen? Hoe goed willen we nieuwe leden leren kennen voordat we hen toegang geven tot het intern communicatieplatform Basecamp? Wat moet aan bod komen op de volgende Klimaandelijkse? Hoe houden we onze social media levendig met inbreng van verschillende werkgroepen? En ga zo maar door. Waar mogelijk pasten we in de Klimaanraad consent besluitvorming toe, ook een Sociocratie 3.0-patroon.
Gewoon doen, is de boodschap. Klimaan plantte in 2022 een Urban Forest in Tivolipark in Mechelen.
Leden reikten vaak mooie grootse ideeën aan. Het Klimaankompas met de vier principes hielp ons om samen te navigeren in de zee van mogelijkheden. Voortbouwend op de eerste ervaringen formuleerden we nog een extra criterium: ‘draagvlak en draagkracht’. Om na te gaan er draagvlak was voor een potentieel project, stelden we ons de vraag: past dit project binnen de visie en zijn leden er enthousiast over? En voor draagkracht: wat moet er concreet gebeuren, wie engageert zich ervoor en is het realistisch?
Het inschatten van draagvlak en draagkracht was een voortdurende evenwichtsoefening, want in een vrijwilligersvereniging fluctueren engagementen soms snel. Enkel als er volgens onze gezamenlijke inschatting voldoende draagvlak en draagkracht was, kon een groter project van start gaan. Dit heldere beslissingskader zorgde ervoor dat we samen verantwoordelijke beslissingen konden nemen, zonder daarvoor iemand in een verantwoordelijke positie te plaatsen. Voor kleinere projecten die door enkele mensen uitgevoerd konden worden, bijvoorbeeld binnen een werkgroep, was zo’n uitgebreide evaluatie uiteraard niet nodig. ‘Gewoon doen’, was daar de boodschap.
Klimaan blijft bewegen
Na drie jaren met een maandelijkse Klimaanraad kwamen er almaar minder werkgroepoverschrijdende vraagstukken op tafel, omdat de samenwerking ondertussen goed gestroomlijnd was. De coronatijd was ook niet gemakkelijk geweest − Klimaan steunt immers op lokale ontmoetingen −, en daardoor was het aantal actieve leden en het aantal projecten iets meer behapbaar geworden. De nood aan een maandelijks vergadermoment om de samenwerking te coördineren was er niet meer, en dus hield de Klimaanraad op te bestaan. De laatste vond plaats in januari 2023. Betekende dat dat leden minder inspraak kregen? Zeker niet. Leden beslissen nog altijd mee, maar dat verloopt nu op een meer organische manier, bijvoorbeeld via het online communicatieplatform of tijdens de Klimaandelijkse die nog altijd elke maand plaatsvindt om iedereen op de hoogte te houden.
De Klimavelo: fietstaxi voor minder mobiele mensen. Laat je rijden in de riksja’s van Klimaan vzw.
De Klimaanraad, ofwel het Sociocratie 3.0-patroon kring van afgevaardigden, was een van de vele bouwstenen in een mozaïek aan aanpakken en bijeenkomsten die hielpen om van de burgerbeweging een succes te maken. Macht delen en mensen betrekken zat van in het begin in het DNA van de organisatie en dat krijgt op vele manieren vorm. Doordacht blijven kiezen voor wat helpt om die intenties waar te maken, houdt de energie in beweging.
Frederic Laloux, de auteur van het invloedrijke boek Reinventing Organizations, zegt daarover:
Wanneer organisaties gebouwd zijn, niet op impliciete mechanismen van angst, maar op structuren en praktijken die vertrouwen en verantwoordelijkheid genereren, beginnen er buitengewone en onverwachte dingen te gebeuren.
En er werden stenen verlegd. De coöperatie Klimaan cvso haalde ondertussen al zo’n 1,4 miljoen euro aan burgerkapitaal op en investeerde dat in zonneprojecten, warmtenetten en deelwagens. Drie mensen zijn er professioneel aan de slag.
Klimaan vzw is uitgegroeid tot een belangrijke stem in de lokale dialoog, en prikkelt en activeert nog steeds burgers met een scala aan boeiende activiteiten, zoals een geveltuinenproject, de aanplanting van een stadsbos, Repair Cafés, filmavonden en informatieve sessies. Eind 2021 was Klimaan vzw mede-oprichter van Pandschap Rivierenland, een coöperatie die private woningen duurzaam renoveert waarna ze verhuurd worden als sociale woning. En de ‘Klimavelo’, ook een Klimaan-initiatief, is een fietstaxidienst die minder mobiele mensen op hun bestemming brengt, vaak met riksjapiloten die graag hun Nederlands oefenen.
Klimaan blijft vol enthousiasme burgers in beweging brengen.
Dit artikel is aangepaste versie van een tekst die op mijn website verscheen.
In september 2023 zijn wij gestart met ons nieuw project Klimavelo.
Met 3 fietsriksja’s voorzien we binnen een straal van 5 km vanaf de Grote Markt van Mechelen milieuvriendelijk vervoer voor mensen die zich niet zo gemakkelijk kunnen verplaatsen (weinig financiële middelen of beperkt mobiel). Tegen een lage prijs bieden wij vervoer op maat aan. Meer informatie vind u hier.
Met dit project wensen we ook nieuwkomers in Mechelen te betrekken door hen een opleiding te geven en vervolgens de ritten te laten uitvoeren.
Korte autoritten in een stadsomgeving hebben de meest directe negatieve impact op de luchtkwaliteit in onze stad. Via dit project voorzien we in een gezond alternatief. Naast luchtkwaliteit werken we aan een verkeersveilige, en leefbare stad met minder geluidshinder. Door het sociale en inclusieve karakter van dit project focussen we daarenboven ook op de mentale gezondheid van de gebruikers.
Door een milieuvriendelijk alternatief voor de mobiliteit van minder mobielen aan te bieden willen we ook aantonen dat duurzame mobiliteit voor iedereen haalbaar kan zijn. Zo willen we alle Mechelaars aansporen om hun mobiliteitsgedrag te verduurzamen.
De riksja’s zijn – eens het project op kruissnelheid is – goed voor 1000 ritten per jaar. Dit komt neer op jaarlijks 2000 km fiets- in plaats van autovervoer. Ruw geschat betekent dit een vermindering van de CO2 uitstoot met 240 kg per jaar.
In 2022 hebben we met een 100-tal vrijwilligers van Klimaan een stiltebos aangeplant op wat vroeger de parking van het Tivoli-park was. Het was een initiatief dat we samen verwezenlijkten met Urban Forest, Sugi en Stad Mechelen. Een stiltebos groeit met één meter per jaar, wat sneller dan een gewoon bos is. Dit dankzij de extra inbreng van bodemverbeterende schimmels, een ideale mix van compostgrond, mest, houtschilfers en stroafdekking en de dichte aanplanting van de inheemse bomen, helemaal volgens de japanse Miyawakimethode. In vergelijking met een standaardbos krijgen we zo een 30 keer dichter bos, dat 18 keer meer biodiversiteit herbergt en 10 keer sneller groeit en dus ook meer Co2 uit de lucht trekt.
In 2023 ontmoette ik in ons stiltebos de kunstenaar Chloë Dierckx, terwijl de eekhoorntjes rondom ons speelden. Chloë kwam er al eens met een vriendin schetsen en schilderen.
Het is een omgeving die zelfs in zijn aanplantingsjaar al rust uitstraalt. En zo groeide in de creatieve kunstenaarsgeest van Chloë het idee om een deel van het teveel aan lawaai in ons hoofd via een kunstwerk terug aan de stilte te geven. Mensen kunnen afstand nemen van het lawaai in hun hoofd en het aan de stilte geven. De berichten worden dan in stenen gebakken, die samen met enkele bloemen in een natuurlijk hoekje van het stiltebos verwerkt kunnen worden. Ik kijk al helemaal uit naar deze nieuwe inbreng in ons stiltebos van Klimaan in het Tivolipark.
De tijdelijke inrichting van De Vesten is klaar en gaat op 19 december na de ochtendspits in gebruik.
Als Klimaner heb ik alle vergaderingen bijgewoond en actief geparticipeerd. Alleen de extra vergadering van juni is me niet gelukt door Coronabesmetting, maar waardig vervangen door Tris en Friedl. Onze leidraad was de Visietekst die we met de werkgroep Lucht geschreven hebben. De Nieuwe Vesten is immers een stadsproject dat inzet op klimaattransitie: minder gemotoriseerd verkeer, meer actieve mobiliteit, betere lucht, minder lawaai, meer groen en waterinfiltratie, betere verbindingen tussen binnenstad en aangrensende wijken en buurten, meer kansen op spel en ontmoeting.
Wij worden steeds meer een stad voor mensen.
De nieuwe inrichting van de Ijzerenleen maakt me zeer gelukkig: hoe het opgeven van zeven parkeerplaatsen ruimte maakt voor groen, wateropvang en zitbanken. De eerste keer zag ik al mensen met rolator wat uitrusten bij het boodschappen doen.
Nog fijne eindejaarsontmoetingen bij familie en op straat.
Laat de stad u verwarmen, we mogen fiere Mechelaars zijn.
Elke dag drinken we 1.6 miljard kopjes koffie. Belgen doen zich tegoed aan gemiddeld 2 kopjes per dag.
Het is duidelijk : we houden van de koffiestruik. Maar deze houdt niet van temperatuurschommelingen en zeer hoge temperaturen leveren slechte bessen op. Als we klimaatopwarming geen halt toeroepen verwachten we in 2050 een tekort aan koffie. Dan wordt koffie voor ons een delicatesse en boeren in het zuiden verliezen hun toekomst.
In de Oxfam koffie coöperaties worden complementaire bomen en struiken geplant die zorgen voor schaduw, een microklimaat en natuurlijke insectenbestrijding. De productie gaat er voorlopig nog op vooruit. Vrijwilligers en klanten zetten met onze petitie klimaatrechtvaardigheid op de politieke agenda.
Kom van 5 -15 oktober naar de week van de fair trade in de wereldwinkel in je buurt.
Drink een tasje koffie, doe een babbeltje, teken de petitie en geniet van de talrijke kortingen en acties.
